Lợi nhuận sau thuế là kết quả cuối cùng của quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sau khi đã trừ đi tất cả các khoản chi phí, thuế. Lợi nhuận sau thuế được sử dụng để phân chia cho các chủ sở hữu, bổ sung vốn chủ sở hữu hoặc để tái đầu tư. Vậy cách hạch toán lợi nhuận sau thuế như thế nào ? Hãy cùng ACC tìm hiểu về vấn đề này thông qua bài viết dưới đây của ACC
1. Nguyên tắc hạch toán lợi nhuận sau thuế
Nguyên tắc hạch toán lợi nhuận sau thuế là những quy định, hướng dẫn chung về việc ghi nhận, phản ánh các nghiệp vụ kinh tế, tài chính liên quan đến lợi nhuận sau thuế theo đúng quy định của pháp luật.
Các nguyên tắc hạch toán lợi nhuận sau thuế
Các nguyên tắc hạch toán lợi nhuận sau thuế bao gồm:
Nguyên tắc ghi nhận doanh thu
Doanh thu là tổng giá trị các khoản thu nhập mà doanh nghiệp nhận được trong một kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Doanh thu được ghi nhận theo nguyên tắc:
- Nguyên tắc nhất quán: Doanh thu của các kỳ kế toán phải được ghi nhận theo cùng một nguyên tắc, phương pháp.
- Nguyên tắc thận trọng: Doanh thu chỉ được ghi nhận khi chắc chắn doanh nghiệp sẽ thu được.
- Nguyên tắc phù hợp: Doanh thu phải được ghi nhận phù hợp với chi phí phát sinh để tạo ra doanh thu đó.
Nguyên tắc ghi nhận chi phí
Chi phí là khoản giảm trừ doanh thu trong kỳ kế toán để xác định kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Chi phí được ghi nhận theo nguyên tắc:
- Nguyên tắc phù hợp: Chi phí phải được ghi nhận phù hợp với doanh thu phát sinh trong kỳ.
- Nguyên tắc thận trọng: Chi phí chỉ được ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khoản chi phí đó.
- Nguyên tắc phân bổ: Chi phí phải được phân bổ hợp lý trong kỳ kế toán.
Nguyên tắc ghi nhận giá vốn hàng bán
Giá vốn hàng bán là tổng giá trị các khoản chi phí mà doanh nghiệp đã bỏ ra để có được hàng hóa, dịch vụ bán ra trong kỳ kế toán.
Giá vốn hàng bán được xác định theo nguyên tắc:
- Nguyên tắc phù hợp: Giá vốn hàng bán phải được ghi nhận phù hợp với doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ.
- Nguyên tắc thận trọng: Chỉ ghi nhận giá vốn hàng bán khi chắc chắn doanh nghiệp sẽ bán được hàng hóa, dịch vụ đó.
Nguyên tắc ghi nhận lãi, lỗ
Lãi, lỗ là kết quả của hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trong một kỳ kế toán.
Lãi, lỗ được xác định theo công thức sau:
Lãi, lỗ = Doanh thu – Giá vốn hàng bán – Chi phí
Hạch toán lợi nhuận sau thuế
Lợi nhuận sau thuế được hạch toán trên tài khoản 421 – Lợi nhuận chưa phân phối. Tài khoản này có 2 cấp 2:
- Tài khoản 4211 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm trước: Phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh, tình hình phân chia lợi nhuận hoặc xử lý lỗ thuộc các năm trước.
- Tài khoản 4212 – Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối năm nay: Phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh, tình hình phân chia lợi nhuận hoặc xử lý lỗ thuộc năm nay.
Định khoản hạch toán lợi nhuận sau thuế
Tăng lợi nhuận sau thuế
- Doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ
- Các khoản thu nhập khác
- Giảm chi phí
Nợ TK 511, 515, 711
Có TK 4211, 4212
Giảm lợi nhuận sau thuế
- Chi phí
- Thuế thu nhập doanh nghiệp
- Trích lập các quỹ
- Chia cổ tức, lợi nhuận cho các cổ đông, nhà đầu tư
Nợ TK 4211, 4212
Có TK 635, 3334, 335, 345
Lưu ý khi hạch toán lợi nhuận sau thuế
- Hạch toán lợi nhuận sau thuế phải đảm bảo chính xác, kịp thời, đúng quy định của pháp luật.
- Doanh nghiệp cần theo dõi, phân biệt rõ lợi nhuận sau thuế năm trước và lợi nhuận sau thuế năm nay.
- Doanh nghiệp cần lập báo cáo tài chính theo đúng quy định của pháp luật.
2. Nội dung phản ánh tài khoản 421 – lợi nhuận sau thuế
Tài khoản 421 – Lợi nhuận sau thuế dùng để phản ánh kết quả kinh doanh (lãi, lỗ) sau thuế thu nhập doanh nghiệp của doanh nghiệp.
Nội dung phản ánh của tài khoản 421 bao gồm:
Có:
- Số lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, bao gồm:
- Số lợi nhuận sau thuế của kỳ báo cáo.
- Số lợi nhuận sau thuế chưa phân phối chuyển từ kỳ trước.
- Số lợi nhuận được chia cho chủ sở hữu.
Nợ:
- Số lỗ sau thuế chưa xử lý, bao gồm:
- Số lỗ sau thuế của kỳ báo cáo.
- Số lỗ sau thuế chưa xử lý chuyển từ kỳ trước.
- Số lỗ được bù đắp bằng lợi nhuận sau thuế của kỳ báo cáo hoặc kỳ trước.
- Số lỗ được bù đắp bằng vốn chủ sở hữu.
Kết cấu tài khoản 421
Bên Nợ
| Tài khoản | Số tiền |
| 4211 | Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối |
| 4212 | Lỗ sau thuế chưa xử lý |
Bên Có
| Tài khoản | Số tiền |
| 4211 | Lợi nhuận được chia cho chủ sở hữu |
| 4212 | Lỗ được bù đắp bằng lợi nhuận sau thuế |
| 4212 | Lỗ được bù đắp bằng vốn chủ sở hữu |
Cách hạch toán tài khoản 421
- Khi kết thúc kỳ kế toán, căn cứ vào báo cáo kết quả kinh doanh, kế toán ghi:
Nợ TK 4211: Lợi nhuận sau thuế của kỳ báo cáo
Có TK 911: Kết quả kinh doanh
- Khi chia lợi nhuận cho chủ sở hữu, kế toán ghi:
Nợ TK 4211: Số lợi nhuận được chia cho chủ sở hữu
Có TK 368: Quỹ khen thưởng, phúc lợi
Có TK 335: Quỹ đầu tư phát triển
Có TK 334: Quỹ dự phòng tài chính
Có TK 111, 112, 133: Tài khoản tiền và các khoản tương đương tiền
- Khi bù đắp lỗ bằng lợi nhuận sau thuế, kế toán ghi:
Nợ TK 4212: Số lỗ được bù đắp bằng lợi nhuận sau thuế
Có TK 4211: Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối
- Khi bù đắp lỗ bằng vốn chủ sở hữu, kế toán ghi:
Nợ TK 4212: Số lỗ được bù đắp bằng vốn chủ sở hữu
Có TK 411: Vốn đầu tư của chủ sở hữu
3. Phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế
Phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế là cách thức ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến lợi nhuận sau thuế vào sổ sách kế toán của doanh nghiệp. Phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cần lựa chọn phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình.
Theo quy định của pháp luật về kế toán, phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế được chia thành hai phương pháp chính sau:
- Phương pháp trực tiếp
- Phương pháp gián tiếp
- Phương pháp trực tiếp
Phương pháp trực tiếp là phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế theo quy định của Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính. Theo phương pháp này, doanh nghiệp chỉ ghi nhận lợi nhuận sau thuế vào cuối kỳ kế toán.
Ưu điểm của phương pháp trực tiếp:
Phương pháp này đơn giản, dễ thực hiện.
Nhược điểm của phương pháp trực tiếp:
Phương pháp này không phản ánh được quá trình hình thành lợi nhuận của doanh nghiệp.
- Phương pháp gián tiếp
Phương pháp gián tiếp là phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế theo quy định của Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính. Theo phương pháp này, doanh nghiệp ghi nhận lợi nhuận sau thuế qua các bước sau:
- Tính giá vốn hàng bán
- Tính doanh thu thuần
- Tính chi phí tài chính
- Tính chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp
- Tính lợi nhuận trước thuế
- Tính thuế thu nhập doanh nghiệp
- Tính lợi nhuận sau thuế
Ưu điểm của phương pháp gián tiếp:
Phương pháp này phản ánh được quá trình hình thành lợi nhuận của doanh nghiệp.
Nhược điểm của phương pháp gián tiếp:
Phương pháp này phức tạp, khó thực hiện.
Lựa chọn phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế
Doanh nghiệp lựa chọn phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình. Cụ thể, doanh nghiệp cần căn cứ vào các tiêu chí sau:
Mức độ phức tạp của hoạt động sản xuất, kinh doanh
Các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, kinh doanh phức tạp thì nên lựa chọn phương pháp gián tiếp. Ngược lại, các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, kinh doanh đơn giản thì nên lựa chọn phương pháp trực tiếp.
Khả năng lưu giữ hồ sơ chứng từ
Các doanh nghiệp có khả năng lưu giữ đầy đủ hồ sơ chứng từ thì nên lựa chọn phương pháp gián tiếp. Ngược lại, các doanh nghiệp không có khả năng lưu giữ đầy đủ hồ sơ chứng từ thì nên lựa chọn phương pháp trực tiếp.
Thay đổi phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế
Doanh nghiệp có thể thay đổi phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế trong các trường hợp sau:
- Doanh nghiệp thay đổi ngành nghề kinh doanh.
- Doanh nghiệp thay đổi mức độ phức tạp của hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Doanh nghiệp không có khả năng lưu giữ đầy đủ hồ sơ chứng từ.
Để thay đổi phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế, doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục sau:
- Lập hồ sơ đề nghị thay đổi phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế.
- Nộp hồ sơ đề nghị thay đổi phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp.
Cơ quan thuế sẽ xem xét hồ sơ và thông báo cho doanh nghiệp về việc chấp thuận hoặc không chấp thuận thay đổi phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế.
Trên đây là một số nội dung về phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế. Doanh nghiệp cần lựa chọn phương pháp hạch toán lợi nhuận sau thuế phù hợp với đặc điểm hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình để đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật về kế toán.
Trên đây là một số thông tin về Cách hạch toán lợi nhuận sau thuế tài khoản 421 theo quy định . Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn
