Tổng Kiểm toán Nhà nước, với chức danh tương đương cấp Bộ trưởng, là người đứng đầu cơ quan Kiểm toán Nhà nước của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, có một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự minh bạch, hiệu quả và công bằng trong việc quản lý và sử dụng nguồn tài chính nhà nước. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ tìm hiểu chi tiết về Tổng Kiểm toán Nhà nước và nhiệm vụ quan trọng mà họ đảm nhiệm.
1. Vị trí của Tổng Kiểm toán Nhà nước
Nguyên thủy, Kiểm toán Nhà nước trực thuộc Chính phủ và chức danh Tổng Kiểm toán Nhà nước tương đương cấp Bộ trưởng. Tổng Kiểm toán Nhà nước được bổ nhiệm bởi Thủ tướng Chính phủ và phải được Quốc hội phê chuẩn. Tuy nhiên, từ khi Luật Kiểm toán Việt Nam có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2006, cơ quan Kiểm toán Nhà nước đã chuyển sang trực thuộc Quốc hội. Vị trí của Tổng Kiểm toán Nhà nước không còn do Chính phủ bổ nhiệm mà được Quốc hội bầu theo sự đề cử của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sau khi được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ.
Nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán Nhà nước kéo dài 7 năm và có thể được bầu lại, nhưng không quá 2 nhiệm kỳ. Sửa đổi này được đưa ra nhằm đảm bảo việc kiểm soát ngân sách nhà nước chi tiêu khách quan và độc lập hơn. Tổng Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo công tác của Kiểm toán Nhà nước theo quy định tại Luật Kiểm toán Nhà nước.
1.1 Trách nhiệm của Tổng Kiểm toán Nhà nước
Theo khoản 1 Điều 13 Luật Kiểm toán Nhà nước 2015, Tổng Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm lãnh đạo và chỉ đạo Kiểm toán Nhà nước thực hiện các nhiệm vụ quy định tại Điều 10 Luật Kiểm toán Nhà nước 2015. Cụ thể, trách nhiệm của Tổng Kiểm toán Nhà nước bao gồm:
Lãnh đạo và chỉ đạo công tác Kiểm toán Nhà nước
Tổng Kiểm toán Nhà nước chịu trách nhiệm lãnh đạo và chỉ đạo toàn bộ công tác của Kiểm toán Nhà nước, đảm bảo rằng các nhiệm vụ kiểm toán được thực hiện đúng thời hạn và hiệu quả. Điều này đòi hỏi họ phải có khả năng quản lý và tổ chức công việc của một cơ quan quan trọng trong hệ thống kiểm soát tài chính nhà nước.
Đảm bảo tính minh bạch và công bằng
Tổng Kiểm toán Nhà nước đảm bảo rằng quá trình kiểm toán diễn ra một cách minh bạch và công bằng. Họ phải đảm bảo rằng các dự án kiểm toán được thực hiện một cách đúng luật và không bị can thiệp từ bên ngoài. Điều này đảm bảo rằng kết quả kiểm toán là trung thực và đáng tin cậy.
Đối chiếu với Luật Kiểm toán Nhà nước
Tổng Kiểm toán Nhà nước phải đảm bảo rằng quá trình kiểm toán tuân thủ các quy định tại Luật Kiểm toán Nhà nước. Họ phải kiểm tra và đánh giá sự tuân thủ của các cơ quan và tổ chức được kiểm toán với các quy định của pháp luật liên quan đến quản lý và sử dụng nguồn tài chính nhà nước.
Báo cáo kết quả kiểm toán
Tổng Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm báo cáo kết quả kiểm toán cho Quốc hội, Chính phủ, và các cơ quan chức năng liên quan. Báo cáo này phải là một tài liệu chi tiết, minh bạch về tình hình kiểm toán và những vấn đề phát sinh trong quá trình kiểm toán.
1.2 Các Tổng Kiểm toán Nhà nước qua các thời kỳ
| STT | Họ và tên | Nhiệm kỳ | Ghi chú |
|---|---|---|---|
| 1 | Vương Hữu Nhơn | ||
| 2 | Đỗ Bình Dương | ||
| 3 | Vương Đình Huệ | 1/7/2006 – 2/8/2011 | Chủ tịch Quốc hội Việt Nam (2021-nay) |
| 4 | Đinh Tiến Dũng | 2/8/2011 – 24/5/2013 | Bí thư Thành ủy Hà Nội, nguyên Bộ trưởng Bộ Tài chính |
| 5 | Nguyễn Hữu Vạn | 24/5/2013 – 1/4/2016 | |
| 6 | Hồ Đức Phớc | 5/4/2016 – 6/4/2021 | Bộ trưởng Bộ Tài chính (2021 – nay) |
| 7 | Trần Sỹ Thanh | 7/4/2021 – 20/10/2022 | Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội (22/7/2022 – nay) |
| – | Ngô Văn Tuấn | 24/7/2022 – 21/10/2022 | Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước phụ trách |
| 8 | 21/10/2022 – nay |
>>>> Tham khảo Luật kiểm toán nhà nước sửa đổi mới nhất
2. Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước
Phó Tổng Kiểm toán nhà nước là người giúp Tổng Kiểm toán nhà nước thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của Tổng Kiểm toán nhà nước. Điều này bao gồm việc kiểm toán các hoạt động tài chính của các cơ quan, tổ chức, và đơn vị thuộc sự quản lý của Tổng Kiểm toán nhà nước.
Phó Tổng Kiểm toán nhà nước chịu trách nhiệm trước Tổng Kiểm toán nhà nước về nhiệm vụ được phân công. Điều này đảm bảo rằng quá trình kiểm toán diễn ra một cách chặt chẽ, không bị tác động bởi áp lực từ bên ngoài và đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong việc xem xét các hoạt động tài chính của các cơ quan và tổ chức.
2.1 Vai Trò Quan Trọng của Phó Tổng Kiểm toán nhà nước
Phó Tổng Kiểm toán nhà nước không chỉ thực hiện nhiệm vụ kiểm toán mà còn đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình kiểm toán. Khi Tổng Kiểm toán nhà nước vắng mặt, một Phó Tổng Kiểm toán nhà nước được Tổng Kiểm toán nhà nước ủy nhiệm thay mặt để lãnh đạo và chỉ đạo công tác của Kiểm toán nhà nước. Điều này đảm bảo rằng quá trình kiểm toán không bị gián đoạn và tiếp tục diễn ra một cách suôn sẻ.
2.2 Thời hạn bổ nhiệm của Phó Tổng Kiểm toán nhà nước
Thời hạn bổ nhiệm của Phó Tổng Kiểm toán nhà nước được quy định theo Luật Kiểm toán nhà nước 2015. Theo khoản 3 Điều 15 của Luật này, thời hạn bổ nhiệm của Phó Tổng Kiểm toán nhà nước là 5 năm. Điều này đảm bảo tính liên tục trong quá trình kiểm toán và tránh tình trạng thay đổi quá thường xuyên trong vai trò của Phó Tổng Kiểm toán nhà nước.
2.3 Danh sách các Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước
Dưới đây là danh sách các Phó Tổng Kiểm toán nhà nước từ trước đến nay:
- Bùi Hải Ninh (1994-2000)
- Hà Ngọc Sơn (1994-2005)
- Hoàng Ngọc Hài (1994-2006)
- Lê Minh Khái (2007-2014)
- Lê Hoàng Quân (2008-2015)
- Hoàng Hồng Lạc (2008-2017)
- Cao Tấn Khổng (2008-2018)
- Đoàn Xuân Tiên (2011-2020)
- Nguyễn Quang Thành (2011-2021)
- Doãn Anh Thơ (2021-nay)
- Vũ Văn Họa (đến 2022)
- Đặng Thế Vinh (2017-nay)
- Nguyễn Tuấn Anh
- Hà Thị Mỹ Dung
- Ngô Văn Tuấn (2022)
- Bùi Quốc Dũng (2023-nay)
3. Quy trình bổ nhiệm và miễn nhiệm lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước
Việc bổ nhiệm và miễn nhiệm lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước được thực hiện theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo tính minh bạch, khách quan và nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm toán. Dưới đây là quy trình cụ thể:
1. Bổ nhiệm Lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước
Quá trình bổ nhiệm lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước, bao gồm Tổng Kiểm toán Nhà nước và Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước, được thực hiện theo các bước sau:
a. Bổ nhiệm Tổng Kiểm toán Nhà nước
Tổng Kiểm toán Nhà nước là người đứng đầu Kiểm toán Nhà nước, được bổ nhiệm theo quy trình chặt chẽ:
- Đề cử và giới thiệu nhân sự: Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc các cơ quan có thẩm quyền xem xét, đề xuất ứng viên đủ tiêu chuẩn cho vị trí Tổng Kiểm toán Nhà nước.
- Quốc hội thảo luận và bầu chọn: Quốc hội tiến hành bỏ phiếu bầu chọn Tổng Kiểm toán Nhà nước theo nguyên tắc đa số.
- Chủ tịch nước phê chuẩn: Sau khi Quốc hội thông qua, Chủ tịch nước ký quyết định bổ nhiệm chính thức Tổng Kiểm toán Nhà nước.
b. Bổ nhiệm Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước
Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước là người giúp việc cho Tổng Kiểm toán Nhà nước, phụ trách các lĩnh vực chuyên môn cụ thể:
- Tổng Kiểm toán Nhà nước đề xuất nhân sự: Tổng Kiểm toán Nhà nước đề xuất danh sách ứng viên đủ tiêu chuẩn lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
- Thẩm định và xem xét: Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức họp để thẩm định, đánh giá và phê duyệt nhân sự.
- Ra quyết định bổ nhiệm: Sau khi được thông qua, Tổng Kiểm toán Nhà nước ký quyết định bổ nhiệm Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước.
c. Bổ nhiệm các lãnh đạo cấp vụ, cục, đơn vị
Do Tổng Kiểm toán Nhà nước quyết định bổ nhiệm dựa trên năng lực, kinh nghiệm và đề xuất từ các đơn vị liên quan.
Quy trình bổ nhiệm có thể bao gồm đánh giá năng lực, phỏng vấn hoặc xem xét hồ sơ nhân sự trước khi ra quyết định.
2. Miễn nhiệm Lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước
Việc miễn nhiệm lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước có thể diễn ra trong các trường hợp như hết nhiệm kỳ, không còn đủ tiêu chuẩn hoặc vi phạm pháp luật.
a. Miễn nhiệm Tổng Kiểm toán Nhà nước
Tổng Kiểm toán Nhà nước có thể bị miễn nhiệm hoặc bãi nhiệm trong các trường hợp sau:
- Hết nhiệm kỳ hoặc không được Quốc hội bầu lại: Nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán Nhà nước là 7 năm, không được tái cử. Nếu hết nhiệm kỳ mà không được bầu lại, vị trí sẽ được chuyển giao cho nhân sự mới.
- Tự nguyện xin từ chức: Trường hợp Tổng Kiểm toán Nhà nước có lý do chính đáng để từ chức, Quốc hội xem xét và thông qua quyết định miễn nhiệm.
- Bị bãi nhiệm do vi phạm pháp luật hoặc kỷ luật nghiêm trọng: Nếu có sai phạm trong công tác hoặc vi phạm đạo đức nghề nghiệp, Tổng Kiểm toán Nhà nước có thể bị Quốc hội bãi nhiệm thông qua quy trình bỏ phiếu.
b. Miễn nhiệm Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước
Do Tổng Kiểm toán Nhà nước đề xuất miễn nhiệm nếu Phó Tổng Kiểm toán không còn đáp ứng yêu cầu công việc.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và ra quyết định miễn nhiệm.
c. Miễn nhiệm lãnh đạo cấp vụ, cục, đơn vị
Tổng Kiểm toán Nhà nước có quyền miễn nhiệm các lãnh đạo cấp vụ, cục, đơn vị nếu họ không đáp ứng yêu cầu công tác hoặc có sai phạm trong quá trình làm việc.
Việc miễn nhiệm có thể do đề xuất từ các cơ quan cấp dưới hoặc do kết quả đánh giá năng lực định kỳ.
>>>> Xem Luật kiểm toán nhà nước mới nhất 2023 để biết thêm thông tin hữu ích.
4. Câu hỏi thường gặp
Lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm báo cáo trước Quốc hội không?
Có. Tổng Kiểm toán Nhà nước có trách nhiệm báo cáo kết quả kiểm toán trước Quốc hội.
Tổng Kiểm toán Nhà nước có quyền ban hành quyết định kiểm toán không?
Có. Tổng Kiểm toán Nhà nước có quyền ban hành kế hoạch kiểm toán và quyết định các cuộc kiểm toán.
Lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước có thể tự ý công khai mọi kết quả kiểm toán không?
Không. Kết quả kiểm toán phải công khai theo quy định pháp luật và không bao gồm nội dung thuộc bí mật nhà nước.
Lãnh đạo kiểm toán nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, công bằng, và hiệu quả trong việc quản lý và sử dụng nguồn tài chính nhà nước. Việc họ thực hiện nhiệm vụ của mình đóng góp đáng kể vào sự phát triển và thịnh vượng của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trên đây là những thông tin từ Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp đến bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các vấn đề liên quan, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp chi tiết.
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN