Chuẩn mực kế toán 06 quy định về thuê tài sản, giúp doanh nghiệp nhận diện và ghi nhận đúng các giao dịch thuê tài chính và thuê hoạt động. Việc tuân thủ chuẩn mực này giúp đảm bảo tính minh bạch, chính xác trong báo cáo tài chính và phản ánh đúng bản chất kinh tế của các giao dịch thuê tài sản. Bài viết này Kế toán Kiểm toán Thuế ACC sẽ hướng dẫn chi tiết cách thực hiện chuẩn mực kế toán 06, giúp doanh nghiệp áp dụng đúng quy định trong công tác kế toán.
1. Tổng quan về chuẩn mực kế toán số 06
Chuẩn mực kế toán số 06 (VAS 06) được ban hành theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31/12/2002 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Chuẩn mực này quy định và hướng dẫn các nguyên tắc và phương pháp kế toán cho cả bên thuê và bên cho thuê tài sản, áp dụng cho cả thuê tài chính và thuê hoạt động. Mục tiêu là đảm bảo việc ghi nhận và trình bày các giao dịch thuê tài sản trên báo cáo tài chính một cách chính xác và nhất quán.
VAS 06 đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các doanh nghiệp hạch toán và trình bày báo cáo tài chính liên quan đến các giao dịch thuê tài sản một cách minh bạch và chính xác. Việc áp dụng chuẩn mực này đảm bảo tính nhất quán trong kế toán thuê tài sản giữa các doanh nghiệp, đồng thời cung cấp thông tin hữu ích cho các bên liên quan trong việc đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
2. Hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán 06
Để thực hiện chuẩn mực kế toán 06 một cách tốt nhất, tham khảo dưới đây nhé!
Phân loại hợp đồng thuê tài sản
VAS 06 phân loại hợp đồng thuê tài sản thành hai loại chính:
- Thuê tài chính (Financial lease): Là hợp đồng thuê mà phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản được chuyển giao cho bên thuê. Quyền sở hữu tài sản có thể chuyển giao vào cuối thời hạn thuê.
- Thuê hoạt động (Operating lease): Là hợp đồng thuê không phải là thuê tài chính, tức là các rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản không được chuyển giao phần lớn cho bên thuê.
Ghi nhận kế toán đối với bên đi thuê
- Thuê tài chính: Khi nhận tài sản thuê tài chính, bên thuê phải ghi nhận tài sản và nợ phải trả trên bảng cân đối kế toán với giá trị bằng với giá trị hợp lý của tài sản thuê hoặc giá trị hiện tại của các khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu, tùy theo giá trị nào thấp hơn. Chi phí khấu hao tài sản thuê được tính theo chính sách khấu hao áp dụng cho tài sản thuộc sở hữu của doanh nghiệp. Nếu không chắc chắn về việc chuyển giao quyền sở hữu vào cuối thời hạn thuê, tài sản thuê được khấu hao trong thời gian ngắn hơn giữa thời hạn thuê và thời gian sử dụng hữu ích của tài sản.
- Thuê hoạt động: Đối với hợp đồng thuê hoạt động, các khoản thanh toán tiền thuê được ghi nhận là chi phí trong kỳ trên cơ sở tuyến tính trong suốt thời hạn thuê, trừ khi có một cơ sở phân bổ khác hợp lý hơn.
Ghi nhận kế toán đối với bên cho thuê
- Thuê tài chính: Bên cho thuê ghi nhận một khoản phải thu trên bảng cân đối kế toán với số tiền bằng với khoản đầu tư thuần trong hợp đồng thuê. Doanh thu tài chính được ghi nhận dựa trên tỷ lệ lãi suất thực tế trên khoản đầu tư thuần trong hợp đồng thuê.
- Thuê hoạt động: Đối với hợp đồng thuê hoạt động, bên cho thuê ghi nhận tài sản cho thuê trên bảng cân đối kế toán theo bản chất của tài sản. Doanh thu từ tiền thuê được ghi nhận trên cơ sở tuyến tính trong suốt thời hạn thuê, trừ khi có một cơ sở phân bổ khác hợp lý hơn.
Trình bày và thuyết minh thông tin về hợp đồng thuê trong báo cáo tài chính
VAS 06 yêu cầu các doanh nghiệp phải thuyết minh các thông tin liên quan đến hợp đồng thuê trong báo cáo tài chính, bao gồm:
- Mô tả các hợp đồng thuê tài sản quan trọng.
- Các chính sách kế toán áp dụng cho hợp đồng thuê, bao gồm phương pháp ghi nhận doanh thu và chi phí.
- Tổng giá trị của các khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu trong tương lai cho các hợp đồng thuê tài chính và thuê hoạt động, phân loại theo thời hạn đến ngày đáo hạn.
- Thông tin về các điều khoản gia hạn hoặc mua lại, và các điều kiện hạn chế trong hợp đồng thuê.
>>>> Tham khảo Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam mới nhất 2024 tại đây bạn nhé!
3. Ảnh hưởng của chuẩn mực kế toán 06 đến doanh nghiệp
Chuẩn mực kế toán số 06 (VAS 06) – “Thuê tài sản” – có tác động đáng kể đến hoạt động tài chính và kế toán của doanh nghiệp. Việc áp dụng chuẩn mực này ảnh hưởng đến các khía cạnh sau:
Ảnh hưởng đến báo cáo tài chính
- Bảng cân đối kế toán: Đối với hợp đồng thuê tài chính, doanh nghiệp phải ghi nhận cả tài sản thuê và nợ phải trả tương ứng, làm tăng tổng tài sản và tổng nợ. Điều này có thể ảnh hưởng đến các chỉ số tài chính như tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: Chi phí liên quan đến hợp đồng thuê tài chính được phân bổ thành chi phí khấu hao và chi phí lãi vay, thay vì ghi nhận toàn bộ như chi phí thuê trong thuê hoạt động.
Ảnh hưởng đến quyết định quản lý
- Lựa chọn phương thức thuê: Do tác động khác nhau đến báo cáo tài chính, doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc lựa chọn thuê tài chính hay thuê hoạt động để tối ưu hóa lợi ích kinh tế và tuân thủ các chỉ tiêu tài chính đặt ra.
- Quản lý tài sản và nợ: Việc ghi nhận tài sản và nợ từ hợp đồng thuê tài chính yêu cầu doanh nghiệp quản lý chặt chẽ hơn về tài sản cố định và các khoản nợ liên quan.
Ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế
Thuế thu nhập doanh nghiệp: Phân loại hợp đồng thuê ảnh hưởng đến việc ghi nhận chi phí và khấu hao, từ đó tác động đến lợi nhuận chịu thuế. Doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định về thuế liên quan đến hợp đồng thuê để đảm bảo tính hợp pháp và tối ưu hóa nghĩa vụ thuế.
>>>>> Tham khảo Chuẩn mực kế toán và kiểm toán theo thông tư 200 để biết thêm thông tin cần thiết.
4. Câu hỏi thường gặp
Chuẩn mực kế toán 06 có áp dụng cho tất cả các loại thuê tài sản không?
Không: Chuẩn mực kế toán 06 (VAS 06) chỉ áp dụng cho hợp đồng thuê tài sản giữa bên cho thuê và bên đi thuê, không áp dụng cho hợp đồng dịch vụ hoặc các giao dịch khác không liên quan đến thuê tài sản.
Có phân loại hợp đồng thuê tài sản theo chuẩn mực kế toán 06 không?
Có: Chuẩn mực kế toán 06 phân loại hợp đồng thuê tài sản thành thuê tài chính và thuê hoạt động, trong đó:
- Thuê tài chính: Bên đi thuê được chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích kinh tế liên quan đến tài sản.
- Thuê hoạt động: Bên cho thuê vẫn giữ phần lớn rủi ro và lợi ích kinh tế từ tài sản.
Có bắt buộc ghi nhận tài sản thuê tài chính trên bảng cân đối kế toán không?
Có: Đối với hợp đồng thuê tài chính, bên đi thuê phải ghi nhận tài sản thuê là tài sản cố định trên bảng cân đối kế toán và ghi nhận nghĩa vụ phải trả tương ứng với khoản nợ thuê tài chính.
Việc thực hiện đúng chuẩn mực kế toán 06 giúp doanh nghiệp ghi nhận chính xác các giao dịch thuê tài sản, tuân thủ quy định pháp luật và đảm bảo tính minh bạch trong báo cáo tài chính. Vậy nên Kế toán Kiểm toán Thuế ACC hy vọng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích, giúp kế toán viên dễ dàng áp dụng chuẩn mực này vào thực tế, hạn chế sai sót và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính của doanh nghiệp.
