Phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán, mỗi phương pháp có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Vậy phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán như thế nào ? Bài viết dưới đây của ACC sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn
1. Các phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán
Các phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán là các cách thức mà kiểm toán viên sử dụng để thu thập bằng chứng kiểm toán. Các phương pháp này bao gồm:
- Kiểm tra tài liệu: Đây là phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán phổ biến nhất. Kiểm toán viên sẽ kiểm tra các tài liệu, sổ sách kế toán của đơn vị được kiểm toán để thu thập thông tin.
- Phỏng vấn: Kiểm toán viên có thể phỏng vấn các nhân viên của đơn vị được kiểm toán, các bên liên quan,… để thu thập thông tin.
- Quan sát trực tiếp: Kiểm toán viên có thể quan sát trực tiếp các hoạt động của đơn vị được kiểm toán để thu thập thông tin.
- Kiểm tra thực tế: Kiểm toán viên có thể thực hiện các kiểm tra thực tế đối với các tài sản, hàng hóa,… của đơn vị được kiểm toán.
Việc lựa chọn phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Nội dung của cuộc kiểm toán: Kiểm toán viên cần xác định nội dung của cuộc kiểm toán để lựa chọn phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán phù hợp.
- Mức độ rủi ro kiểm toán: Kiểm toán viên cần đánh giá mức độ rủi ro kiểm toán để lựa chọn phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán có hiệu quả.
- Tính khả thi của việc thu thập bằng chứng kiểm toán: Kiểm toán viên cần xem xét tính khả thi của việc thu thập bằng chứng kiểm toán để lựa chọn phương pháp phù hợp.
Các phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán cụ thể:
Kiểm tra tài liệu
Kiểm tra tài liệu là phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán phổ biến nhất. Kiểm toán viên sẽ kiểm tra các tài liệu, sổ sách kế toán của đơn vị được kiểm toán để thu thập thông tin.
Các tài liệu, sổ sách kế toán có thể được kiểm tra bao gồm:
- Các chứng từ kế toán: Chứng từ kế toán là căn cứ để ghi sổ kế toán. Kiểm toán viên sẽ kiểm tra các chứng từ kế toán để xác định tính đầy đủ, chính xác, hợp lệ của các nghiệp vụ kinh tế, tài chính.
- Sổ sách kế toán: Sổ sách kế toán là nơi ghi chép các nghiệp vụ kinh tế, tài chính. Kiểm toán viên sẽ kiểm tra sổ sách kế toán để xác định tính chính xác, hợp lý của các nghiệp vụ kinh tế, tài chính đã được ghi chép.
- Báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính là sản phẩm cuối cùng của quá trình kế toán. Kiểm toán viên sẽ kiểm tra báo cáo tài chính để xác định tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính.
Phỏng vấn
Phỏng vấn là phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua việc trao đổi trực tiếp với các nhân viên của đơn vị được kiểm toán, các bên liên quan,…
Kiểm toán viên có thể phỏng vấn các nhân viên của đơn vị được kiểm toán để thu thập thông tin về các quy trình, thủ tục kế toán, các nghiệp vụ kinh tế, tài chính,…
Kiểm toán viên có thể phỏng vấn các bên liên quan, chẳng hạn như khách hàng, nhà cung cấp,… để thu thập thông tin về mối quan hệ giữa đơn vị được kiểm toán và các bên liên quan,…
Quan sát trực tiếp
Quan sát trực tiếp là phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua việc quan sát các hoạt động của đơn vị được kiểm toán.
Kiểm toán viên có thể quan sát trực tiếp các hoạt động của đơn vị được kiểm toán để thu thập thông tin về các quy trình, thủ tục kế toán, các nghiệp vụ kinh tế, tài chính,…
Kiểm tra thực tế
Kiểm tra thực tế là phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán thông qua việc kiểm tra trực tiếp các tài sản, hàng hóa,… của đơn vị được kiểm toán.
Kiểm toán viên có thể kiểm tra thực tế các tài sản, hàng hóa,… của đơn vị được kiểm toán để xác định tính hiện hữu, tính hữu hình, tính đầy đủ, tính chính xác của các tài sản, hàng hóa,…
Tùy theo từng nội dung của cuộc kiểm toán, kiểm toán viên có thể lựa chọn một hoặc kết hợp nhiều phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán để đảm bảo thu thập được đủ bằng chứng kiểm toán có chất lượng.
2. Lợi ích của việc thu thập bằng chứng kiểm toán
Bằng chứng kiểm toán là những thông tin, tài liệu được kiểm toán viên thu thập, sử dụng để đánh giá tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính. Việc thu thập bằng chứng kiểm toán có những lợi ích sau:
Để đưa ra ý kiến kiểm toán
Ý kiến kiểm toán là kết luận của kiểm toán viên về tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính. Để đưa ra ý kiến kiểm toán, kiểm toán viên cần thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ, tin cậy để đánh giá các rủi ro sai sót trọng yếu.
Để đáp ứng các yêu cầu của pháp luật
Theo quy định của pháp luật, kiểm toán viên phải thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ, tin cậy để đảm bảo tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính.
Để bảo vệ lợi ích của các bên liên quan
Báo cáo tài chính là nguồn thông tin quan trọng đối với các bên liên quan như nhà đầu tư, chủ nợ, khách hàng, cơ quan nhà nước, v.v. Việc thu thập bằng chứng kiểm toán giúp đảm bảo tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính, từ đó bảo vệ lợi ích của các bên liên quan.
Để nâng cao chất lượng kiểm toán
Bằng chứng kiểm toán là cơ sở để kiểm toán viên đánh giá tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính. Việc thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ, tin cậy giúp kiểm toán viên nâng cao chất lượng kiểm toán, giảm thiểu rủi ro sai sót trọng yếu.
3. Tác hại khi thiếu bằng chứng kiểm toán
Thiếu bằng chứng kiểm toán sẽ dẫn đến những tác hại sau:
- Kết luận kiểm toán không khách quan, chính xác
Bằng chứng kiểm toán là cơ sở quan trọng để kiểm toán viên đánh giá tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính. Khi thiếu bằng chứng kiểm toán, kiểm toán viên sẽ không thể thu thập đầy đủ thông tin cần thiết để đưa ra kết luận kiểm toán khách quan, chính xác.
- Khó phát hiện gian lận, sai sót trong báo cáo tài chính
Gian lận, sai sót trong báo cáo tài chính là những vấn đề nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên liên quan. Bằng chứng kiểm toán là công cụ quan trọng giúp kiểm toán viên phát hiện gian lận, sai sót trong báo cáo tài chính. Khi thiếu bằng chứng kiểm toán, kiểm toán viên sẽ khó phát hiện gian lận, sai sót, dẫn đến việc báo cáo tài chính không phản ánh đúng thực trạng tài chính của doanh nghiệp.
- Gây rủi ro cho các bên liên quan
Báo cáo tài chính là nguồn thông tin quan trọng được sử dụng bởi nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm: nhà đầu tư, chủ nợ, cơ quan thuế,… Khi báo cáo tài chính thiếu bằng chứng kiểm toán, các bên liên quan sẽ không thể tin tưởng vào tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính, từ đó dẫn đến những rủi ro cho họ.
Để hạn chế tác hại của việc thiếu bằng chứng kiểm toán, doanh nghiệp cần lưu trữ đầy đủ, chính xác các tài liệu, chứng từ liên quan đến các giao dịch kinh tế phát sinh. Kiểm toán viên cũng cần tuân thủ các quy định về thu thập và sử dụng bằng chứng kiểm toán để đảm bảo tính khách quan, chính xác của kết luận kiểm toán.
Trên đây là một số thông tin về Các phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán như thế nào. Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn
