Có cần khấu hao tài sản cố định thuê tài chính không?

Khấu hao tài sản cố định thuê tài chính là vấn đề mà nhiều doanh nghiệp gặp phải khi thuê tài sản để phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc xác định rõ liệu có cần khấu hao tài sản cố định thuê tài chính hay không sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và đảm bảo tuân thủ quy định pháp lý. Kế toán Kiểm toán Thuế ACC luôn sẵn sàng tư vấn và cung cấp giải pháp chính xác về vấn đề này, đảm bảo doanh nghiệp của bạn thực hiện đúng quy định.

1. Thế nào là tài sản cố định thuê tài chính?

Tài sản cố định thuê tài chính được định nghĩa tại khoản 3 Điều 2 Thông tư 45/2013/TT-BTC là những tài sản mà doanh nghiệp thuê từ công ty cho thuê tài chính. Khi hợp đồng thuê kết thúc, bên thuê có quyền lựa chọn mua lại tài sản hoặc tiếp tục thuê theo các điều kiện đã thỏa thuận trong hợp đồng thuê tài chính. Tổng số tiền thuê tài sản phải được xác định sao cho ít nhất tương đương với giá trị tài sản đó tại thời điểm ký kết hợp đồng. Nếu tài sản thuê không đáp ứng các điều kiện trên, nó sẽ được coi là tài sản cố định thuê hoạt động.

>> Xem thêm bài viết sau do Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp để biết thêm thông tin chi tiết: Xác định nguyên giá tài sản cố định vô hình

2. Có cần khấu hao tài sản cố định thuê tài chính không?

Để xác định liệu doanh nghiệp có cần trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính hay không, cần phải hiểu các nguyên tắc trích khấu hao tài sản cố định theo Thông tư 45/2013/TT-BTC (được sửa đổi bởi Thông tư 147/2016/TT-BTC). Cụ thể như sau:

Theo Điều 9 Thông tư 45/2013/TT-BTC, tất cả các tài sản cố định thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp đều phải trích khấu hao, trừ những trường hợp như tài sản đã khấu hao hết giá trị nhưng vẫn sử dụng vào hoạt động sản xuất kinh doanh, tài sản bị mất, hoặc tài sản không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp (trừ tài sản thuê tài chính). Đặc biệt, tài sản cố định thuê tài chính phải được trích khấu hao giống như tài sản cố định do doanh nghiệp sở hữu.

Điều này được nêu rõ tại khoản 6 Điều 9 Thông tư 45/2013/TT-BTC, quy định: “Doanh nghiệp thuê tài sản cố định theo hình thức thuê tài chính phải trích khấu hao tài sản đi thuê như tài sản cố định thuộc sở hữu của doanh nghiệp.” Điều này áp dụng ngay cả khi doanh nghiệp cam kết không mua lại tài sản trong hợp đồng thuê tài chính. Trong trường hợp này, doanh nghiệp vẫn phải trích khấu hao tài sản theo thời hạn thuê ghi trong hợp đồng.

Tóm lại, dù là tài sản thuê tài chính, doanh nghiệp vẫn phải thực hiện việc trích khấu hao tài sản này, như đối với tài sản cố định mà doanh nghiệp sở hữu trực tiếp theo quy định pháp lý hiện hành.

3. Thời gian khấu hao tài sản cố định thuê tài chính là lúc nào? 

Trong công tác kế toán và quản lý tài sản cố định, việc trích khấu hao tài sản là một phần quan trọng để phản ánh chính xác giá trị sử dụng của các tài sản cố định theo thời gian. Đặc biệt đối với tài sản cố định thuê tài chính, doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp lý liên quan đến thời gian trích khấu hao. Việc xác định đúng thời gian trích khấu hao không chỉ giúp doanh nghiệp đảm bảo tính chính xác trong báo cáo tài chính mà còn góp phần vào việc tối ưu hóa chi phí và tuân thủ các quy định thuế. Dưới đây là các quy định cụ thể về thời gian trích khấu hao đối với tài sản cố định thuê tài chính.

Thời gian trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính có hai trường hợp chính như sau:

• Trường hợp 1: Nếu doanh nghiệp không cam kết ngay từ đầu sẽ mua lại tài sản, thì tài sản phải được trích khấu hao như tài sản cố định thuộc sở hữu của doanh nghiệp.

• Trường hợp 2: Nếu doanh nghiệp cam kết ngay từ đầu là sẽ mua lại tài sản, doanh nghiệp đi thuê sẽ trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính theo thời gian hợp đồng cho thuê.

Đối với tài sản cố định hữu hình:

• Tài sản cố định còn mới: Doanh nghiệp căn cứ vào khung thời gian trích khấu hao tài sản cố định theo quy định tại Phụ lục 1 ban hành kèm theo Điều 10,11 Thông tư 45/2013/TT-BTC để xác định thời gian trích khấu hao.

• Tài sản cố định đã qua sử dụng: Thời gian trích khấu hao được tính theo công thức sau:

  Thời gian trích khấu hao tài sản cố định = Giá trị hợp lý của TSCĐ / Giá bán của TSCĐ loại mới 100% x Thời gian trích khấu hao của TSCĐ mới cùng loại theo Phụ lục 1.

  Trong đó:

  • Giá trị hợp lý của tài sản cố định là giá mua hoặc trao đổi thực tế, giá trị còn lại của TSCĐ hoặc giá trị theo đánh giá của tổ chức thẩm định giá.

Đối với tài sản cố định vô hình:

• Doanh nghiệp tự xác định thời gian khấu hao tài sản cố định vô hình, nhưng không được quá 20 năm.

• Đối với quyền sử dụng đất có thời hạn, quyền sử dụng đất thuê: Thời gian trích khấu hao là thời gian được phép sử dụng của đất của doanh nghiệp.

• Đối với quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ, quyền đối với cây trồng: Thời gian trích khấu hao là thời hạn bảo hộ được ghi trên văn bản bảo hộ.

Trên đây là các quy định chi tiết về thời gian trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính, giúp doanh nghiệp thực hiện đúng quy trình và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý.

4. Các phương pháp trích khấu hao tài sản cố định

Theo quy định tại Điều 13, khoản 1 của Thông tư 45/2013/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành, doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong ba phương pháp sau đây để trích khấu hao tài sản cố định:

• Phương pháp khấu hao đường thẳng:
  Phương pháp này giả định rằng giá trị của tài sản cố định giảm đều đặn qua từng năm. Mức khấu hao hàng năm sẽ được tính bằng cách chia tổng giá trị ban đầu của tài sản cho thời gian sử dụng kỳ vọng của nó. Phương pháp này rất phổ biến nhờ vào sự đơn giản, dễ áp dụng và giúp doanh nghiệp dễ dàng dự toán chi phí khấu hao trong các kỳ kế toán.
• Phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần có điều chỉnh:
  Phương pháp này cho phép trích khấu hao dựa trên tỷ lệ phần trăm cố định áp dụng cho giá trị còn lại của tài sản. Tỷ lệ này được tính ban đầu dựa trên thời gian sử dụng kỳ vọng của tài sản, và sau đó có thể được điều chỉnh tùy theo các yếu tố như giá trị còn lại, tuổi thọ thực tế hoặc mức độ sử dụng của tài sản. Phương pháp này linh hoạt hơn và phù hợp hơn với những tài sản có giá trị giảm nhanh chóng trong những năm đầu sử dụng.
• Phương pháp khấu hao theo số lượng hoặc khối lượng sản phẩm:
  Đây là phương pháp áp dụng cho những tài sản cố định có liên quan trực tiếp đến quá trình sản xuất hoặc cung cấp hàng hóa và dịch vụ. Mức khấu hao sẽ được tính dựa trên số lượng hoặc khối lượng sản phẩm được sản xuất hoặc cung cấp. Phương pháp này phù hợp với những tài sản có mối liên hệ chặt chẽ với sản lượng hoặc hiệu quả công việc mà tài sản đó mang lại.

Tóm lại, việc pháp luật quy định các phương pháp trích khấu hao tài sản cố định giúp đảm bảo sự công bằng và khách quan trong việc phân bổ chi phí sử dụng tài sản, từ đó giúp doanh nghiệp kiểm soát tốt hơn việc sử dụng và tái đầu tư vào tài sản của mình.

5. Ảnh hưởng nếu không khấu hao tài sản cố định thuê tài chính

Việc không khấu hao tài sản cố định thuê tài chính sẽ dẫn đến nhiều hệ quả tiêu cực đối với doanh nghiệp, bao gồm:

• Sai lệch giá trị tài sản và chi phí trên báo cáo tài chính: Do không tính chi phí khấu hao, doanh nghiệp không phản ánh đúng giá trị của tài sản. Điều này có thể làm tăng lợi nhuận giả tạo, gây hiểu lầm cho các bên liên quan về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
• Vi phạm chuẩn mực kế toán: Tài sản cố định thuê tài chính phải được khấu hao theo chuẩn mực kế toán vì doanh nghiệp có quyền sở hữu tài sản sau khi hợp đồng thuê kết thúc. Việc không khấu hao tài sản có thể vi phạm các quy định kế toán, dẫn đến các vấn đề pháp lý và các hậu quả nghiêm trọng về sau.
• Tăng thuế phải nộp: Nếu không trích khấu hao, doanh nghiệp sẽ không thể trừ chi phí này vào thu nhập chịu thuế, dẫn đến việc phải nộp thuế cao hơn. Điều này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến dòng tiền và lợi nhuận của doanh nghiệp.
• Khó khăn trong việc theo dõi và đánh giá giá trị tài sản: Do không trích khấu hao, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc xác định giá trị còn lại của tài sản cố định. Điều này có thể ảnh hưởng đến các quyết định tái đầu tư hoặc thay thế tài sản khi cần thiết.
• Giảm uy tín với đối tác và nhà đầu tư: Báo cáo tài chính không chính xác có thể làm giảm uy tín của doanh nghiệp với các đối tác, ngân hàng và nhà đầu tư. Điều này có thể dẫn đến khó khăn trong việc vay vốn hoặc hợp tác kinh doanh trong tương lai.

Để tránh những ảnh hưởng tiêu cực này, doanh nghiệp cần thực hiện việc trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính theo đúng quy định pháp luật.

>> Đọc thêm bài viết sau do Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp: Hạch toán chi phí lắp đặt chạy thử tscđ (tài sản cố định)

6. Các câu hỏi thường gặp

Nếu không có điều khoản mua lại, tôi có thể không khấu hao tài sản thuê tài chính không?

Nếu hợp đồng thuê tài chính không có điều khoản mua lại tài sản sau khi kết thúc hợp đồng, doanh nghiệp vẫn phải trích khấu hao tài sản cố định thuê tài chính. Tuy nhiên, trong trường hợp này, doanh nghiệp chỉ trích khấu hao trong suốt thời gian thuê tài sản, không vượt quá thời gian thuê đã cam kết trong hợp đồng.

Tại sao cần phải khấu hao tài sản cố định thuê tài chính?

Việc khấu hao tài sản cố định thuê tài chính giúp doanh nghiệp phản ánh đúng giá trị hao mòn của tài sản trong suốt thời gian sử dụng. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật mà còn giúp tối ưu hóa chi phí, từ đó giảm thiểu số thuế phải nộp khi trừ khoản khấu hao vào thu nhập chịu thuế.

Tài sản cố định thuê tài chính có được coi là tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp không?

Mặc dù tài sản cố định thuê tài chính không phải do doanh nghiệp trực tiếp sở hữu, nhưng doanh nghiệp có quyền sử dụng tài sản đó và có thể mua lại sau khi hết hạn hợp đồng. Vì vậy, trong kế toán, tài sản này được coi là tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp để tính khấu hao.

Khấu hao tài sản cố định thuê tài chính là một yếu tố quan trọng trong kế toán doanh nghiệp, và việc hiểu rõ quy định khấu hao tài sản cố định thuê tài chính sẽ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và tối ưu hóa chi phí. Nếu bạn cần sự hỗ trợ chuyên nghiệp về vấn đề này, Kế toán Kiểm toán Thuế ACC sẽ cung cấp các giải pháp chính xác và tận tâm để đảm bảo doanh nghiệp của bạn hoạt động hiệu quả và hợp pháp.