Bài tập tính giá thành sản phẩm có đáp án

Việc tính giá thành sản phẩm chính xác là một yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp định giá sản phẩm hợp lý và tối ưu hóa lợi nhuận. Bài viết “Bài tập tính giá thành sản phẩm có đáp án” do Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp nhằm cung cấp một bộ bài tập thực tiễn với các đáp án chi tiết, giúp người đọc củng cố kiến thức và kỹ năng trong việc tính toán giá thành sản phẩm.

1. Giá thành sản phẩm là gì?

Giá thành sản phẩm là tổng tất cả các chi phí mà doanh nghiệp cần phải bỏ ra để hoàn thành một đơn vị sản phẩm trong điều kiện sản xuất bình thường. Giá thành sản phẩm được xác định bằng cách cộng tổng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung. Giá thành sản phẩm có ý nghĩa quan trọng đối với doanh nghiệp, bao gồm:

• Là cơ sở để xác định giá bán sản phẩm.
• Là cơ sở để phân tích hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
• Là cơ sở để lập kế hoạch tài chính, ngân sách của doanh nghiệp.

Có nhiều phương pháp tính giá thành sản phẩm, bao gồm:

• Phương pháp giản đơn: Là phương pháp tính giá thành sản phẩm dựa trên nguyên tắc phân loại chi phí thành hai loại: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi phí sản xuất chung.
• Phương pháp hệ thống: Là phương pháp tính giá thành sản phẩm dựa trên nguyên tắc phân loại chi phí thành nhiều loại, phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
• Phương pháp phân tích định mức: Là phương pháp tính giá thành sản phẩm dựa trên việc phân tích các định mức chi phí và số lượng sản phẩm thực tế sản xuất.

2. Công thức tính giá thành sản phẩm 

Công thức tính giá thành sản phẩm

Giá thành sản phẩm là tổng của các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Giá thành sản phẩm được xác định theo công thức sau:

Giá thành sản phẩm = Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp + Chi phí sản xuất chung

Trong đó:

Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là những chi phí phát sinh trực tiếp cho nguyên vật liệu, vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, năng lượng trực tiếp sử dụng cho quá trình sản xuất sản phẩm.

Chi phí nhân công trực tiếp là những chi phí phát sinh trực tiếp cho tiền lương, tiền công của công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm.

Chi phí sản xuất chung là những chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ nhưng không thể phân bổ trực tiếp cho từng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cụ thể. Chi phí sản xuất chung bao gồm các khoản chi như: chi phí khấu hao máy móc, thiết bị, chi phí bảo dưỡng, sửa chữa máy móc, thiết bị, chi phí điện, nước, chi phí bảo hiểm, chi phí quản lý sản xuất, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.

3. Bài tập tính giá thành sản phẩm có đáp án 

Bài tập 1: Giá thành sản phẩm X theo phương pháp tổng cộng chi phí.

Xưởng sản xuất A sản xuất ra 1.000 sản phẩm X trong tháng 1 năm 2023. Các chi phí sản xuất phát sinh trong tháng 1 năm 2023 của xưởng sản xuất A như sau:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 100.000.000 đồng
• Chi phí nhân công trực tiếp: 50.000.000 đồng
• Chi phí sản xuất chung: 20.000.000 đồng
• Yêu cầu: Tính giá thành sản phẩm X theo phương pháp tổng cộng chi phí.

Giải:

Theo phương pháp tổng cộng chi phí, giá thành sản phẩm được tính theo công thức sau:

Giá thành sản phẩm = Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp + Chi phí sản xuất chung

Áp dụng công thức trên, ta có:

Giá thành sản phẩm X = 100.000.000 đồng + 50.000.000 đồng + 20.000.000 đồng = 170.000.000 đồng

Vậy, giá thành của một sản phẩm X là 170.000 đồng.

Bài tập 2: Giá thành sản phẩm Y theo phương pháp phân định chi phí.

Xưởng sản xuất B sản xuất ra 1.500 sản phẩm Y trong tháng 2 năm 2023. Các chi phí sản xuất phát sinh trong tháng 2 năm 2023 của xưởng sản xuất B như sau:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 120.000.000 đồng
• Chi phí nhân công trực tiếp: 60.000.000 đồng
• Chi phí sản xuất chung phân bổ cho sản phẩm Y: 15.000.000 đồng
• Yêu cầu: Tính giá thành sản phẩm Y theo phương pháp phân định chi phí.

Giải:

Theo phương pháp phân định chi phí, chi phí sản xuất được phân chia thành chi phí sản xuất trực tiếp và chi phí sản xuất gián tiếp. Chi phí sản xuất trực tiếp được phân bổ trực tiếp cho từng sản phẩm, còn chi phí sản xuất gián tiếp được phân bổ cho từng sản phẩm theo một tiêu thức phân bổ hợp lý.

Trong bài tập này, chi phí sản xuất trực tiếp của sản phẩm Y là:

Chi phí sản xuất trực tiếp của sản phẩm Y = Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp + Chi phí nhân công trực tiếp = 120.000.000 đồng + 60.000.000 đồng = 180.000.000 đồng

Chi phí sản xuất gián tiếp phân bổ cho sản phẩm Y là:

Chi phí sản xuất gián tiếp phân bổ cho sản phẩm Y = Chi phí sản xuất chung phân bổ cho sản phẩm Y / Số lượng sản phẩm Y = 15.000.000 đồng / 1.500 sản phẩm = 10.000 đồng/sản phẩm

Vậy, giá thành của một sản phẩm Y là:

Giá thành sản phẩm Y = Chi phí sản xuất trực tiếp của sản phẩm Y + Chi phí sản xuất gián tiếp phân bổ cho sản phẩm Y = 180.000.000 đồng + 10.000 đồng/sản phẩm * 1.500 sản phẩm = 195.000.000 đồng

Vậy, đáp án của bài tập 2 là 195.000.000 đồng.

Bài tập 3: Tính giá thành sản phẩm và sản xuất theo phương pháp giản đơn

Công ty sản xuất B có quy trình sản xuất đơn giản, khép kín, chu kỳ sản xuất ngắn. Điều tra chi phí sản xuất cho toàn bộ quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm B. Đối tượng tính giá thành là thành phẩm . Các tài liệu sau đây vào tháng 3 năm 2006:

a.  Giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ được xác định như sau:

– Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 525.000.000 đồng

– Chi phí nhân công trực tiếp: 93.000.000 đồng

– Chi phí sản xuất chung: 139.500.000 VND

Cộng: 757.500.000 VND

b. Giá thành sản xuất hàng tháng được xác định như sau:

– Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 2.475.000.000 đồng

– Chi phí nhân công trực tiếp: 717.000.000 đồng

– Chi phí sản xuất chung: 1.075.500.000 đồng

Cộng: 4,267,500,000 VND

c. Giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ được xác định như sau:

– Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 600.000.000 đồng

– Chi phí nhân công trực tiếp: 90.000.000 đồng

– Chi phí sản xuất chung: 45.000.000 đồng

Cộng: 735.000.000 VND

200 sản phẩm B mỗi tháng được hoàn thành để lưu kho.

Công ty sử dụng phương pháp tính giá thành giản đơn.

Theo phương pháp này, giá thành của sản phẩm B cuối cùng được tính theo bảng giá thành sau:

Sản phẩm: B – tháng 3 năm 2006

Sản lượng: 200 sản phẩm

Đơn vị: 1,000VNĐ

Bài tập 4: Tính chi phí sản phẩm X và Y

Công ty XY có quy trình sản xuất công nghệ khép kín, đơn giản. Sản phẩm của quy trình kỹ thuật là hai sản phẩm X và Y. Công ty đã đặt hệ số chi phí cho sản phẩm X là 1. Sản phẩm Y là 1,2. Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ và trong kỳ như sau: Đơn vị: 1.000 đồng

Mục chi phí	Dở dang đầu kỳ	Phát sinh
Nguyên vật liệu trực tiếp	9.000	120.000
Nhân công trực tiếp	2.000	16.000
Sản xuất chung	3.000	20.000

Cuối kỳ, 90 đơn vị sản phẩm X hoàn thành, 10 đơn vị sản phẩm X đang hoàn thành, 50% hoàn thành, 60 đơn vị sản phẩm Y, 10 đơn vị sản phẩm Y đang hoàn thành, 50% yêu cầu: Mỗi mặt hàng cho sản phẩm X và Y chi phí. Chi phí nguyên vật liệu phát sinh một lần kể từ khi bắt đầu quy trình kỹ thuật. Các chi phí khác được tích lũy dần. 

Câu trả lời:

Xác định sản lượng với các sản phẩm tiêu chuẩn.

Tổng thành phẩm quy đổi thành sản phẩm tiêu chuẩn = 90 x 1 + 60 x 1,2 = 162
Chuyển tổng sản phẩm dở dang phân bổ chi phí nguyên vật liệu = 10 x 1 + 10 x 1,2 = 22

Tổng số sản phẩm dở dang (lao động trực tiếp, sản xuất chung) được chuyển đổi để phân bổ chi phí chế biến = 10 x 50% x 1 + 10 x 1,2 x 50% = 11

Phân bổ chi phí theo sản lượng đầu ra: 162 (Qht) + 22 (Qck)

Sản phẩm dở dang phải được đánh giá bằng phương pháp Phần trăm Hoàn thành

Tương đương – Trung bình Gia quyền, vì có thể xác định được phần trăm hoàn thành tương đương.

Đánh giá sản phẩm dở dang vào cuối kỳ:

Chi phí nguyên liệu trực tiếp = (9.000 + 120.000) / (162 + 22) x 22 = 15.424

Chi phí nhân công trực tiếp = (2.000 + 16.000) / (162 + 11) x 11 = 1.144

Chi phí sản xuất = (3.000 + 20.000) / (162 + 11) x 11 = 1.462

Lấy giá thành sản phẩm tiêu chuẩn trong kỳ và chuyển đổi nó để tính giá thành sản phẩm thực tế

Sản lượng sản phẩm tiêu chuẩn 162 đơn vị

Khoản mục chi phí	Dở dang đầu kỳ	Chi phí sản xuất trong kỳ	Dở dang cuối kỳ	Tổng Giá thành sản phẩm tiêu chuẩn	Giá thành đơn vị sản phẩm tiêu chuẩn	Giá thành đơn vị sản phẩm X (hệ số =1)	Tổng giá thành sản phẩm X (90 Sản phẩm)	Giá thành đơn vị sản phẩm Y (hệ số =1.2)	Tổng giá thành sản phẩm Y (60 Sản phẩm)
Nguyên vật liệu trực tiếp	9.000	120.000	15.424	113.576	701	701	63.098	841	50.478
Nhân công trực tiếp	2.000	16.000	1.144	16.856	104	104	9.364	125	7.492
Sản xuất chung	3.000	20.000	1.462	21.538	133	133	11.966	160	9.572
Cộng	14.000	156.000	18.030	151.970	938	938	84.428	1.126	67.542

4. Những quy định khi tính giá thành sản phẩm 

Theo quy định tại Thông tư 200/2014/TT-BTC, giá thành sản phẩm được xác định trên cơ sở các yếu tố sau:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Là chi phí của những nguyên liệu cấu thành nên sản phẩm, có vai trò quan trọng trong việc tạo ra sản phẩm, chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm.
• Chi phí nhân công trực tiếp: Là chi phí trả cho lao động trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất, bao gồm tiền lương, tiền công, phụ cấp, bảo hiểm,…
• Chi phí sản xuất chung: Là chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất nhưng không thể xác định trực tiếp cho một đối tượng sản phẩm nào, bao gồm chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí khấu hao TSCĐ thuê ngoài, chi phí sửa chữa TSCĐ, chi phí bảo hành sản phẩm, chi phí quản lý sản xuất, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp,…

Để đảm bảo tính chính xác và trung thực của giá thành sản phẩm, khi tính giá thành sản phẩm cần lưu ý một số quy định sau:

Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp phải được xác định chính xác, đầy đủ, theo đúng giá trị thực tế của nguyên vật liệu sử dụng trong quá trình sản xuất.
• Các khoản chi phí không phải là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp không được tính vào chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.

Chi phí nhân công trực tiếp:

• Chi phí nhân công trực tiếp phải được xác định chính xác, đầy đủ, theo đúng quy định của pháp luật.
• Các khoản chi phí không phải là chi phí nhân công trực tiếp không được tính vào chi phí nhân công trực tiếp.

Chi phí sản xuất chung:

• Chi phí sản xuất chung phải được phân bổ cho từng đối tượng sản phẩm một cách hợp lý, theo đúng quy định của pháp luật.
• Các khoản chi phí không phải là chi phí sản xuất chung không được phân bổ cho đối tượng sản phẩm.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần lưu ý một số quy định khác về tính giá thành sản phẩm như sau:

• Doanh nghiệp phải lập và lưu trữ đầy đủ hồ sơ, chứng từ liên quan đến việc tính giá thành sản phẩm.
• Doanh nghiệp phải thực hiện kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc tính giá thành sản phẩm.

5. Lưu ý khi làm Bài tập tính giá thành sản phẩm

• Phân biệt rõ ràng các loại chi phí:

Chi phí trực tiếp: Chi phí liên quan trực tiếp đến sản xuất sản phẩm như nguyên vật liệu, nhiên liệu, tiền lương công nhân trực tiếp,…

Chi phí chung: Chi phí chung cho toàn bộ doanh nghiệp như chi phí quản lý, chi phí bán hàng,…

• Xác định phương pháp tính giá thành phù hợp:

Phương pháp trực tiếp: Áp dụng cho sản phẩm đơn giản, ít loại chi phí.

Phương pháp loại trừ: Áp dụng cho sản phẩm phức tạp, nhiều loại chi phí.

Phương pháp định mức: Áp dụng cho sản phẩm có định mức chi phí rõ ràng.

• Tính toán cẩn thận, chính xác:

Sử dụng máy tính để tính toán.

Kiểm tra lại kết quả tính toán.

Bài viết “Bài tập tính giá thành sản phẩm có đáp án” đã cung cấp một cái nhìn rõ ràng và thực tiễn về các bài tập tính giá thành, đi kèm với đáp án chi tiết để hỗ trợ việc học tập và ứng dụng. Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC hy vọng rằng các bạn sẽ tận dụng tài liệu này để nâng cao kỹ năng và hiểu biết của mình trong lĩnh vực kế toán chi phí.