Quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là nghĩa vụ pháp lý của mọi công dân có thu nhập. Nhưng không phải ai cũng hiểu rõ khi nào mình cần phải thực hiện thủ tục này. Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi: Khi nào phải quyết toán thuế TNCN?
1. Mục đích của việc quyết toán thuế TNCN
Quyết toán thuế TNCN là một hoạt động thường niên bắt buộc đối với mọi cá nhân có thu nhập chịu thuế, giúp đảm bảo tính chính xác, công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế của cá nhân. Mục đích chính của việc quyết toán là:
- Xác định chính xác số thuế phải nộp: Thông qua việc tổng hợp toàn bộ thu nhập trong năm, các khoản được phép khấu trừ, cơ quan thuế sẽ tính toán chính xác số thuế mà cá nhân cần nộp.
- Hoàn trả số thuế đã nộp thừa: Nếu trong quá trình làm việc, người lao động đã bị khấu trừ thuế quá nhiều so với quy định, việc quyết toán sẽ giúp họ được hoàn lại số tiền chênh lệch.
- Bù trừ thuế sang kỳ sau: Trong trường hợp số thuế đã nộp chưa đủ, cá nhân có thể bù trừ vào các kỳ khai thuế tiếp theo.
- Đảm bảo công bằng: Quyết toán thuế giúp đảm bảo mọi cá nhân đều đóng góp đúng nghĩa vụ thuế của mình, tạo ra sự công bằng trong hệ thống thuế.
- Cung cấp thông tin cho cơ quan thuế: Các thông tin thu thập được từ việc quyết toán giúp cơ quan thuế có cái nhìn tổng quan về tình hình thu nhập của người dân, từ đó xây dựng các chính sách thuế phù hợp.
2. Khi nào phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân?
Căn cứ điểm d khoản 6 Điều 8 Nghị định 126/2020/NĐ-CP, điểm a khoản 2 Điều 25 Thông tư 111/2013/TT-BTC, và Công văn 636/TCT-DNNCN năm 2021, cá nhân thuộc các trường hợp sau đây bắt buộc phải tự thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân:
- Không ủy quyền dù đủ điều kiện:
- Cá nhân đủ điều kiện ủy quyền nhưng đã được tổ chức trả thu nhập cấp chứng từ khấu trừ thuế TNCN và không thực hiện ủy quyền (trừ khi tổ chức thu hồi và hủy chứng từ khấu trừ thuế đã cấp).
- Không còn làm việc tại tổ chức trả thu nhập:
- Cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên tại một đơn vị nhưng tại thời điểm ủy quyền quyết toán, không còn làm việc tại tổ chức đó.
- Có thu nhập vãng lai chưa hoặc khấu trừ chưa đủ:
- Cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công tại một đơn vị (hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên) nhưng đồng thời có thu nhập vãng lai chưa khấu trừ thuế, hoặc khấu trừ thuế chưa đủ (bao gồm cả trường hợp thu nhập chưa đến mức khấu trừ và đã đến mức khấu trừ nhưng không khấu trừ).
- Có thu nhập từ nhiều nơi:
- Cá nhân ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên tại nhiều nơi khác nhau.
- Chỉ có thu nhập vãng lai đã khấu trừ 10%:
- Cá nhân chỉ có thu nhập vãng lai đã khấu trừ thuế theo tỷ lệ 10%, kể cả khi thu nhập chỉ phát sinh tại một nơi.
- Chưa đăng ký mã số thuế:
- Cá nhân chưa thực hiện đăng ký mã số thuế.
- Thuộc diện xét giảm thuế:
- Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công và thuộc diện xét giảm thuế do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, hoặc bệnh hiểm nghèo. Khi đó, cá nhân phải tự khai quyết toán thuế kèm theo hồ sơ xét giảm thuế theo quy định tại khoản 1 Điều 46 Thông tư 156/2013/TT-BTC.
- Thuế phải nộp thêm hoặc hoàn/bù trừ thuế:
- Cá nhân có số thuế phải nộp thêm, hoặc số thuế nộp thừa đề nghị hoàn hoặc bù trừ vào kỳ khai thuế tiếp theo (trừ trường hợp được quy định tại tiết d.3 điểm d khoản 6 Điều 8 Nghị định 126/2020/NĐ-CP).
- Người nước ngoài cư trú đặc biệt:
- Cá nhân có mặt tại Việt Nam dưới 183 ngày trong năm dương lịch đầu tiên, nhưng có tổng thời gian từ 183 ngày trở lên trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam.
- Người nước ngoài kết thúc hợp đồng làm việc:
- Người nước ngoài chấm dứt hợp đồng làm việc tại Việt Nam phải khai quyết toán thuế trước khi xuất cảnh.
Nếu thuộc một trong các trường hợp nêu trên, cá nhân bắt buộc phải tự quyết toán thuế TNCN trực tiếp với cơ quan thuế. Việc ủy quyền cho tổ chức hoặc cá nhân chi trả thu nhập quyết toán thay không được áp dụng.
3. Nếu tự quyết toán thuế thu nhập cá nhân nộp hồ sơ ở đâu?
Theo tiểu mục 2.2 Mục IV của Công văn 883/TCT-DNNCN năm 2022 do Tổng cục Thuế ban hành, quy định về nơi nộp hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với cá nhân tự quyết toán như sau:
- Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công tại một nơi và thuộc diện tự khai thuế trong năm: Hồ sơ quyết toán thuế được nộp tại cơ quan thuế nơi cá nhân đã trực tiếp khai thuế trong năm, theo tháng hoặc theo quý.
- Cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công tại hai nơi trở lên (bao gồm cả thu nhập thuộc diện khai thuế trực tiếp và thu nhập đã được khấu trừ tại nguồn): Hồ sơ quyết toán thuế được nộp tại cơ quan thuế quản lý nơi có nguồn thu nhập lớn nhất trong năm. Nếu không xác định được nguồn thu nhập lớn nhất, cá nhân có thể lựa chọn nộp hồ sơ tại cơ quan thuế quản lý tổ chức chi trả hoặc nơi cá nhân cư trú.
- Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công được khấu trừ tại nguồn từ hai nơi trở lên:
- Nếu cá nhân đã áp dụng giảm trừ gia cảnh tại nơi nào, hồ sơ sẽ nộp tại cơ quan thuế quản lý tổ chức chi trả đó.
- Nếu cá nhân thay đổi nơi làm việc và tại tổ chức chi trả cuối cùng có áp dụng giảm trừ gia cảnh, hồ sơ sẽ được nộp tại cơ quan thuế quản lý tổ chức trả thu nhập cuối cùng. Nếu tổ chức này không áp dụng giảm trừ gia cảnh, hồ sơ sẽ được nộp tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.
- Nếu cá nhân không áp dụng giảm trừ gia cảnh tại bất kỳ tổ chức nào, hồ sơ sẽ được nộp tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.
- Cá nhân cư trú không ký hợp đồng lao động, ký hợp đồng lao động dưới 03 tháng, hoặc có hợp đồng cung cấp dịch vụ tại một hoặc nhiều nơi đã khấu trừ thuế 10%, hồ sơ quyết toán thuế sẽ được nộp tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.
- Cá nhân cư trú có thu nhập tại nhiều nơi nhưng không làm việc tại tổ chức nào vào thời điểm quyết toán, hồ sơ quyết toán thuế sẽ được nộp tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.
- Cá nhân cư trú có thu nhập cần quyết toán thuế TNCN và có hồ sơ đề nghị giảm thuế do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn, hoặc bệnh hiểm nghèo: Hồ sơ sẽ nộp tại cơ quan thuế nơi đã nộp hồ sơ giảm thuế. Cơ quan này sẽ chịu trách nhiệm xử lý hồ sơ quyết toán thuế.
- Trường hợp cá nhân khai và nộp tờ khai quyết toán thuế TNCN qua trang web https://canhan.gdt.gov.vn: Hệ thống sẽ hỗ trợ xác định cơ quan thuế quản lý dựa trên thông tin về nghĩa vụ thuế phát sinh trong năm.
4. Câu hỏi thường gặp
Ai có nghĩa vụ quyết toán thuế TNCN?
Trả lời: Tất cả cá nhân cư trú có thu nhập từ các nguồn trong nước và nước ngoài đều có nghĩa vụ quyết toán thuế TNCN, trừ trường hợp được miễn hoặc được ủy quyền cho tổ chức, cá nhân trả thu nhập quyết toán thay.
Người làm công ăn lương có phải quyết toán thuế TNCN không?
Trả lời: Thông thường, nếu bạn chỉ có một nguồn thu nhập từ tiền lương và đã được đơn vị trả thu nhập khấu trừ thuế đầy đủ thì không cần quyết toán lại. Tuy nhiên, có một số trường hợp đặc biệt cần quyết toán như: có nhiều nguồn thu nhập, thay đổi công việc trong năm, muốn xin hoàn thuế,…
Sinh viên làm thêm có phải quyết toán thuế TNCN không?
Trả lời: Nếu thu nhập từ việc làm thêm của sinh viên trong năm vượt quá mức khấu trừ cá nhân được quy định thì phải quyết toán thuế TNCN.
Hy vọng qua bài viết, Kế toán kiểm toán ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề Khi nào phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân? Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Kế toán kiểm toán ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
