Các dạng bài tập kế toán quản trị định giá sản phẩm

Định giá sản phẩm là một trong những kỹ năng quan trọng trong kế toán quản trị, giúp các doanh nghiệp xác định mức giá phù hợp cho sản phẩm hoặc dịch vụ của mình. Việc thực hiện đúng bài tập kế toán quản trị định giá sản phẩm không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận mà còn góp phần vào chiến lược giá trị của công ty. Để hỗ trợ các bạn trong việc giải quyết các bài tập này, Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp các bài tập mẫu kèm lời giải giúp bạn hiểu rõ hơn về các phương pháp định giá sản phẩm hiệu quả.

1. Quy định Pháp luật về định giá bán sản phẩm trong Kế toán quản trị

Việc định giá bán sản phẩm được quy định tại Tiểu mục 2.1 Mục 2 Phần III Thông tư 53/2006/TT-BTC của Bộ Tài chính, hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp. Cụ thể, quy định này đưa ra những nguyên tắc và phương pháp xác định giá bán sản phẩm, giúp doanh nghiệp tính toán một cách chính xác để đảm bảo bù đắp chi phí và đạt được lợi nhuận mong muốn.

• Nguyên tắc xác định giá bán sản phẩm:
  Theo Thông tư, doanh nghiệp cần xác định giá bán sản phẩm theo nguyên tắc cơ bản là giá bán phải đủ bù đắp chi phí và đạt được lợi nhuận mong muốn. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp phải tính toán giá bán sao cho không chỉ phủ kín các chi phí sản xuất mà còn tạo ra lợi nhuận sau khi trừ đi các khoản chi phí liên quan.
• Lựa chọn cơ sở xác định giá bán hợp lý:
  Tùy vào từng hoàn cảnh, điều kiện cụ thể, doanh nghiệp có thể lựa chọn các phương pháp định giá bán khác nhau, chẳng hạn như:
  • Giá bán sản phẩm thông thường
  • Giá bán sản phẩm mới
  • Giá bán nội bộ
  • Giá bán trong điều kiện cạnh tranh

  Các yếu tố căn cứ để xác định giá bán hợp lý có thể bao gồm:

  • Giá thành sản xuất
  • Biến phí trong giá thành
  • Chi phí nguyên liệu, chi phí nhân công, và các chi phí khác trong quá trình sản xuất
• Ví dụ về phương pháp định giá bán:
  Giá bán = Giá thành sản xuất sản phẩm × (1 + ((Mức hoàn vốn mong muốn + Chi phí bán hàng, chi phí quản lý) / (Số sản phẩm đã bán × Giá thành sản xuất 1 sản phẩm))), trong đó Mức hoàn vốn mong muốn = Tỷ lệ hoàn vốn đầu tư × Tổng vốn đầu tư.

Quy định này cung cấp một mô hình đơn giản để xác định giá bán trong kế toán quản trị. Tuy nhiên, trong thực tế, khi áp dụng vào từng doanh nghiệp với những bối cảnh khác nhau, các nhà quản trị chiến lược có thể cần sử dụng các phương pháp định giá bán phức tạp hơn, phù hợp với điều kiện và mục tiêu của doanh nghiệp trong từng thời kỳ.

>> Xem thêm bài viết sau để biết thêm thông tin: Các bài tập định khoản kế toán hàng tồn kho có lời giải

2. Các dạng bài tập kế toán quản trị định giá sản phẩm

Trong kế toán quản trị, định giá sản phẩm là một phần quan trọng giúp doanh nghiệp xác định mức giá bán hợp lý để đảm bảo cả cạnh tranh và đạt được lợi nhuận. Các bài tập về định giá sản phẩm có thể bao gồm nhiều tình huống khác nhau. Dưới đây là các dạng bài tập thường gặp trong kế toán quản trị về định giá sản phẩm, kèm theo cách giải quyết.

Dạng bài tập xác định giá bán theo chi phí và lợi nhuận mong muốn

Bài tập mẫu:

Công ty A sản xuất sản phẩm X. Các chi phí sản xuất trong kỳ như sau:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 50.000 đồng/sản phẩm
• Chi phí nhân công trực tiếp: 30.000 đồng/sản phẩm
• Chi phí sản xuất chung cố định: 200.000.000 đồng (trong tháng)
• Số sản phẩm sản xuất trong tháng: 10.000 sản phẩm
• Công ty muốn đạt được lợi nhuận là 100.000.000 đồng trong tháng.

Yêu cầu: Tính giá bán của mỗi sản phẩm để đạt được lợi nhuận mong muốn.

Lời giải:

• Chi phí sản xuất mỗi sản phẩm:
  • Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp = 50.000 đồng
  • Chi phí nhân công trực tiếp = 30.000 đồng
  • Chi phí sản xuất chung cố định mỗi sản phẩm = 200.000.000 đồng / 10.000 sản phẩm = 20.000 đồng
  • Tổng chi phí sản xuất mỗi sản phẩm = 50.000 + 30.000 + 20.000 = 100.000 đồng
• Lợi nhuận mục tiêu mỗi sản phẩm: Lợi nhuận mục tiêu = 100.000.000 đồng / 10.000 sản phẩm = 10.000 đồng/sản phẩm
• Giá bán mỗi sản phẩm: Giá bán = Chi phí sản xuất mỗi sản phẩm + Lợi nhuận mục tiêu mỗi sản phẩm = 100.000 + 10.000 = 110.000 đồng/sản phẩm

Dạng bài tập định giá theo phương pháp tỷ lệ đánh dấu (Markup Pricing)

Phương pháp này thường được áp dụng khi công ty muốn định giá sản phẩm dựa trên một tỷ lệ lợi nhuận nhất định từ chi phí sản xuất.

Bài tập mẫu:

Công ty B sản xuất sản phẩm Y. Chi phí sản xuất cho mỗi sản phẩm là:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 40.000 đồng
• Chi phí nhân công trực tiếp: 25.000 đồng
• Chi phí sản xuất chung cố định: 100.000.000 đồng (cho cả tháng)

Công ty quyết định muốn có một tỷ lệ lợi nhuận 20% trên tổng chi phí sản xuất.

Yêu cầu: Tính giá bán của sản phẩm Y.

Lời giải:

• Chi phí sản xuất mỗi sản phẩm:
  • Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp = 40.000 đồng
  • Chi phí nhân công trực tiếp = 25.000 đồng
  • Chi phí sản xuất chung cố định mỗi sản phẩm = 100.000.000 đồng / số sản phẩm sản xuất trong tháng. (Giả sử sản xuất 5.000 sản phẩm, ta tính được: 100.000.000 / 5.000 = 20.000 đồng)
  • Tổng chi phí sản xuất mỗi sản phẩm = 40.000 + 25.000 + 20.000 = 85.000 đồng
• Lợi nhuận mong muốn mỗi sản phẩm: Tỷ lệ lợi nhuận = 20% trên chi phí sản xuất Lợi nhuận mỗi sản phẩm = 85.000 × 20% = 17.000 đồng
• Giá bán mỗi sản phẩm: Giá bán = Chi phí sản xuất mỗi sản phẩm + Lợi nhuận mong muốn mỗi sản phẩm = 85.000 + 17.000 = 102.000 đồng/sản phẩm

Dạng bài tập định giá theo phương pháp chi phí biên (Contribution Margin Pricing)

Phương pháp này áp dụng khi công ty muốn đạt được một mức lợi nhuận dựa trên tỷ lệ chi phí biên. Lợi nhuận được tính từ sự đóng góp của mỗi sản phẩm sau khi trừ đi chi phí biến đổi.

Bài tập mẫu:

Công ty C sản xuất sản phẩm Z. Các thông tin chi phí như sau:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: 60.000 đồng/sản phẩm
• Chi phí nhân công trực tiếp: 40.000 đồng/sản phẩm
• Chi phí sản xuất chung biến đổi: 10.000 đồng/sản phẩm
• Công ty muốn có một lợi nhuận 500.000.000 đồng từ việc bán 25.000 sản phẩm.

Yêu cầu: Tính giá bán mỗi sản phẩm để đạt được lợi nhuận mục tiêu.

Lời giải:

• Chi phí biến đổi mỗi sản phẩm:
  • Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp = 60.000 đồng
  • Chi phí nhân công trực tiếp = 40.000 đồng
  • Chi phí sản xuất chung biến đổi = 10.000 đồng
  • Tổng chi phí biến đổi mỗi sản phẩm = 60.000 + 40.000 + 10.000 = 110.000 đồng
• Lợi nhuận mục tiêu mỗi sản phẩm: Lợi nhuận mục tiêu = 500.000.000 đồng / 25.000 sản phẩm = 20.000 đồng/sản phẩm
• Giá bán mỗi sản phẩm: Giá bán = Chi phí biến đổi mỗi sản phẩm + Lợi nhuận mục tiêu mỗi sản phẩm = 110.000 + 20.000 = 130.000 đồng/sản phẩm

Dạng bài tập tính giá bán khi có cả chi phí cố định và biến đổi

Bài tập mẫu:

Công ty D sản xuất sản phẩm M. Chi phí sản xuất và bán hàng của sản phẩm M trong kỳ như sau:

• Chi phí cố định sản xuất và bán hàng: 500.000.000 đồng
• Chi phí biến đổi sản xuất: 100.000 đồng/sản phẩm
• Công ty dự tính bán được 50.000 sản phẩm và muốn đạt được lợi nhuận 200.000.000 đồng.

Yêu cầu: Tính giá bán mỗi sản phẩm.

Lời giải:

• Tổng chi phí cố định cho toàn bộ sản phẩm: Chi phí cố định = 500.000.000 đồng
• Chi phí biến đổi mỗi sản phẩm: Chi phí biến đổi = 100.000 đồng/sản phẩm
• Lợi nhuận mục tiêu mỗi sản phẩm: Lợi nhuận mục tiêu = 200.000.000 đồng / 50.000 sản phẩm = 4.000 đồng/sản phẩm
• Tính giá bán mỗi sản phẩm: Giá bán = Chi phí biến đổi mỗi sản phẩm + Lợi nhuận mục tiêu mỗi sản phẩm + Phân bổ chi phí cố định mỗi sản phẩm Phân bổ chi phí cố định = 500.000.000 / 50.000 = 10.000 đồng/sản phẩmGiá bán = 100.000 + 4.000 + 10.000 = 114.000 đồng/sản phẩm

Tổng kết các dạng bài tập định giá sản phẩm trong kế toán quản trị:

1. Định giá theo chi phí và lợi nhuận mong muốn.
2. Định giá theo tỷ lệ đánh dấu (Markup Pricing).
3. Định giá theo chi phí biên (Contribution Margin Pricing).
4. Định giá khi có cả chi phí cố định và chi phí biến đổi.

Các bài tập này giúp bạn nắm bắt cách áp dụng các phương pháp khác nhau để xác định giá bán sản phẩm một cách hợp lý trong kế toán quản trị.

3. Vai trò của kế toán quản trị trong việc định giá bán

Việc định giá sản phẩm hoặc dịch vụ là một trong những quyết định quan trọng nhất mà người quản lý phải đưa ra. Kế toán quản trị đóng vai trò thiết yếu trong quá trình này bằng cách cung cấp các thông tin tài chính và chi phí cần thiết để hỗ trợ quyết định định giá. Cụ thể, kế toán quản trị sẽ cung cấp dữ liệu về chi phí sản xuất, chi phí biến động, chi phí cố định, và các yếu tố liên quan đến lợi nhuận mục tiêu, giúp người quản lý đưa ra mức giá hợp lý.

Quyết định về giá và chính sách giá là hai khái niệm khác nhau. Chính sách giá thường được thiết lập lâu dài, tập trung vào việc đảm bảo công ty có thể trang trải chi phí và đạt được lợi nhuận mong muốn trong dài hạn. Trong khi đó, quyết định về giá trong ngắn hạn thường phản ánh các tình huống và điều kiện thị trường cụ thể, có thể thay đổi tùy vào hoàn cảnh.

Chất lượng thông tin tài chính mà kế toán quản trị cung cấp có ảnh hưởng lớn đến mức giá được đưa ra. Nếu mức giá quá thấp, doanh thu có thể tăng nhưng không đủ để bù đắp chi phí, dẫn đến lỗ. Ngược lại, nếu mức giá quá cao, khách hàng có thể tìm mua sản phẩm từ các đối thủ cạnh tranh, làm giảm sản lượng bán. Vì vậy, kế toán quản trị giúp nhà quản trị tính toán mức giá hợp lý, vừa đáp ứng nhu cầu thị trường, vừa đảm bảo tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp.

>> Đọc thêm bài viết sau do kế toán Kiểm toán thuế ACC cung cấp: Bài tập môn chuẩn mực kế toán Việt Nam có đáp án

4. Các câu hỏi thường gặp 

Bài tập kế toán quản trị định giá sản phẩm có mức độ khó như thế nào?

Các bài tập kế toán quản trị định giá sản phẩm có thể có mức độ khó khác nhau, tùy thuộc vào phương pháp định giá bạn áp dụng. Tuy nhiên, nếu bạn nắm vững các nguyên lý cơ bản như chi phí, giá trị thị trường và giá trị gia tăng, việc giải quyết bài tập sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.

Làm thế nào để áp dụng phương pháp chi phí trong bài tập kế toán quản trị định giá sản phẩm?

Phương pháp chi phí yêu cầu bạn tính toán tất cả các chi phí liên quan đến sản xuất và phân phối sản phẩm, bao gồm chi phí cố định và chi phí biến đổi. Sau đó, bạn sẽ cộng thêm một mức lợi nhuận mong muốn vào chi phí để xác định giá bán. Bài tập sẽ yêu cầu bạn tính toán các yếu tố này chính xác.

Phương pháp giá trị thị trường có những ưu điểm gì khi định giá sản phẩm?

Phương pháp giá trị thị trường giúp bạn xác định giá bán cạnh tranh bằng cách so sánh sản phẩm của mình với các sản phẩm tương tự trên thị trường. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc định giá sản phẩm khi bạn muốn duy trì một mức giá hợp lý và thu hút khách hàng.

Việc giải quyết bài tập kế toán quản trị định giá sản phẩm giúp bạn hiểu rõ hơn về cách thức áp dụng các phương pháp định giá trong thực tế. Để đạt được hiệu quả cao trong công việc, bạn có thể tham khảo các tài liệu và bài tập mẫu từ Kế toán Kiểm toán Thuế ACC để nâng cao kỹ năng của mình trong việc đưa ra quyết định giá trị sản phẩm hợp lý.