Bạn đang muốn rút 50% số tiền bảo hiểm xã hội (BHXH) đã đóng? Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về điều kiện, hồ sơ cần thiết, các bước thực hiện và những lưu ý quan trọng khi rút 50% BHXH.
1. Bắt buộc rút tối đa 50% bảo hiểm xã hội một lần trong thời gian sắp tới có đúng không?
Nhiều người lao động có thắc mắc xoay quanh vấn đề BHXH, đặc biệt là về rút BHXH một lần. Nhiều người cho rằng sắp tới, người lao động chỉ được rút BHXH một lần với mức 50%.
Nội dung này được đề cập tại Tờ trình 527/TTr-CP, theo đó đề xuất 02 phương án rút BHXH một lần như sau:
– Phương án 1: rút BHXH một lần được giải quyết với hai nhóm lao động.
+ Nhóm thứ nhất là người lao động đã tham gia BHXH trước khi Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực (dự kiến từ ngày 1/7/2025), sau 12 tháng nghỉ việc và chưa đủ 20 năm đóng BHXH, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần.
+ Nhóm thứ 2: người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi (dự kiến 01/7/2025) không được nhận BHXH một lần (chỉ giải quyết hưởng BHXH một lần trong các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định tại Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội 2014).
– Phương án 2:
Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.
Phương án 2 được cho là hài hòa quyền lợi trước mắt của người lao động và chính sách an sinh xã hội lâu dài.
Mặc dù, số lượt người hưởng BHXH một lần có thể không giảm nhiều so với hiện hành nhưng khi người lao động hưởng BHXH một lần thì người lao động cũng không hoàn toàn ra khỏi hệ thống do vẫn bảo lưu một phần thời gian đóng còn lại (không ảnh hưởng tới số người tham gia); người lao động khi tiếp tục tham gia sẽ được cộng nối thời gian đóng để hưởng chế độ BHXH với quyền lợi hưởng cao hơn; người lao động có động lực hơn để tiếp tục tham gia, tích lũy quá trình đóng để đủ điều kiện hưởng lương hưu; người lao động có nhiều cơ hội hơn để đủ điều kiện hưởng lương hưu khi đến tuổi nghỉ hưu.
Đây là phương án vừa đáp ứng được nhu cầu nhận BHXH một lần của người lao động trong thời điểm hiện tại, song cũng đáp ứng được yêu cầu bảo đảm sự ổn định của hệ thống và quyền lợi của người lao động trong dài hạn.
Như vậy, việc chỉ được rút BHXH một lần với mức 50% mới chỉ là phương án trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) và đang lấy ý kiến, chưa phải là phương án quyết định cuối cùng.
2. Tham gia BHXH bắt buộc thì được hưởng chế độ gì theo Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội?
Căn cứ Điều 5 Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội quy định như sau:
Các chế độ bảo hiểm xã hội
Trợ cấp hưu trí xã hội.
Bảo hiểm xã hội bắt buộc có các chế độ sau đây:
a) Ốm đau;
b) Thai sản;
c) Hưu trí;
d) Tử tuất;
e) Bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động.
Bảo hiểm xã hội tự nguyện có các chế độ sau đây:
a) Thai sản;
b) Hưu trí;
c) Tử tuất;
d) Bảo hiểm tai nạn lao động theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động.
Bảo hiểm hưu trí bổ sung do Chính phủ quy định.
Theo đó, người tham gia BHXH bắt buộc sẽ hưởng các chế độ bao gồm: ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp theo quy định của Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015.
3. Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc theo Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội là gì?
Căn cứ Điều 37 Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội như sau:
Căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện
Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc
…
b)
Phương án 1
Người lao động đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng bao gồm mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật lao động.
Phương án 2.
Người lao động đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương tháng bao gồm mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật lao động.
Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội không bao gồm tiền thưởng, các khoản hỗ trợ và trợ cấp khác không liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đông lao động theo quy định của pháp luật lao động.
…
Theo đó, Dự thảo đã đề ra 02 phương án về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc như trên.
4. Rút bảo hiểm xã hội một lần chỉ được hưởng 50%, phần còn lại xử lý thế nào?
Thông qua việc phân tích số liệu về lao động rời khỏi hệ thống an sinh từ năm 2016 đến 2022, đã có khoảng 700.000 người rút Bảo hiểm Xã hội một lần/năm, và có dấu hiệu tăng lên, đặc biệt gần 80% trong số này ở độ tuổi từ 20-40. Lý do chính để rút Bảo hiểm là áp lực về tài chính.
Nếu người lao động tiếp tục gặp khó khăn và liên tục rút một lần thì trong tương lai họ sẽ không có chế độ lương hưu. Vì vậy, phương án 2, cho phép rút nhưng hạn chế mức hưởng 50%, sẽ giải quyết cùng lúc hai vấn đề: bảo đảm quyền lợi rút Bảo hiểm của lao động và đảm bảo bảo lưu chế độ hưu trí cho sau này.
Việc quy định rút 50% như trong dự thảo luật sẽ giúp tránh được những tranh luận và thắc mắc liên quan đến phần tiền 14% mà doanh nghiệp đóng để thực hiện chế độ Bảo hiểm Xã hội (BHXH) cho người lao động.
Về cách thức bảo lưu 50% mức hưởng còn lại, người lao động tham gia BHXH trong 10 năm, muốn rút sẽ được giải quyết tối đa 5 năm, và phần thời gian này coi như đã hưởng hết quyền lợi. 5 năm còn lại sẽ được bảo lưu trong hệ thống, và nếu người lao động tiếp tục đóng BHXH khi đi làm lại, thì thời gian này sẽ được tính vào để hưởng đầy đủ các chế độ BHXH với quyền lợi cao hơn.
“Trong quá trình đóng tiếp, người lao động sẽ được hưởng đầy đủ các chế độ như thai sản, ốm đau, bệnh nghề nghiệp, và tai nạn lao động. Nếu đến tuổi về hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH, người lao động có nhiều sự lựa chọn, có thể tiếp tục rút BHXH một lần, tự nguyện đóng một lần cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu, hoặc nhận trợ cấp hàng tháng và được nhà nước cấp Bảo hiểm Y tế”, ông Cường nói.
Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội cũng cho biết thêm rằng dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đã có nhiều điều chỉnh, bổ sung nhằm gia tăng quyền lợi và tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần, cũng như giảm điều kiện hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm.
5. Câu hỏi thường gặp
Có nên rút bảo hiểm xã hội một lần hay bảo lưu thời gian đóng?
ăn cứ theo quy định tại Điều 61 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội 1 lần như sau:
– Người lao động khi nghỉ việc mà chưa đủ điều kiện để hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 54 và Điều 55 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 hoặc chưa hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần theo quy định tại Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 thì được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
Trong trường hợp người lao động chưa đủ điều kiện để hưởng lương hưu hoặc nhận bảo hiểm xã hội một lần theo quy định của Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, họ sẽ được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội. Điều này có nghĩa là nếu người lao động nghỉ việc mà chưa nhận bảo hiểm xã hội một lần, thì thời gian đóng bảo hiểm xã hội sẽ được bảo lưu và tính vào sau này. Tuy nhiên, nếu họ nhận bảo hiểm xã hội một lần, có thể họ sẽ đánh mất cơ hội hưởng lương hưu do không đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
Việc rút bảo hiểm xã hội một lần có thể mang lại nhiều rủi ro cho người lao động, bởi vì họ sẽ bỏ lỡ cơ hội hưởng lương hưu để đảm bảo cuộc sống sau này, cũng như sẽ mất chế độ bảo hiểm y tế để chăm sóc sức khỏe khi già. Theo tính toán của cơ quan bảo hiểm xã hội, nếu so sánh cùng một thời gian đóng bảo hiểm xã hội, tổng lợi ích từ việc hưởng lương hưu hàng tháng sẽ lớn hơn nhiều so với việc nhận bảo hiểm xã hội một lần. Vì vậy, cơ quan bảo hiểm xã hội khuyến khích người lao động nên bảo lưu thời gian tham gia bảo hiểm xã hội thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần.
Các tháng lẻ có được tính khi nhận tiền BHXH một lần không?
Theo quy định tại khoản 4 Điều 19 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH thì:
Khi tính mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần trong trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội có tháng lẻ thì từ 01 tháng đến 06 tháng được tính là nửa năm, từ 07 tháng đến 11 tháng được tính là một năm.
Trường hợp tính đến trước ngày 01 tháng 01 năm 2014 nếu thời gian đóng bảo hiểm xã hội có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ ngày 01 tháng 01 năm 2014 trở đi để làm căn cứ tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần.
Ví dụ: Ông T có thời gian đóng bảo hiểm xã hội là 16 năm 4 tháng (trong đó 10 năm 02 tháng đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 01/01/2014). Bảo hiểm xã hội một lần của ông T được tính như sau:
– Ông T có 10 năm 02 tháng đóng bảo hiểm xã hội trước năm 2014; 02 tháng lẻ sẽ được chuyển sang giai đoạn từ năm 2014. Như vậy, số tháng đóng bảo hiểm xã hội để tính bảo hiểm xã hội một lần của ông T được tính là 10 năm trước năm 2014 và 6 năm 4 tháng đóng bảo hiểm xã hội giai đoạn từ năm 2014 trở đi (được tính là 6,5 năm).
– Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần của ông T được tính như sau:
|
Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần |
= |
1,5 tháng x 10 năm + 2 tháng x 6,5 năm |
x |
Mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội |
Như vậy, mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần của ông T được tính bằng 28 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Trong đó, Mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội để làm căn cứ tính bảo hiểm xã hội một lần thực hiện theo quy định tại Điều 62 của Luật bảo hiểm xã hội, Điều 9 Nghị định 115/2015/NĐ-CP và Điều 20 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH.
Trong trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định chưa đủ số năm cuối quy định tại khoản 1 Điều 20 của Thông tư này thì tính bình quân tiền lương tháng của các tháng đã đóng bảo hiểm xã hội.
Thời điểm tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần là thời điểm ghi trong quyết định của cơ quan bảo hiểm xã hội. Việc điều chỉnh tiền lương đã đóng bảo hiểm xã hội để tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần căn cứ vào thời điểm ghi trong quyết định của cơ quan bảo hiểm xã hội.
Ví dụ: Ông V thuộc đối tượng đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do nhà nước quy định từ năm 1996 đến hết năm 2014. Trên cơ sở đề nghị của ông V ngày 20/02/2016, ngày 01/3/2016 cơ quan bảo hiểm xã hội ban hành quyết định giải quyết bảo hiểm xã hội một lần đối với ông V.
Như vậy, bảo hiểm xã hội một lần của ông V được tính trên cơ sở mức lương cơ sở tại thời điểm 01/3/2016.
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN