Thủ tục kiểm toán phần hành tài sản cố định chi tiết

Kiểm toán phần hành tài sản cố định là một công việc quan trọng trong quá trình kiểm toán, giúp doanh nghiệp đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong báo cáo tài chính. Để thực hiện thủ tục này, Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp, giúp xác định rõ giá trị tài sản cố định, cũng như tính toán các chi phí liên quan. Việc kiểm toán phần hành tài sản cố định sẽ đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý và giúp doanh nghiệp tối ưu hóa tài chính.

1. Tài sản cố định là gì?

Tài sản cố định là những tài sản có giá trị lâu dài và được sử dụng trong quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Theo các quy định pháp luật, mặc dù không có khái niệm chung về tài sản cố định, nhưng để được coi là tài sản cố định, tài sản cần phải thỏa mãn các tiêu chí sau: có thời gian sử dụng trên một năm và có giá trị từ 30 triệu đồng trở lên.

Cụ thể, Điều 2 của Thông tư 45/2013/TT-BTC quy định cách hiểu về từng loại tài sản cố định như sau:

• Tài sản cố định hữu hình: Là những tư liệu lao động có hình thái vật chất, tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh nhưng vẫn giữ nguyên hình thái vật chất ban đầu, như nhà cửa, vật kiến trúc, máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải, v.v.

• Tài sản cố định vô hình: Là những tài sản không có hình thái vật chất nhưng lại thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư, thỏa mãn các tiêu chuẩn của tài sản cố định vô hình và tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh. Ví dụ như chi phí liên quan trực tiếp đến đất sử dụng, chi phí quyền phát hành, bằng phát minh, sáng chế, bản quyền tác giả, v.v.

>> Đọc thêm bài viết sau do Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp: Các phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán như thế nào?

2. Thủ tục kiểm toán phần hành tài sản cố định chi tiết

Trong quá trình kiểm toán tài sản cố định, một trong những công việc quan trọng là thực hiện kiểm tra và xác minh các loại tài sản cố định (TSCĐ) trong doanh nghiệp. Các thủ tục kiểm toán đối với phần hành tài sản cố định bao gồm nhiều bước chi tiết, từ phân loại tài sản đến việc kiểm tra tăng giảm tài sản trong kỳ, tính toán khấu hao và thực hiện các thủ tục phân tích khác. Dưới đây là các bước cụ thể trong thủ tục kiểm toán đối với phần hành tài sản cố định.

Phân loại tài sản cố định

Để đảm bảo tài sản cố định được phân loại đúng và hợp lý, kiểm toán viên sẽ dựa vào các tài liệu như sổ cái tài khoản, sổ nhật ký chung (NKC), bảng cân đối số phát sinh và bảng trích khấu hao tài sản cố định. Các loại tài sản cố định cơ bản được phân loại như sau:

• Nhà cửa, vật kiến trúc: Bao gồm các công trình xây dựng, nhà xưởng, văn phòng, cơ sở vật chất.
• Máy móc, thiết bị: Các máy móc, thiết bị sử dụng trong sản xuất và hoạt động của doanh nghiệp.
• Phương tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn: Bao gồm xe cộ, phương tiện vận chuyển, thiết bị truyền tải điện, viễn thông, v.v.
• Thiết bị, dụng cụ quản lý: Các thiết bị dùng để quản lý, giám sát, kiểm soát trong doanh nghiệp.
• Vườn cây lâu năm, súc vật làm việc: Các tài sản này thường được sử dụng lâu dài trong sản xuất nông nghiệp hoặc công nghiệp.
• Các tài sản cố định khác: Bao gồm những tài sản cố định không thuộc các nhóm trên nhưng vẫn có giá trị lâu dài và tham gia vào quá trình sản xuất, kinh doanh.

Sau khi phân loại tài sản cố định, kiểm toán viên sẽ đối chiếu số dư đầu kỳ và cuối kỳ trong báo cáo tài chính từ năm trước để xác nhận tính chính xác trong việc phân loại tài sản cố định.

Kiểm tra việc tăng giảm tài sản cố định trong kỳ

Kiểm toán viên sẽ kiểm tra các chứng từ liên quan đến việc tăng hoặc giảm tài sản cố định trong kỳ để đảm bảo rằng tài sản cố định đã được ghi nhận đúng trên sổ sách của doanh nghiệp.

Nếu  tăng tài sản cố định do mua mới, các chứng từ cần xem xét bao gồm:

• Hợp đồng mua bán tài sản cố định: Để xác minh thỏa thuận và các điều kiện mua bán.
• Hóa đơn mua tài sản cố định: Xác nhận giá trị tài sản.
• Biên bản bàn giao tài sản cố định: Để chứng minh việc chuyển giao tài sản từ người bán sang người mua.
• Biên bản thanh lý hợp đồng: Đảm bảo hợp đồng đã được hoàn tất và thanh lý đúng quy định.
• Các chứng từ khác: Bao gồm các chi phí phát sinh trong quá trình hình thành tài sản cố định như vận chuyển, lắp đặt, chạy thử, chi phí thuê chuyên gia, v.v.

Với giảm tài sản cố định, kiểm toán viên cần kiểm tra hồ sơ bao gồm:

• Quyết định thanh lý tài sản cố định từ ban giám đốc (hoặc biên bản họp hội đồng thành viên/hội đồng quản trị).
• Hợp đồng mua bán (nếu có).
• Hóa đơn thanh lý tài sản cố định.
• Biên bản bàn giao tài sản: Xác nhận việc chuyển nhượng hoặc thanh lý tài sản.
• Các chứng từ liên quan khác: Như biên bản giao nhận tài sản, các khoản thanh lý tài sản, v.v.

hấu hao tài sản cố định

Kiểm toán viên sẽ kiểm tra và tính toán lại khấu hao tài sản cố định để đảm bảo rằng việc trích khấu hao được thực hiện đúng quy định và phản ánh đúng giá trị sử dụng của tài sản.

• Kiểm tra khung trích khấu hao: Xác nhận xem khung trích khấu hao của các loại tài sản cố định đã được áp dụng đúng theo quy định hiện hành hay chưa.
• Kiểm tra phương pháp trích khấu hao: Đảm bảo rằng phương pháp trích khấu hao được áp dụng nhất quán và hợp lý cho tất cả các tài sản cố định.
• Tính toán lại khấu hao: Kiểm toán viên sẽ tính toán lại số khấu hao cho một số mẫu tài sản cố định đã chọn để kiểm tra tính chính xác của việc áp dụng khấu hao trong kỳ.
• Kiểm tra phân bổ chi phí khấu hao: Đảm bảo rằng chi phí khấu hao được phân bổ đúng đắn và hợp lý giữa các kỳ kế toán.

Một số thủ tục phân tích khác

Kiểm toán viên cũng cần thực hiện một số thủ tục phân tích khác để đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong báo cáo tài chính liên quan đến tài sản cố định.

• Kiểm tra giao dịch với các bên liên quan: Đảm bảo rằng các giao dịch mua bán tài sản cố định với các bên liên quan (như các công ty con, công ty liên kết, hoặc các công ty có liên quan) được thực hiện hợp lý và giá mua/bán là hợp lý.
• Lập bảng tổng hợp với các bên liên quan: Đảm bảo giá mua và bán tài sản cố định là hợp lý và phù hợp với thị trường.
• Gửi thư xác nhận với bên liên quan (nếu cần thiết): Để xác minh tính hợp lệ của các giao dịch.

Đối với đầu tư xây dựng cơ bản dở dang, kiểm toán viên cần:

• Lập bảng tổng hợp chi phí: Bao gồm các chi phí phát sinh liên quan đến việc xây dựng cơ bản dở dang.
• Thu thập kế hoạch xây dựng cơ bản và mua sắm: Để xác định các dự án xây dựng và mua sắm đang triển khai.
• Kiểm tra số dư: Đảm bảo rằng số dư liên quan đến các khoản đầu tư xây dựng cơ bản dở dang là chính xác và hợp lý.

Thực hiện đầy đủ các thủ tục kiểm toán đối với phần hành tài sản cố định giúp đảm bảo tính chính xác, minh bạch và tuân thủ các quy định về tài chính, thuế. Các thủ tục này bao gồm phân loại tài sản, kiểm tra tăng giảm tài sản trong kỳ, tính toán khấu hao và thực hiện các phân tích giao dịch với bên liên quan, giúp doanh nghiệp có báo cáo tài chính chính xác, đồng thời đảm bảo việc quản lý tài sản cố định được thực hiện đúng quy định.

3. Hồ sơ kiểm toán phần hành tài sản cố định

Khi thực hiện kiểm toán phần hành tài sản cố định, kiểm toán viên cần được cung cấp những tài liệu sau:

• Sổ nhật ký chung: Ghi chép các giao dịch tài chính liên quan đến tài sản cố định.
• Hợp đồng, hóa đơn, chứng từ thanh toán đối với tài sản phát sinh tăng trong kỳ: Để xác minh tính hợp pháp của việc tăng tài sản cố định.
• Bộ chứng từ thanh lý tài sản cố định: Bao gồm các chứng từ về việc thanh lý, bán hoặc chuyển nhượng tài sản.
• Sổ cái tài khoản 211, 214: Tài khoản dùng để ghi nhận và theo dõi giá trị tài sản cố định và khấu hao tài sản.
• Báo cáo tài chính: Để đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo.
• Bảng cân đối số phát sinh: Cung cấp thông tin về các khoản mục tài sản cố định và sự thay đổi của chúng.
• Bảng khấu hao tài sản cố định trong kỳ: Để kiểm tra mức khấu hao tài sản cố định trong kỳ.
• Danh mục xây dựng cơ bản dở dang: Liên quan đến tài sản cố định đang trong quá trình xây dựng.
• Hồ sơ tài sản cố định: Bao gồm hóa đơn, hợp đồng, biên bản nghiệm thu (đối với công trình xây dựng, mua máy móc), cà vẹt xe (nếu có) và các giấy tờ khác liên quan đến tài sản.

>> Xem thêm bài viết sau để biết thêm thông tin: Kiểm toán là gì? Những điều cần biết về Kiểm toán

4. Các câu hỏi thường gặp

Kiểm toán viên làm gì khi phát hiện tài sản cố định không được ghi nhận đúng trên sổ sách?

Khi phát hiện tài sản cố định không được ghi nhận đúng, kiểm toán viên sẽ yêu cầu điều chỉnh lại sổ sách và báo cáo tài chính, đảm bảo tính chính xác và tuân thủ các quy định kế toán.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị những chứng từ gì trong quá trình kiểm toán tài sản cố định?

Doanh nghiệp cần chuẩn bị các chứng từ như hợp đồng mua bán tài sản cố định, hóa đơn mua tài sản, biên bản bàn giao tài sản, biên bản thanh lý tài sản, và các chứng từ liên quan đến chi phí hình thành tài sản cố định.

Tại sao việc kiểm tra khấu hao tài sản cố định lại quan trọng trong kiểm toán?

Kiểm tra khấu hao tài sản cố định giúp đảm bảo rằng việc trích khấu hao đã được thực hiện đúng theo quy định, phản ánh chính xác giá trị tài sản trong báo cáo tài chính, và tránh ảnh hưởng đến lợi nhuận và thuế của doanh nghiệp.

Với các bước kiểm toán phần hành tài sản cố định, doanh nghiệp sẽ nắm bắt được tình hình tài chính của mình một cách chính xác. Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cam kết mang đến cho khách hàng những giải pháp tối ưu và dịch vụ kiểm toán chuyên nghiệp, đảm bảo tuân thủ mọi quy định về tài chính và thuế.