Thuế quan là một công cụ có thể mang lại cả tác động tích cực và tiêu cực cho nền kinh tế. Việc sử dụng thuế quan cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo mang lại hiệu quả tích cực. Vậy Thuế quan là gì ? Tác động của thuế quan như thế nào ? Hãy cùng ACC tìm hiểu về vấn đề này thông qua bài viết dưới đây
1. Thuế quan là gì ?
Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa khi xuất khẩu hoặc nhập khẩu. Thuế quan có thể được đánh theo giá trị hàng hóa, theo khối lượng hàng hóa hoặc theo số lượng hàng hóa.
Thuế quan có thể được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau, bao gồm:
- Bảo vệ ngành sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh của hàng hóa nhập khẩu.
- Thu ngân sách nhà nước.
- Điều tiết thương mại quốc tế.
Thuế quan được đánh theo hai loại:
- Thuế nhập khẩu: Là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu vào một quốc gia.
- Thuế xuất khẩu: Là thuế đánh vào hàng hóa xuất khẩu ra khỏi một quốc gia.
Thuế quan có thể được áp dụng theo nhiều mức khác nhau, bao gồm:
- Thuế quan ưu đãi: Là thuế quan được áp dụng với mức thấp hơn hoặc miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia có quan hệ thương mại đặc biệt với quốc gia áp dụng thuế quan.
- Thuế quan thông thường: Là mức thuế quan phổ biến được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia khác.
- Thuế quan chống bán phá giá: Là thuế quan được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu với giá thấp hơn giá thị trường trong nước, gây thiệt hại cho ngành sản xuất trong nước.
Thuế quan có thể được áp dụng theo nhiều phương thức khác nhau, bao gồm:
- Thuế quan tuyệt đối: Là thuế quan được tính theo một mức giá trị hoặc khối lượng nhất định.
- Thuế quan tương đối: Là thuế quan được tính theo tỷ lệ phần trăm của giá trị hoặc khối lượng hàng hóa.
2. Tác động của thuế quan khi nước ta gia nhập WTO như thế nào ?
Khi nước ta gia nhập WTO, Việt Nam cam kết cắt giảm thuế quan đối với hầu hết các dòng thuế cho hàng hóa đến từ các nước thành viên WTO. Mức thuế quan trung bình đối với thương mại hàng hóa của Việt Nam sau khi gia nhập WTO là 20%, được coi là không quá cao so với mức thuế quan trung bình các nước tham gia WTO (15% đối với hàng công nghiệp và 20% đối với hàng nông nghiệp).
Tác động của thuế quan khi nước ta gia nhập WTO có thể được phân tích theo hai chiều:
Tác động tích cực
- Tăng cường cạnh tranh cho thị trường nội địa: Việc cắt giảm thuế quan sẽ giúp hàng hóa nhập khẩu từ các nước thành viên WTO có thể thâm nhập vào thị trường nội địa của Việt Nam với mức giá cạnh tranh hơn. Điều này sẽ giúp người tiêu dùng có thêm nhiều lựa chọn về sản phẩm, dịch vụ với mức giá hợp lý hơn. Đồng thời, cũng sẽ buộc các doanh nghiệp sản xuất trong nước phải nâng cao năng lực cạnh tranh của mình để có thể tồn tại và phát triển.
- Tăng cường khả năng hội nhập kinh tế: Việc cắt giảm thuế quan sẽ giúp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế giới. Điều này sẽ tạo ra nhiều cơ hội hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam với các nước thành viên WTO, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống của người dân.
Tác động tiêu cực
- Ảnh hưởng đến ngành sản xuất trong nước: Việc cắt giảm thuế quan sẽ khiến hàng hóa nhập khẩu từ các nước thành viên WTO có lợi thế cạnh tranh hơn so với hàng hóa sản xuất trong nước. Điều này có thể dẫn đến tình trạng giảm sản lượng, doanh thu, lợi nhuận của các doanh nghiệp sản xuất trong nước, thậm chí có thể dẫn đến phá sản.
- Giảm thu ngân sách nhà nước: Việc cắt giảm thuế quan sẽ làm giảm nguồn thu từ thuế nhập khẩu của ngân sách nhà nước. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các chính sách kinh tế, xã hội của Chính phủ.
Để giảm thiểu những tác động tiêu cực của thuế quan khi nước ta gia nhập WTO, Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước, giúp họ nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng được yêu cầu của thị trường. Các chính sách hỗ trợ cần tập trung vào các lĩnh vực như: đào tạo, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ tài chính,…
3. Các loại của thuế quan
Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa khi di chuyển qua biên giới của một quốc gia. Có hai loại thuế quan chính: thuế nhập khẩu và thuế xuất khẩu.
Thuế nhập khẩu là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu vào một quốc gia. Thuế nhập khẩu có thể được sử dụng để bảo vệ các ngành sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh từ hàng hóa nhập khẩu, thu hút doanh thu cho chính phủ hoặc điều chỉnh cán cân thương mại của một quốc gia.
Thuế xuất khẩu là thuế đánh vào hàng hóa xuất khẩu khỏi một quốc gia. Thuế xuất khẩu có thể được sử dụng để bảo vệ các ngành sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh từ hàng hóa xuất khẩu của các quốc gia khác, thu hút doanh thu cho chính phủ hoặc điều chỉnh cán cân thương mại của một quốc gia.
Ngoài hai loại thuế quan chính này, còn có một số loại thuế quan khác, bao gồm:
- Thuế chống bán phá giá là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu được bán phá giá, tức là được bán với giá thấp hơn giá trị thị trường của chúng. Thuế chống bán phá giá nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi bị cạnh tranh không lành mạnh từ hàng hóa nhập khẩu.
- Thuế chống trợ cấp là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu được hưởng trợ cấp từ chính phủ nước xuất khẩu. Thuế chống trợ cấp nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi bị cạnh tranh không lành mạnh từ hàng hóa nhập khẩu được trợ cấp.
- Thuế tự vệ là thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu khi nhập khẩu hàng hóa đó gây ra hoặc đe dọa gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất trong nước. Thuế tự vệ nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước khỏi bị cạnh tranh quá mức từ hàng hóa nhập khẩu.
Thuế quan có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau, bao gồm:
- Theo mục đích áp dụng: Thuế quan có thể được áp dụng để bảo vệ ngành sản xuất trong nước, thu hút doanh thu cho chính phủ hoặc điều chỉnh cán cân thương mại của một quốc gia.
- Theo mức thuế suất: Thuế quan có thể được chia thành thuế quan đơn giá, thuế quan theo giá trị và thuế quan theo khối lượng.
- Theo đối tượng chịu thuế: Thuế quan có thể được áp dụng cho tất cả các loại hàng hóa hoặc chỉ áp dụng cho một số loại hàng hóa nhất định.
4. Chính sách của thuế quan
Chính sách thuế quan là một bộ phận của chính sách kinh tế vĩ mô của mỗi quốc gia, được thực hiện thông qua việc áp dụng các loại thuế đối với hàng hóa, dịch vụ xuất nhập khẩu. Chính sách thuế quan có tác động quan trọng đến hoạt động thương mại quốc tế, nền kinh tế trong nước và các đối tượng chịu thuế.
Mục tiêu của chính sách thuế quan
Chính sách thuế quan được thực hiện nhằm đạt được các mục tiêu sau:
- Tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước: Thuế quan là một trong những nguồn thu chính của ngân sách nhà nước. Thông qua việc áp dụng thuế quan, nhà nước có thể huy động được một nguồn lực lớn để thực hiện các nhiệm vụ kinh tế – xã hội.
- Bảo vệ sản xuất trong nước: Thuế quan có thể được sử dụng như một công cụ bảo hộ sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh của hàng hóa nhập khẩu. Khi giá hàng hóa nhập khẩu tăng lên do áp dụng thuế quan, người tiêu dùng trong nước sẽ có xu hướng lựa chọn hàng hóa sản xuất trong nước thay thế. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp sản xuất trong nước có thêm thời gian và cơ hội để phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh.
- Điều tiết thương mại quốc tế: Thuế quan có thể được sử dụng để điều tiết thương mại quốc tế, nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế – chính trị của quốc gia. Ví dụ, nhà nước có thể áp dụng thuế quan cao đối với các mặt hàng nhập khẩu có tác động tiêu cực đến môi trường hoặc sức khỏe cộng đồng, hoặc áp dụng thuế quan thấp đối với các mặt hàng nhập khẩu cần thiết cho sản xuất, tiêu dùng trong nước.
Các loại thuế quan
Có hai loại thuế quan chính là thuế nhập khẩu và thuế xuất khẩu.
- Thuế nhập khẩu là loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu. Thuế nhập khẩu có thể được áp dụng theo các mức độ khác nhau, từ không chịu thuế, thuế suất ưu đãi, thuế suất thông thường đến thuế suất cao.
- Thuế xuất khẩu là loại thuế đánh vào hàng hóa xuất khẩu. Thuế xuất khẩu có thể được áp dụng theo các mức độ khác nhau, từ không chịu thuế, thuế suất ưu đãi, thuế suất thông thường đến thuế suất cao.
Ngoài ra, còn có một số loại thuế quan khác như thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế chống dumping,…
Các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách thuế quan
Chính sách thuế quan của một quốc gia chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, bao gồm:
- Tình hình kinh tế – xã hội trong nước: Tình hình kinh tế – xã hội trong nước như tốc độ tăng trưởng kinh tế, tỷ lệ thất nghiệp, lạm phát,… sẽ tác động đến mục tiêu và mức độ áp dụng thuế quan.
- Tình hình thương mại quốc tế: Tình hình thương mại quốc tế như xu hướng thương mại thế giới, các hiệp định thương mại tự do,… cũng sẽ tác động đến chính sách thuế quan của các quốc gia.
- Chính sách thương mại của các quốc gia khác: Chính sách thương mại của các quốc gia khác như áp dụng thuế quan, các rào cản phi thuế quan,… cũng sẽ tác động đến chính sách thuế quan của các quốc gia khác.
Chính sách thuế quan của Việt Nam
Chính sách thuế quan của Việt Nam được thực hiện theo các nguyên tắc sau:
- Đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng.
- Tuân thủ các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
- Thích ứng với sự phát triển của thương mại quốc tế.
- Chính phủ Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm hoàn thiện chính sách thuế quan, trong đó có việc giảm thuế nhập khẩu đối với nhiều mặt hàng, áp dụng thuế suất ưu đãi đối với hàng hóa nhập khẩu từ các nước đang phát triển,… Các biện pháp này đã góp phần thúc đẩy thương mại quốc tế, tăng cường khả năng cạnh tranh của hàng hóa sản xuất trong nước.
Trong thời gian tới, Việt Nam tiếp tục thực hiện các biện pháp nhằm hoàn thiện chính sách thuế quan, nhằm tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa sản xuất trong nước và hội nhập sâu rộng hơn vào nền kinh tế thế giới.
5. Vai trò của thuế quan
Thuế quan là một loại thuế đánh vào hàng hóa được chuyên chở qua biên giới quốc gia hoặc lãnh thổ hải quan. Thuế quan có hai loại chính là thuế nhập khẩu và thuế xuất khẩu. Thuế nhập khẩu là loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu vào lãnh thổ của quốc gia, còn thuế xuất khẩu là loại thuế đánh vào hàng hóa xuất khẩu ra khỏi lãnh thổ của quốc gia.
Thuế quan có vai trò quan trọng trong nền kinh tế của mỗi quốc gia, bao gồm:
- Vai trò thu ngân sách: Thuế quan là một nguồn thu quan trọng của ngân sách nhà nước, góp phần đảm bảo nguồn lực tài chính cho các hoạt động của nhà nước như quốc phòng, an ninh, giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội,…
- Vai trò bảo hộ sản xuất trong nước: Thuế quan có thể được sử dụng để bảo hộ sản xuất trong nước khỏi sự cạnh tranh của hàng hóa nhập khẩu. Khi giá hàng nhập khẩu tăng lên do thuế quan, người tiêu dùng sẽ có xu hướng chuyển sang sử dụng hàng hóa sản xuất trong nước. Điều này giúp bảo vệ thị trường nội địa cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước, tạo điều kiện cho họ phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh.
- Vai trò điều tiết thương mại: Thuế quan có thể được sử dụng để điều tiết thương mại quốc tế. Ví dụ, thuế quan có thể được tăng lên để hạn chế nhập khẩu một số mặt hàng, hoặc giảm xuống để khuyến khích nhập khẩu các mặt hàng khác. Điều này giúp nhà nước đạt được các mục tiêu kinh tế – xã hội của mình, chẳng hạn như bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh lương thực,…
Tuy nhiên, thuế quan cũng có thể gây ra một số tác động tiêu cực, chẳng hạn như làm tăng giá hàng hóa, giảm lựa chọn của người tiêu dùng, và làm giảm hiệu quả của thị trường. Do đó, việc sử dụng thuế quan cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo lợi ích tối đa cho nền kinh tế.
Trên đây là một số thông tin về Thuế quan là gì ? Tác động của thuế quan như thế nào ?. Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn
