Tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu là một trong những tài khoản quan trọng trong hệ thống kế toán của các doanh nghiệp. Đây là một tài khoản mang tính chất quản lý và kiểm soát quan trọng, giúp doanh nghiệp theo dõi chặt chẽ lưu lượng các loại nguyên liệu, vật liệu mà họ sử dụng. Vậy hãy cùng Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC tìm hiểu về tài khoản này nhé!
1. Nguyên tắc kế toán của tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Điều 25 của Thông tư 200/2014/TT-BTC quy định một số nguyên tắc kế toán đối với tài khoản 152, khi hạch toán việc nhập, xuất, và tồn kho nguyên liệu, vật liệu trên tài khoản 152, doanh nghiệp phải tuân theo nguyên tắc giá gốc được quy định trong chuẩn mực “Hàng tồn kho”.
Giá gốc của nguyên liệu, vật liệu được xác định tùy thuộc vào nguồn cung cấp như sau:
- Đối với nguyên liệu, vật liệu mua từ bên ngoài, giá gốc bao gồm giá mua trên hóa đơn, thuế không hoàn lại (thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT hàng nhập khẩu không được khấu trừ, thuế bảo vệ môi trường phải nộp nếu có), chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản, phân loại, bảo hiểm và các chi phí khác liên quan trực tiếp đến việc mua nguyên liệu, vật liệu và hao hụt tự nhiên (nếu có).
- Đối với nguyên liệu, vật liệu mua bằng ngoại tệ, giá gốc phải tuân theo quy định về chênh lệch tỷ giá hối đoái.
- Đối với nguyên liệu, vật liệu tự chế biến, giá gốc bao gồm giá thực tế của nguyên liệu và các chi phí liên quan đến việc chế biến.
- Đối với nguyên liệu, vật liệu thuê ngoài để gia công chế biến, giá gốc bao gồm giá thực tế của nguyên liệu và vật liệu gửi đi gia công, chi phí vận chuyển từ và đến nơi gia công, cùng với chi phí thuê ngoài gia công.
- Đối với nguyên liệu do đóng góp trong trường hợp liên doanh hoặc cổ phần, giá gốc là giá trị được các bên tham gia đánh giá và thống nhất.
2. Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 152 – Nguyên liệu, vật liệu
Kết cấu và nội dung của tài khoản 152 được phản ánh như sau:
Bên Nợ:
- Trị giá thực tế của nguyên liệu, vật liệu nhập kho từ mua ngoài, tự chế, thuê ngoài gia công, chế biến hoặc nhận từ các nguồn khác.
- Trị giá nguyên liệu, vật liệu thừa phát hiện khi kiểm kê.
- Kết chuyển trị giá thực tế của nguyên liệu, vật liệu tồn kho cuối kỳ (trong trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ).
Bên Có:
- Trị giá thực tế của nguyên liệu, vật liệu xuất kho để sử dụng trong sản xuất, kinh doanh, bán hàng, thuê ngoài gia công chế biến hoặc đưa vào góp vốn.
- Trị giá nguyên liệu, vật liệu trả lại người bán hoặc được giảm giá khi mua.
- Chiết khấu thương mại cho nguyên liệu, vật liệu khi mua được hưởng.
- Trị giá nguyên liệu, vật liệu hao hụt hoặc mất mát phát hiện trong quá trình kiểm kê.
- Kết chuyển trị giá thực tế của nguyên liệu, vật liệu tồn kho đầu kỳ (trong trường hợp doanh nghiệp hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ).
- Số dư bên Nợ: trị giá thực tế của nguyên liệu, vật liệu tồn kho cuối kỳ.
3. Phương pháp hạch toán tài khoản 152 một số nghiệp vụ kinh tế chủ yếu
Dưới đây là quy trình kế toán và xử lý cho một số tình huống liên quan đến tài khoản 152:
Trường hợp mua nguyên liệu, vật liệu và nhập kho theo đúng hóa đơn:
Nếu thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, ghi:
- Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu (giá mua chưa có thuế GTGT)
- Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (1331)
- Có các TK 111, 112, 141, 331,… (tổng giá thanh toán).
Nếu thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ, ghi:
- Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu (giá mua bao gồm cả thuế GTGT)
- Có các TK 111, 112, 141, 331,… (tổng giá thanh toán).
Trường hợp mua nguyên liệu, vật liệu và khi nhập kho phát hiện thiếu so với hóa đơn:
Trong trường hợp thuế GTGT đầu vào được khấu trừ:
Khi mua ngoài nhập kho phát hiện thiếu so với hóa đơn, kế toán sẽ nhập kho theo giá trị thực tế và lập biên bản thiếu chờ xử lý.
- Tài khoản 152 sẽ ghi nhận trị giá thực tế của hàng nhập kho chưa có thuế GTGT.
- Tài khoản 1381 – Tài sản thiếu chờ xử lý sẽ ghi nhận trị giá hàng thiếu chưa rõ nguyên nhân
- Tài khoản 133 – Thuế GTGT được khấu trừ sẽ ghi nhận số thuế GTGT được khấu trừ (theo hóa đơn).
- Các tài khoản liên quan như 111, 112, 331, … sẽ ghi nhận theo hóa đơn.
Khi có quyết định xử lý hàng thiếu, kế toán sẽ tiến hành điều chỉnh tương ứng tùy theo tình huống cụ thể.
Trong trường hợp thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ:
- Tài khoản 152 sẽ ghi nhận trị giá hàng nhập kho bao gồm cả thuế GTGT.
- Tài khoản 1381 – Tài sản thiếu chờ xử lý sẽ ghi nhận trị giá hàng thiếu đã xử lý (theo tổng giá thanh toán).
- Tài khoản 133 – Thuế GTGT được khấu trừ sẽ ghi nhận số thuế GTGT giảm tương ứng.
- Các tài khoản liên quan sẽ ghi nhận tùy theo quyết định xử lý cụ thể.
Chiết khấu thanh toán được hưởng:
Khi trả tiền cho người bán và được hưởng chiết khấu thanh toán, số tiền chiết khấu thanh toán thực tế được ghi nhận vào doanh thu hoạt động tài chính, ghi:
- Nợ TK 331 – Phải trả cho người bán
- Có TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính (chiết khấu thanh toán).
Đối với nguyên liệu, vật liệu nhập khẩu:
Khi nhập khẩu nguyên vật liệu và thuế GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu được khấu trừ, ghi:
- Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu (giá mua bao gồm các loại thuế: NK, TTĐB, BVMT)
- Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (thuế GTGT hàng nhập khẩu được khấu tr)
- Có TK 331 – Phải trả cho người bán
- Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp (33312)
- Có TK 3332 – Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có)
- Có TK 3333 – Thuế xuất, nhập khẩu (chi tiết thuế nhập khẩu) (nếu có)
- Có TK 33381 – Thuế bảo vệ môi trường (nếu có).
Khi nhập khẩu nguyên vật liệu và thuế GTGT đầu vào của hàng nhập khẩu không được khấu trừ, ghi:
- Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu (giá mua bao gồm các loại thuế: GTGT, NK, TTĐB, BVMT)
- Có TK 331 – Phải trả cho người bán
- Có TK 3331 – Thuế GTGT phải nộp (33312)
- Có TK 3332 – Thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có)
- Có TK 3333 – Thuế xuất, nhập khẩu (chi tiết thuế nhập khẩu) (nếu có)
- Có TK 33381 – Thuế bảo vệ môi trường (nếu có).
Trường hợp mua nguyên vật liệu và trả trước bằng ngoại tệ:
Phần giá trị nguyên vật liệu tương ứng với số tiền trả trước được ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm ứng trước. Phần giá trị nguyên vật liệu mua bằng ngoại tệ chưa trả được ghi nhận theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm mua nguyên vật liệu.
Các chi phí về thu mua, bốc xếp, vận chuyển nguyên liệu, vật liệu từ nơi mua về kho doanh nghiệp:
- Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
- Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu được khấu trừ)
- Có các TK 111, 112, 141, 331,…
Đối với nguyên liệu, vật liệu nhập kho do thuê ngoài gia công, chế biến:
- Khi xuất nguyên vật liệu để gia công, ghi:
- Nợ TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang
- Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu.
- Khi phát sinh chi phí thuê ngoài gia công, chế biến, ghi:
- Nợ TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang
- Nợ TK 133 – Thuế GTGT được khấu trừ (1331) (nếu có)
- Có các TK 111, 112, 131, 141,…
Khi nhập lại kho số nguyên liệu, vật liệu đã gia công xong, ghi:
- Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu
- Có TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang.
Đối với nguyên liệu, vật liệu nhập kho do tự chế:
Khi xuất kho nguyên vật liệu để tự chế biến, ghi:
- Nợ TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang (trị giá vốn xuất kho)
- Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu (trị giá vốn xuất kho).
Khi nhập kho nguyên liệu, vật liệu đã tự chế biến, ghi:
- Nợ TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu (trị giá vốn xuất kho + chi phí tự chế)
- Có TK 154 – Chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang (trị giá vốn xuất kho + chi phí tự chế).
Khi xuất kho nguyên liệu, vật liệu sử dụng vào sản xuất, kinh doanh:
- Nợ các TK 621, 623, 627, 641, 642,…
- Có TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu.
Với việc hiểu rõ cách kế toán tài khoản 152 (Nguyên liệu, vật liệu) doanh nghiệp có thể quản lý tài chính hiệu quả và tuân thủ đúng quy định kế toán. Chúc các bạn thành công trong việc áp dụng kiến thức này vào thực tế kinh doanh.Trên đây là thông tin từ Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp đến bạn. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết và đáng tin cậy.
