Việc trả lãi vay cá nhân bằng tiền mặt là một chủ đề được nhiều người quan tâm. Có nhiều người cho rằng đây là một hình thức thanh toán tiện lợi và nhanh chóng, nhưng cũng có ý kiến cho rằng nó tiềm ẩn nhiều rủi ro. Thấy được những khó khăn đó, công ty Kế toán Kiểm toán sẽ cung cấp cho các bạn một số thông tin hữu ích và câu trả lời cho cậu hỏi doanh nghiệp có thể trả lãi vay cá nhân bằng tiền mặt được không?
1. Có tính thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lãi thu được từ việc cho doanh nghiệp vay hay không?
Căn cứ khoản 3 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC (sửa đổi bởi khoản 6 Điều 11 Thông tư 92/2015/TT-BTC) quy định về các khoản thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân như sau:
Các khoản thu nhập chịu thuế
…
Thu nhập từ đầu tư vốn
Thu nhập từ đầu tư vốn là khoản thu nhập cá nhân nhận được dưới các hình thức:
a) Tiền lãi nhận được từ việc cho các tổ chức, doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân kinh doanh, nhóm cá nhân kinh doanh vay theo hợp đồng vay hoặc thỏa thuận vay, trừ lãi tiền gửi nhận được từ các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài theo hướng dẫn tại tiết g.1, điểm g, khoản 1, Điều 3 Thông tư này.
b) Cổ tức nhận được từ việc góp vốn mua cổ phần.
c) Lợi tức nhận được do tham gia góp vốn vào công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh, hợp tác xã, liên doanh, hợp đồng hợp tác kinh doanh và các hình thức kinh doanh khác theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Hợp tác xã; lợi tức nhận được do tham gia góp vốn thành lập tổ chức tín dụng theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng; góp vốn vào Quỹ đầu tư chứng khoán và quỹ đầu tư khác được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật.
Không tính vào thu nhập chịu thuế từ đầu tư vốn đối với lợi tức của doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do cá nhân làm chủ.
d) Phần tăng thêm của giá trị vốn góp nhận được khi giải thể doanh nghiệp, chuyển đổi mô hình hoạt động, chia, tách, sáp nhập, hợp nhất doanh nghiệp hoặc khi rút vốn.
đ) Thu nhập nhận được từ lãi trái phiếu, tín phiếu và các giấy tờ có giá khác do các tổ chức trong nước phát hành, trừ thu nhập theo hướng dẫn tại tiết g.1 và g.3, điểm g, khoản 1, Điều 3 Thông tư này.
e) Các khoản thu nhập nhận được từ đầu tư vốn dưới các hình thức khác kể cả trường hợp góp vốn đầu tư bằng hiện vật, bằng danh tiếng, bằng quyền sử dụng đất, bằng phát minh, sáng chế.
g) Thu nhập từ cổ tức trả bằng cổ phiếu, thu nhập từ lợi tức ghi tăng vốn.
…
Theo đó, tiền lãi mà Giám đốc công ty nhận được từ việc cho vay là thu nhập từ đầu tư vốn, là khoản thu nhập phải chịu thuế thu nhập cá nhân.
2. Thuế thu nhập của cá nhân phải đóng đối với tiền lãi có được từ việc cho doanh nghiệp vay xác định như thế nào?
Căn cứ Điều 10 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định về căn cứ tính thuế đối với thu nhập từ đầu tư vốn như sau:
Căn cứ tính thuế đối với thu nhập từ đầu tư vốn
Căn cứ tính thuế đối với thu nhập từ đầu tư vốn là thu nhập tính thuế và thuế suất.
Thu nhập tính thuế
Thu nhập tính thuế từ đầu tư vốn là thu nhập chịu thuế mà cá nhân nhận được theo hướng dẫn tại khoản 3, Điều 2 Thông tư này.
Thuế suất đối với thu nhập từ đầu tư vốn áp dụng theo Biểu thuế toàn phần với thuế suất là 5%.
Thời điểm xác định thu nhập tính thuế
Thời điểm xác định thu nhập tính thuế đối với thu nhập từ đầu tư vốn là thời điểm tổ chức, cá nhân trả thu nhập cho người nộp thuế.
Riêng thời điểm xác định thu nhập tính thuế đối với một số trường hợp như sau:
a) Đối với thu nhập từ giá trị phần vốn góp tăng thêm theo hướng dẫn tại điểm d, khoản 3, Điều 2 Thông tư này thì thời điểm xác định thu nhập từ đầu tư vốn là thời điểm cá nhân thực nhận thu nhập khi giải thể doanh nghiệp, chuyển đổi mô hình hoạt động, chia, tách, sáp nhập, hợp nhất doanh nghiệp hoặc khi rút vốn.
b) Đối với thu nhập từ lợi tức ghi tăng vốn theo hướng dẫn tại điểm g, khoản 3, Điều 2 Thông tư này thì thời điểm xác định thu nhập từ đầu tư vốn là thời điểm cá nhân chuyển nhượng vốn, rút vốn.
c) Đối với thu nhập từ cổ tức trả bằng cổ phiếu theo hướng dẫn tại điểm g, khoản 3, Điều 2 Thông tư này thì thời điểm xác định thu nhập từ đầu tư vốn là thời điểm cá nhân chuyển nhượng cổ phiếu.
d) Trường hợp cá nhân nhận được thu nhập do việc đầu tư vốn ra nước ngoài dưới mọi hình thức thì thời điểm xác định thu nhập tính thuế là thời điểm cá nhân nhận thu nhập.
Cách tính thuế
Số thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Thu nhập tính thuế × Thuế suất 5%
Theo quy định nêu trên thì thuế suất đối với thu nhập từ đầu tư vốn áp dụng theo Biểu thuế toàn phần với thuế suất là 5%.
Cách tính thuế thực hiện như sau: Số thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Thu nhập tính thuế × Thuế suất 5%
Trường hợp Giám đốc công ty cho công ty vay, hiện công ty không muốn trả phần lãi vay thì hai bên có thể thỏa thuận với nhau bằng văn bản về vấn đề này.
Tuy nhiên, chị lưu ý trong trường hợp này sẽ có thể bị rơi vào trường hợp cho vay không lãi suất và bị ấn định thuế (trường hợp mua, bán, trao đổi và hạch toán giá trị hàng hóa, dịch vụ không theo giá trị giao dịch thông thường trên thị trường theo điểm đ khoản 1 Điều 50 Luật Quản lý thuế 2019).
3. Doanh nghiệp có thể trả tiền vay từ cá nhân bằng tiền mặt không?
Căn cứ Điều 4 Thông tư 09/2015/TT-BTC quy định về hình thức thanh toán trong giao dịch vay, cho vay và trả nợ vay lẫn nhau giữa các doanh nghiệp không phải là tổ chức tín dụng như sau:
Hình thức thanh toán trong giao dịch vay, cho vay và trả nợ vay lẫn nhau giữa các doanh nghiệp không phải là tổ chức tín dụng
Các doanh nghiệp không phải tổ chức tín dụng (là các doanh nghiệp không thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của Luật các tổ chức tín dụng) khi thực hiện các giao dịch vay, cho vay và trả nợ vay lẫn nhau sử dụng các hình thức thanh toán được quy định tại khoản 2 Điều 3 Thông tư này.
Các doanh nghiệp không phải tổ chức tín dụng khi thực hiện giao dịch vay, cho vay và trả nợ vay lẫn nhau bằng tài sản (không phải bằng tiền), đối trừ công nợ, chuyển giao nghĩa vụ nợ thực hiện theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, tại Điều 6 Nghị định 222/2013/NĐ-CP quy định về giao dịch tài chính của doanh nghiệp như sau:
Giao dịch tài chính của doanh nghiệp
Các doanh nghiệp không thanh toán bằng tiền mặt trong các giao dịch góp vốn và mua bán, chuyển nhượng phần vốn góp vào doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp không phải tổ chức tín dụng không sử dụng tiền mặt khi vay và cho vay lẫn nhau.
Theo quy định thì pháp luật chỉ bắt buộc giữa các doanh nghiệp khi cho vay, trả nợ vay với nhau không được sử dụng tiền mặt chứ không quy định giữa doanh nghiệp và cá nhân.
Như vậy, doanh nghiệp có thể trả khoản vay tư cá nhân bằng tiền mặt mà không vi phạm pháp luật.
4. Một số câu hỏi thường gặp
Có bắt buộc phải trả lãi vay cá nhân bằng tiền mặt không?
Trả lời: Không, không bắt buộc phải trả lãi vay cá nhân bằng tiền mặt. Người vay có thể thanh toán lãi vay bằng nhiều hình thức khác nhau như chuyển khoản ngân hàng, séc, thẻ ATM, v.v.
Ưu điểm và nhược điểm của việc trả lãi vay cá nhân bằng tiền mặt?
Ưu điểm:
Tiện lợi: Người vay có thể thanh toán lãi vay tại bất kỳ địa điểm nào mà người cho vay chấp nhận.
Nhanh chóng: Việc thanh toán lãi vay bằng tiền mặt được thực hiện ngay lập tức.
Linh hoạt: Người vay có thể thanh toán lãi vay bất cứ lúc nào họ muốn.
Nhược điểm:
Rủi ro: Có thể xảy ra rủi ro mất mát hoặc thất lạc tiền mặt trong quá trình thanh toán.
Khó khăn trong việc theo dõi: Khó khăn trong việc theo dõi lịch sử thanh toán lãi vay nếu không có bằng chứng cụ thể.
Có thể bị hạn chế: Một số người cho vay có thể không chấp nhận thanh toán lãi vay bằng tiền mặt.
Những lưu ý khi trả lãi vay cá nhân bằng tiền mặt?
Lấy biên lai hoặc hóa đơn: Nên yêu cầu người cho vay cung cấp biên lai hoặc hóa đơn để làm bằng chứng cho việc thanh toán lãi vay.
Giữ bí mật thông tin: Không nên tiết lộ thông tin cá nhân như số điện thoại, địa chỉ nhà, v.v. khi thanh toán lãi vay bằng tiền mặt.
Thanh toán đúng hạn: Nên thanh toán lãi vay đúng hạn để tránh bị phạt.
