Báo cáo tài chính ngân hàng là gì ?

Báo cáo tài chính ngân hàng là hệ thống báo cáo tài chính được sử dụng bởi các ngân hàng để cung cấp thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của ngân hàng. Báo cáo tài chính ngân hàng được lập theo các quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Vậy Báo cáo tài chính ngân hàng là gì ? Hãy để bài viết này của ACC giúp bạn hiểu rõ hơn 

1. Báo cáo tài chính ngân hàng là gì?

Báo cáo tài chính ngân hàng phải được lập theo đúng quy định của pháp luật và trình bày trung thực, khách quan tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình lưu chuyển tiền tệ của ngân hàng. Báo cáo tài chính ngân hàng cung cấp thông tin về tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của ngân hàng trong một khoảng thời gian nhất định.

Báo cáo tài chính ngân hàng bao gồm các loại báo cáo sau:

Báo cáo tình hình tài chính: Báo cáo này cung cấp thông tin về tình hình tài chính của ngân hàng tại một thời điểm nhất định, bao gồm:

• Tài sản
• Nợ phải trả
• Vốn chủ sở hữu

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Báo cáo này cung cấp thông tin về kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong một kỳ kế toán, bao gồm:

• Doanh thu
• Chi phí hoạt động
• Lợi nhuận (hoặc lỗ) trước thuế
• Lợi nhuận (hoặc lỗ) sau thuế

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Báo cáo này cung cấp thông tin về dòng tiền của ngân hàng trong một kỳ kế toán, bao gồm:

• Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh
• Dòng tiền từ hoạt động đầu tư
• Dòng tiền từ hoạt động tài chính

Báo cáo thuyết minh báo cáo tài chính: Báo cáo này cung cấp thông tin bổ sung, giải thích và làm rõ các chỉ tiêu trên Báo cáo tình hình tài chính, Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.

Báo cáo tài chính ngân hàng có vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cho các bên liên quan, bao gồm:

• Các cơ quan quản lý nhà nước: Báo cáo tài chính ngân hàng giúp các cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt tình hình tài chính của hệ thống ngân hàng, từ đó đưa ra các chính sách quản lý phù hợp.
• Các nhà đầu tư: Báo cáo tài chính ngân hàng giúp các nhà đầu tư đánh giá tình hình tài chính của ngân hàng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.
• Các khách hàng: Báo cáo tài chính ngân hàng giúp các khách hàng đánh giá độ uy tín của ngân hàng, từ đó đưa ra quyết định giao dịch phù hợp.

2. Báo cáo tài chính ngân hàng gồm những gì?

Báo cáo tài chính ngân hàng bao gồm các báo cáo sau:

Báo cáo tình hình tài chính

Báo cáo tình hình tài chính phản ánh tình hình tài sản, nguồn vốn của ngân hàng tại một thời điểm nhất định. Báo cáo này bao gồm các chỉ tiêu sau:

• Tài sản 
• Tài sản ngắn hạn
• Tài sản dài hạn
• Nguồn vốn
• Nguồn vốn chủ sở hữu
• Nợ phải trả

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phản ánh kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong một kỳ kế toán. Báo cáo này bao gồm các chỉ tiêu sau:

• Doanh thu thuần
• Chi phí hoạt động kinh doanh
• Lợi nhuận (hoặc lỗ) từ hoạt động kinh doanh
• Lợi nhuận (hoặc lỗ) khác
• Lợi nhuận (hoặc lỗ) trước thuế
• Lợi nhuận (hoặc lỗ) sau thuế

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ phản ánh tình hình thu, chi tiền của ngân hàng trong một kỳ kế toán. Báo cáo này bao gồm các chỉ tiêu sau:

• Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh
• Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư
• Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính

Thuyết minh báo cáo tài chính

Thuyết minh báo cáo tài chính cung cấp các thông tin cần thiết để giải thích, làm rõ các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính. Thuyết minh báo cáo tài chính bao gồm các nội dung sau:

• Mô hình kinh doanh của ngân hàng
• Chính sách kế toán của ngân hàng
• Các thông tin cần thiết khác

Ngoài các báo cáo trên, ngân hàng có thể lập thêm các báo cáo khác phù hợp với yêu cầu của ngân hàng. Ví dụ, ngân hàng có thể lập báo cáo tình hình tiền gửi, báo cáo tình hình cho vay, báo cáo tình hình lãi suất,…

Báo cáo tài chính ngân hàng có vai trò quan trọng trong việc giúp ngân hàng:

• Đánh giá tình hình tài chính, kết quả hoạt động kinh doanh và lưu chuyển tiền tệ của ngân hàng.
• Xác định các vấn đề cần cải thiện trong hoạt động của ngân hàng.
• Xây dựng kế hoạch kinh doanh cho các kỳ kế toán tiếp theo.

3. Quy trình lập báo cáo tài chính ngân hàng 

Quy trình lập báo cáo tài chính ngân hàng bao gồm các bước sau:

Bước 1: Thu thập thông tin

Bước đầu tiên trong quy trình lập báo cáo tài chính ngân hàng là thu thập thông tin cần thiết. Thông tin này bao gồm:

• Chứng từ kế toán
• Sổ sách kế toán
• Các tài liệu liên quan khác

Thông tin thu thập được phải đầy đủ, chính xác và được kiểm tra, đối chiếu kỹ lưỡng.

Bước 2: Hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh

Trên cơ sở thông tin thu thập được, kế toán ngân hàng tiến hành hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ kế toán.

Hạch toán là quá trình ghi nhận, phân loại, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong kỳ kế toán theo các tài khoản kế toán.

Bước 3: Chuẩn bị dữ liệu để lập báo cáo tài chính

Sau khi hạch toán xong các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, kế toán ngân hàng cần chuẩn bị dữ liệu để lập báo cáo tài chính. Dữ liệu này bao gồm:

• Số dư đầu kỳ của các tài khoản kế toán
• Số phát sinh trong kỳ của các tài khoản kế toán
• Dữ liệu chuẩn bị phải đầy đủ, chính xác và được tổng hợp theo từng báo cáo tài chính.

Bước 4: Lập báo cáo tài chính

Trên cơ sở dữ liệu chuẩn bị, kế toán ngân hàng tiến hành lập báo cáo tài chính.

Báo cáo tài chính ngân hàng bao gồm các báo cáo sau:

• Bảng cân đối kế toán
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
• Thuyết minh báo cáo tài chính

Bước 5: Kiểm tra, đối chiếu báo cáo tài chính

• Sau khi lập xong báo cáo tài chính, kế toán ngân hàng cần tiến hành kiểm tra, đối chiếu báo cáo tài chính.
• Kiểm tra, đối chiếu báo cáo tài chính là quá trình xác minh tính chính xác, đầy đủ và hợp lệ của báo cáo tài chính.

Bước 6: Ký báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính sau khi được kiểm tra, đối chiếu phải được ký bởi người đại diện theo pháp luật của ngân hàng.

Bước 7: Nộp báo cáo tài chính

Báo cáo tài chính sau khi được ký phải được nộp cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định.

Thời hạn nộp báo cáo tài chính ngân hàng như sau:

• Báo cáo tài chính quý: chậm nhất là 20 ngày kể từ ngày kết thúc quý
• Báo cáo tài chính năm: chậm nhất là 90 ngày kể từ ngày kết thúc năm

Ngoài ra, ngân hàng cũng cần nộp báo cáo tài chính cho các tổ chức, cá nhân có liên quan theo yêu cầu.

Dưới đây là một số lưu ý khi lập báo cáo tài chính ngân hàng:

• Báo cáo tài chính phải được lập theo đúng chuẩn mực kế toán và các quy định của pháp luật có liên quan.
• Báo cáo tài chính phải phản ánh trung thực và khách quan tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và các luồng tiền của ngân hàng.
• Báo cáo tài chính phải được lập kịp thời, đầy đủ, chính xác và rõ ràng.

4. Cách đọc báo cáo tài chính ngân hàng 

Báo cáo tài chính ngân hàng là một công cụ quan trọng giúp các nhà đầu tư, khách hàng đánh giá tình hình tài chính của ngân hàng. Để đọc báo cáo tài chính ngân hàng hiệu quả, cần nắm được các nội dung cơ bản sau:

• Bảng cân đối kế toán: Bảng cân đối kế toán thể hiện tình hình tài sản, nguồn vốn của ngân hàng tại một thời điểm nhất định. 
• Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thể hiện tình hình hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong một kỳ kế toán. 
• Báo cáo lưu chuyển tiền tệ: Báo cáo lưu chuyển tiền tệ thể hiện tình hình dòng tiền của ngân hàng trong một kỳ kế toán. 

Cách đọc bảng cân đối kế toán ngân hàng

Để đọc bảng cân đối kế toán ngân hàng, cần nắm được các nội dung sau:

• Các khoản mục tài sản: Tài sản của ngân hàng được chia thành hai loại chính là tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn. Tài sản ngắn hạn là những tài sản có thời gian sử dụng dưới một năm, bao gồm tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, các khoản phải thu, dự phòng tài chính,… Tài sản dài hạn là những tài sản có thời gian sử dụng trên một năm, bao gồm các khoản đầu tư tài chính dài hạn, tài sản cố định,…
• Các khoản mục nguồn vốn: Nguồn vốn của ngân hàng được chia thành hai loại chính là vốn chủ sở hữu và nợ phải trả. Vốn chủ sở hữu là nguồn vốn do các cổ đông, chủ sở hữu góp vào, bao gồm vốn điều lệ, lợi nhuận chưa phân phối,… Nợ phải trả là nguồn vốn do ngân hàng vay mượn từ các tổ chức, cá nhân khác, bao gồm nợ vay ngắn hạn, nợ vay dài hạn,…
• Cách đọc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ngân hàng
• Để đọc báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh ngân hàng, cần nắm được các nội dung sau:
• Doanh thu: Doanh thu của ngân hàng là tổng số tiền mà ngân hàng thu được từ các hoạt động kinh doanh, bao gồm lãi tiền gửi, lãi cho vay, lãi từ dịch vụ,…
• Chi phí: Chi phí của ngân hàng là tổng số tiền mà ngân hàng phải chi trả cho các hoạt động kinh doanh, bao gồm chi phí hoạt động kinh doanh, chi phí hoạt động khác,…
• Lợi nhuận: Lợi nhuận của ngân hàng là số tiền mà ngân hàng thu được sau khi trừ đi chi phí.

Cách đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệ ngân hàng

Để đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệ ngân hàng, cần nắm được các nội dung sau:

• Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh: Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động kinh doanh là số tiền mà ngân hàng thu được từ hoạt động kinh doanh sau khi trừ đi chi phí.
• Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư: Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động đầu tư là số tiền mà ngân hàng thu được từ việc bán các tài sản dài hạn, đầu tư vào các tài sản dài hạn,…
• Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính: Lưu chuyển tiền thuần từ hoạt động tài chính là số tiền mà ngân hàng thu được từ việc phát hành cổ phiếu, vay nợ,…

Một số lưu ý khi đọc báo cáo tài chính ngân hàng

• Đọc báo cáo tài chính ngân hàng cần so sánh với các kỳ trước để thấy được sự thay đổi của các chỉ tiêu tài chính.
• Đọc báo cáo tài chính ngân hàng cần so sánh với các ngân hàng khác trong cùng ngành để có cái nhìn tổng quan hơn.
• Đọc báo cáo tài chính ngân hàng cần có sự hiểu biết về các nghiệp vụ ngân hàng.

5. Những lưu ý khi lập và nộp báo cáo tài chính ngân hàng 

Báo cáo tài chính ngân hàng là một công cụ quan trọng để cung cấp thông tin về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh của ngân hàng cho các bên liên quan, bao gồm:

• Cơ quan quản lý nhà nước
• Khách hàng
• Cổ đông
• Nhà đầu tư

Để đảm bảo báo cáo tài chính ngân hàng phản ánh chính xác, trung thực tình hình thực tế của ngân hàng, cần lưu ý một số vấn đề sau khi lập và nộp báo cáo tài chính:

Lưu ý khi lập báo cáo tài chính ngân hàng

Thực hiện theo đúng quy định của pháp luật

Báo cáo tài chính ngân hàng phải được lập theo đúng các quy định của pháp luật, bao gồm:

• Luật Kế toán
• Chuẩn mực kế toán Việt Nam
• Các quy định khác của pháp luật có liên quan

Tính đầy đủ, chính xác, trung thực

Báo cáo tài chính ngân hàng phải phản ánh đầy đủ, chính xác, trung thực tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh của ngân hàng tại thời điểm lập báo cáo.

Căn cứ vào hệ thống tài khoản kế toán

Báo cáo tài chính ngân hàng được lập trên cơ sở hệ thống tài khoản kế toán của ngân hàng, đảm bảo tính thống nhất, liên tục giữa các kỳ kế toán.

Tuân thủ nguyên tắc kế toán

Báo cáo tài chính ngân hàng phải tuân thủ các nguyên tắc kế toán, bao gồm: nguyên tắc giá gốc, nguyên tắc thận trọng, nguyên tắc phù hợp, nguyên tắc trọng yếu, nguyên tắc nhất quán, nguyên tắc công khai, minh bạch.

Lưu ý khi nộp báo cáo tài chính ngân hàng

• Nộp đúng thời hạn

Báo cáo tài chính ngân hàng phải được nộp đúng thời hạn quy định của pháp luật.

• Nộp đúng mẫu biểu

Báo cáo tài chính ngân hàng phải được nộp đúng mẫu biểu theo quy định của pháp luật.

• Nộp đúng địa chỉ

Báo cáo tài chính ngân hàng phải được nộp đúng địa chỉ theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, kế toán ngân hàng cần lưu ý một số vấn đề sau khi lập và nộp báo cáo tài chính:

• Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ

Trước khi lập báo cáo tài chính, kế toán ngân hàng cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ liên quan đến các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ báo cáo.

• Kiểm tra, đối chiếu số liệu

Kế toán ngân hàng cần kiểm tra, đối chiếu số liệu giữa các tài khoản, giữa các kỳ kế toán, giữa số liệu kế toán với số liệu trên chứng từ.

• Làm rõ các khoản mục có ý nghĩa

Kế toán ngân hàng cần làm rõ các khoản mục có ý nghĩa trong báo cáo tài chính, bao gồm: các khoản mục có số liệu lớn, các khoản mục có sự thay đổi lớn so với kỳ trước, các khoản mục có rủi ro cao.

• Tuân thủ các quy định về bảo mật thông tin

Kế toán ngân hàng cần tuân thủ các quy định về bảo mật thông tin khi lập và nộp báo cáo tài chính.

Trên đây là một số thông tin về Báo cáo tài chính ngân hàng là gì ? . Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn