Các nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại và những điều cần biết

Nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại là một lĩnh vực rộng lớn và phức tạp, bao gồm nhiều nghiệp vụ khác nhau, từ huy động vốn đến cho vay, từ thanh toán đến đầu tư. Vậy các nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại và những điều cần biết như thế nào ? Hãy để bài viết này của  Kế toán Kiểm toán Thuế ACC giúp bạn hiểu rõ hơn 

1. Kế toán ngân hàng thương mại là gì ?

Kế toán ngân hàng thương mại là một lĩnh vực chuyên môn trong lĩnh vực kế toán, tập trung vào việc ghi chép, tổng hợp và phản ánh các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong hoạt động của ngân hàng thương mại.

Kế toán ngân hàng thương mại có vai trò quan trọng trong việc quản lý hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại. Các thông tin do kế toán ngân hàng thương mại cung cấp giúp ngân hàng thương mại ra các quyết định đúng đắn, đảm bảo cho ngân hàng hoạt động hiệu quả và phát triển bền vững.

Công việc của kế toán ngân hàng thương mại bao gồm:

• Ghi chép, tổng hợp và phân loại các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong hoạt động của ngân hàng thương mại. Đây là công việc cơ bản nhất của kế toán, bao gồm ghi chép các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong ngày, tuần, tháng, quý, năm vào các sổ sách kế toán. Sau đó, kế toán sẽ tổng hợp và phân loại các nghiệp vụ này theo từng nhóm, từng loại để phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính.
• Định khoản kế toán các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong hoạt động của ngân hàng thương mại. Định khoản kế toán là việc xác định các tài khoản kế toán và số tiền ghi vào các tài khoản kế toán cho từng nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh. Đây là công việc đòi hỏi kế toán phải có kiến thức chuyên môn vững vàng.
• Lập các báo cáo tài chính, báo cáo thống kê theo quy định của pháp luật. Báo cáo tài chính là hệ thống các báo cáo phản ánh tình hình tài chính, tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại trong một kỳ kế toán. Báo cáo thống kê là hệ thống các báo cáo phản ánh các chỉ tiêu kinh tế, xã hội trong một thời kỳ nhất định. Kế toán ngân hàng thương mại có trách nhiệm lập các báo cáo tài chính, báo cáo thống kê theo quy định của pháp luật.
• Kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về kế toán, tài chính trong hoạt động của ngân hàng thương mại. Kế toán ngân hàng thương mại có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về kế toán, tài chính trong hoạt động của ngân hàng thương mại, nhằm đảm bảo việc sử dụng các nguồn lực của ngân hàng một cách hiệu quả.
• Tư vấn, tham mưu cho lãnh đạo ngân hàng thương mại về các vấn đề liên quan đến kế toán, tài chính. Kế toán ngân hàng thương mại có trách nhiệm tư vấn, tham mưu cho lãnh đạo ngân hàng thương mại về các vấn đề liên quan đến kế toán, tài chính, giúp lãnh đạo ngân hàng thương mại ra các quyết định đúng đắn.

Kế toán ngân hàng thương mại có một số đặc thù riêng so với kế toán truyền thống, bao gồm:

• Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính trong hoạt động của ngân hàng thương mại thường diễn ra nhanh chóng và phức tạp hơn so với hoạt động kinh doanh truyền thống. Điều này đòi hỏi kế toán ngân hàng thương mại phải có kỹ năng xử lý thông tin nhanh chóng và chính xác.
• Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính trong hoạt động của ngân hàng thương mại thường được thực hiện trên môi trường điện tử. Điều này đòi hỏi kế toán ngân hàng thương mại phải có kiến thức và kỹ năng sử dụng các phần mềm kế toán điện tử.
• Kế toán ngân hàng thương mại phải tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán, ngân hàng thương mại. Các quy định này rất chặt chẽ và phức tạp, đòi hỏi kế toán ngân hàng thương mại phải có kiến thức chuyên môn vững vàng.

Để trở thành kế toán ngân hàng thương mại, bạn cần có:

• Tốt nghiệp đại học chuyên ngành kế toán, tài chính, ngân hàng hoặc các ngành liên quan.
• Có kiến thức chuyên môn về kế toán, tài chính, ngân hàng.
• Có kỹ năng sử dụng các phần mềm kế toán điện tử.
• Khả năng xử lý thông tin nhanh chóng và chính xác.

>>> Xem thêm Sơ đồ bộ máy kế toán công ty thương mại

2. Đối tượng của kế toán ngân hàng thương mại

Kế toán ngân hàng thương mại ghi nhận và quản lý các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong quá trình hoạt động của ngân hàng. Đối tượng của kế toán ngân hàng thương mại bao gồm:

2.1. Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh từ hoạt động huy động vốn

Huy động vốn từ khách hàng cá nhân, tổ chức: Tiếp nhận tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán và các khoản tiền gửi khác.

Huy động vốn từ thị trường tài chính: Phát hành trái phiếu, vay vốn từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước.

2.2. Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh từ hoạt động cho vay

Cho vay ngắn hạn: Cung cấp tín dụng ngắn hạn phục vụ nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp và cá nhân.

Cho vay trung hạn: Hỗ trợ tài chính cho các dự án đầu tư, mua sắm tài sản cố định.

Cho vay dài hạn: Cấp vốn cho các dự án lớn như đầu tư hạ tầng, bất động sản.

2.3. Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh từ hoạt động đầu tư

Đầu tư chứng khoán: Mua bán trái phiếu chính phủ, cổ phiếu, chứng khoán phái sinh.

Đầu tư vào các doanh nghiệp khác: Góp vốn, liên doanh, hợp tác kinh doanh với các tổ chức kinh tế.

2.4. Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh từ hoạt động thanh toán

Thanh toán tiền gửi: Quản lý và xử lý giao dịch tiền gửi của khách hàng.

Thanh toán thẻ: Hạch toán các giao dịch liên quan đến thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ.

Thanh toán chuyển tiền: Thực hiện các giao dịch chuyển tiền trong nước và quốc tế.

2.5. Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh từ hoạt động dịch vụ

Dịch vụ bảo lãnh: Cung cấp bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh vay vốn, bảo lãnh thực hiện hợp đồng.

Dịch vụ tài trợ thương mại: Cấp tín dụng xuất nhập khẩu, thanh toán thư tín dụng (L/C).

Dịch vụ tư vấn tài chính: Cung cấp thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp trong các quyết định tài chính.

Việc nắm vững đối tượng của kế toán ngân hàng thương mại là cơ sở để kế toán thực hiện tốt các công việc kế toán, cung cấp thông tin kế toán hữu ích cho các nhà quản lý và các bên liên quan khác.

3. Nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại

Nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại là quá trình ghi chép, tổng hợp, xử lý các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại ngân hàng theo đúng quy định của pháp luật. Nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại bao gồm các nghiệp vụ cơ bản sau:

Nghiệp vụ huy động vốn

Nghiệp vụ huy động vốn là quá trình thu hút nguồn vốn từ các nguồn khác nhau để phục vụ cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Các nghiệp vụ huy động vốn cơ bản bao gồm:

• Hoạt động tiền gửi
• Hoạt động phát hành chứng khoán
• Hoạt động nhận tiền ký gửi
• Hoạt động nhận bảo lãnh

Nghiệp vụ tín dụng

Nghiệp vụ tín dụng là quá trình cho vay vốn cho khách hàng để phục vụ cho các nhu cầu sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng. Các nghiệp vụ tín dụng cơ bản bao gồm:

• Hoạt động cho vay ngắn hạn
• Hoạt động cho vay trung hạn
• Hoạt động cho vay dài hạn
• Hoạt động chiết khấu thương phiếu
• Hoạt động nhận cầm cố

Nghiệp vụ thanh toán

Nghiệp vụ thanh toán là quá trình thực hiện các giao dịch thanh toán giữa các khách hàng của ngân hàng. Các nghiệp vụ thanh toán cơ bản bao gồm:

• Hoạt động chuyển tiền
• Hoạt động thanh toán qua thẻ
• Hoạt động thanh toán quốc tế
• Hoạt động thanh toán điện tử

Nghiệp vụ đầu tư

Nghiệp vụ đầu tư là quá trình sử dụng nguồn vốn của ngân hàng để đầu tư vào các lĩnh vực khác nhau. Các nghiệp vụ đầu tư cơ bản bao gồm:

• Hoạt động đầu tư chứng khoán
• Hoạt động đầu tư góp vốn, mua cổ phần
• Hoạt động đầu tư vào các dự án

Nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối

Nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối là quá trình mua bán, trao đổi ngoại tệ. Các nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối cơ bản bao gồm:

• Hoạt động mua bán ngoại tệ giao ngay
• Hoạt động mua bán ngoại tệ kỳ hạn
• Hoạt động mua bán ngoại tệ tương lai
• Hoạt động mua bán ngoại tệ quyền chọn

Ngoài các nghiệp vụ cơ bản nêu trên, kế toán ngân hàng thương mại còn cần nắm vững các nghiệp vụ kế toán khác như:

• Nghiệp vụ kế toán thuế

• Nghiệp vụ kế toán tài sản cố định

• Nghiệp vụ kế toán chi phí

• Nghiệp vụ kế toán quản trị

Để nắm vững các nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại, kế toán cần có kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn. Kế toán có thể tham gia các khóa học kế toán ngân hàng, tự học hoặc học hỏi kinh nghiệm từ các kế toán có kinh nghiệm.

4. Lưu ý khi thực hiện nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại

Dưới đây là một số lưu ý khi thực hiện nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại:

Cần nắm vững các quy định của pháp luật

Các nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại được quy định chi tiết trong các văn bản pháp luật của Việt Nam, bao gồm:

• Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
• Luật Các tổ chức tín dụng
• Thông tư 23/2008/QĐ-NHNN về Chế độ kế toán ngân hàng thương mại

Kế toán cần nắm vững các quy định của pháp luật để thực hiện các nghiệp vụ kế toán đúng quy định, tránh vi phạm pháp luật.

Cần sử dụng các phần mềm kế toán chuyên dụng

Các phần mềm kế toán chuyên dụng giúp kế toán thực hiện các nghiệp vụ kế toán một cách nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. Kế toán cần sử dụng các phần mềm kế toán chuyên dụng để nâng cao hiệu quả công việc.

Cần thường xuyên cập nhật kiến thức mới

Ngành ngân hàng thương mại là một ngành có tốc độ phát triển nhanh chóng. Do đó, kế toán cần thường xuyên cập nhật kiến thức mới để đáp ứng yêu cầu công việc. Kế toán có thể tham gia các khóa học, hội thảo hoặc tự học để cập nhật kiến thức mới.

Kế toán ngân hàng thương mại là một công việc đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn. Kế toán cần nắm vững các nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại, quy định của pháp luật và sử dụng các phần mềm kế toán chuyên dụng để thực hiện công việc một cách hiệu quả.

>>> Cùng ACC xem qua Các loại kế toán trong doanh nghiệp thương mại

5. Câu hỏi thường gặp

Kế toán ngân hàng thương mại có cần thực hiện đối chiếu số dư tài khoản không?

Có. Đối chiếu số dư tài khoản giúp ngân hàng kiểm soát dòng tiền và phát hiện sai sót kịp thời.

Kế toán ngân hàng thương mại có phải theo dõi quỹ dự trữ bắt buộc không?

Có. Ngân hàng phải duy trì quỹ dự trữ bắt buộc theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại có liên quan đến thuế không?

Có. Kế toán ngân hàng phải hạch toán thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế VAT và các loại thuế khác theo quy định.

Trên đây là một số thông tin về Các nghiệp vụ kế toán ngân hàng thương mại và những điều cần biết. Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn