1. Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?
Thuế tiêu thụ đặc biệt (TĐB) là một loại thuế được áp dụng lên các mặt hàng hoặc dịch vụ cụ thể mà chính phủ coi là có tác động tiêu cực đối với xã hội hoặc môi trường. Mục tiêu của loại thuế này là hạn chế việc tiêu dùng hoặc sử dụng các sản phẩm hoặc dịch vụ đó, đồng thời tạo nguồn tài chính cho chính phủ. Thuế tiêu thụ đặc biệt thường được áp dụng cho các mặt hàng như thuốc lá, rượu, xăng dầu, đồng thời có thể được mở rộng để bao gồm các lĩnh vực khác như đánh thuế trên các sản phẩm có chất lượng kém hoặc gây hại cho sức khỏe.
Việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt thường đi kèm với mục tiêu tài chính và mục tiêu xã hội. Nó có thể giúp tăng thu ngân sách của chính phủ thông qua thu thuế từ các mặt hàng và dịch vụ đặc biệt này, đồng thời cũng có thể giảm tiêu dùng của họ hoặc chuyển hướng tiêu dùng sang các sản phẩm hoặc dịch vụ tốt hơn cho môi trường và sức khỏe của người dân.
Cách thu thuế tiêu thụ đặc biệt có thể thay đổi tùy theo quốc gia và loại mặt hàng hoặc dịch vụ mà chính phủ muốn điều chỉnh.
2. Đối tượng không chịu thuế TTĐB
Tàu bay và du thuyền kinh doanh
Đầu tiên, thuế TTĐB không áp dụng đối với tàu bay và du thuyền được sử dụng cho mục đích kinh doanh vận chuyển hàng hóa, hành khách, khách du lịch và tàu bay được sử dụng cho mục đích an ninh và quốc phòng. Điều này có nghĩa rằng các hoạt động liên quan đến vận tải và an ninh hàng không không phải chịu thuế TTĐB.
Đối với xe ô tô
Luật thuế cũng quy định một số loại xe ô tô không phải đóng thuế TTĐB, bao gồm:
- Các loại xe theo thiết kế của nhà sản xuất được sử dụng làm xe cứu thương, xe chở phạm nhân, và xe tang lễ.
- Xe thiết kế vừa có chỗ ngồi, vừa có chỗ đứng chở được từ 24 người trở lên.
- Xe ô tô chạy trong khu vui chơi, giải trí, thể thao không đăng ký lưu hành và không tham gia giao thông.
- Các loại xe chuyên dụng, xe không đăng ký lưu hành, không tham gia giao thông do Bộ Tài chính phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan quy định cụ thể.
Đối với điều hòa nhiệt độ
Điều hòa nhiệt độ có công suất từ 90.000 BTU trở xuống theo thiết kế của nhà sản xuất chỉ được lắp trên phương tiện vận tải như ô tô, toa xe lửa, tàu, thuyền và tàu bay. Việc miễn thuế TTĐB cho điều hòa nhiệt độ này nhằm hỗ trợ các ngành công nghiệp vận tải và du lịch.
Đối với hàng hóa trong khu phi thuế quan
Các hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan không phải chịu thuế TTĐB. Tương tự, hàng hóa từ nội địa bán vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan cũng không phải đóng thuế này. Ngoài ra, hàng hóa được mua bán giữa các khu phi thuế quan với nhau, trừ hai loại hàng hóa sau: Hàng hóa đưa vào khu được áp dụng quy chế khu phi thuế quan có dân cư sinh sống, không có hàng rào cứng, và xe ô tô chở người dưới 24 chỗ.
3. Mẫu bài tập thuế tiêu thụ đặc biệt
Bài 1:
Cửa hàng Nam Hải chuyên sản xuất sản phẩm A, mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Năm 2009, sản xuất được 1.500 sản phẩm với giá bán chưa có thuế GTGT là 1.200.000đ/sản phẩm. Hãy tính thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp của DN này. Biết rằng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là 45%.
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = 1.200.000 / (1 + 0.1) = 1.090.909đ/sản phẩm
Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = Số lượng sản phẩm tính thuế tiêu thụ đặc biệt * Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt * Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = 1.500 * 1.090.909 * 0.45 = 818.181.75đ
Vậy thuế tiêu thụ đặc biệt mà DN phải nộp là 818.181.75đ.
Bài 2:
Công ty Halida sản xuất mặt hàng bia lon với số lượng 2.800.000 hộp/năm. Giá trị vỏ hộp được khấu trừ là 3.800đ/vỏ. Giá bán chưa có thuế GTGT là 15.000đ/hộp. Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là 65%. Tính thuế tiêu thụ đặc biệt mà DN phải nộp.
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá bán chưa có thuế GTGT – Giá trị vỏ hộp Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = 15.000 – 3.800 = 11.200đ/hộp
Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = Số lượng hộp tính thuế tiêu thụ đặc biệt * Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt * Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = 2.800.000 * 11.200 * 0.65 = 20,160,000,000đ
Vậy thuế tiêu thụ đặc biệt mà DN phải nộp là 20,160,000,000đ.
Bài 3:
Công ty A nhập khẩu một mặt hàng với số lượng là 5.000 sản phẩm theo giá CIF là 54 USD/sản phẩm, theo tỷ giá hối đoái 18.500đ/USD. Hãy tính thuế tiêu thụ đặc biệt mà công ty này phải nộp. Biết rằng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt là 35%, thuế suất thuế NK là 10%.
Số thuế NK phải nộp = Số lượng sản phẩm thực tế NK * Giá tính thuế NK * Thuế suất thuế NK Số thuế NK phải nộp = 5,000 * 54 * 18,500 * 0.10 = 49,500,000,000đ
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá tính thuế NK + Thuế NK Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = (54 * 18,500 + 49,500,000) * 1.35 = 1,922,043.50đ/sản phẩm
Số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt * Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt Số thuế tiêu thụ đặc biệt mà DN phải nộp là 5,000 * 1,922,043.50 * 0.35 = 3,366,075,125đ
Bài 4:
Doanh nghiệp A có tài liệu như sau:
- NK 1.000 lít rượu 42 độ để sản xuất ra 200.000 sản phẩm A thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, giá tính thuế nhập khẩu là 30,000đ/lít, thuế suất thuế NK là 65%.
Số thuế NK phải nộp = Số lượng * Giá tính thuế NK * Thuế suất NK Số thuế NK phải nộp = 1,000 * 30,000 * 0.65 = 19,500,000đ
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = Giá tính thuế NK + Thuế NK Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = (30,000 + 19,500,000) * 1.65 = 1,049,250đ/lít
Số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = Số lượng sản phẩm A * Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt * Thuế suất tiêu thụ đặc biệt Số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = 200,000 * 1,049,250 * 0.65 = 136,406,250,000đ
- Xuất khẩu 150,000 sản phẩm A theo giá FOB là 200,000đ/sản phẩm.
Thuế xuất khẩu phải nộp = Số lượng sản phẩm A xuất khẩu * Giá xuất khẩu * Thuế suất xuất khẩu Thuế xuất khẩu phải nộp = 150,000 * 200,000 * 0.02 = 600,000,000đ
- Bán trong nước 1,000 sản phẩm A với đơn giá chưa thuế GTGT là 220,000đ/sản phẩm.
Thuế tiêu thụ đặc biệt đầu vào của 1,000 sản phẩm = 1,000 * 1,049,250 * 0.65 = 681,250,000đ Thuế tiêu thụ đặc biệt đầu ra của 1,000 sản phẩm = 1,000 * 220,000 * 0.65 = 143,000,000đ
Tổng thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp = Thuế tiêu thụ đặc biệt đầu ra – Thuế tiêu thụ đặc biệt đầu vào = 143,000,000 – 681,250,000 = -538,250,000đ (DN không phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt)
Kết quả:
- Thuế NK phải nộp: 19,500,000đ
- Thuế xuất khẩu phải nộp: 600,000,000đ
- Thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp: 0đ (hoặc âm đối với sản phẩm trong nước)
4. Nguyên nhân Nhà nước đánh thuế TTĐB
Điều tiết sản xuất và tiêu dùng
Thuế TTĐB có vai trò quan trọng trong việc điều tiết sản xuất và tiêu dùng. Với mức thuế suất cao, nó ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định tiêu dùng. Mục đích của thuế là hạn chế sản xuất và tiêu dùng những hàng hóa, dịch vụ không có lợi cho nền kinh tế và xã hội. Nó thúc đẩy người tiêu dùng chọn lựa hàng hóa và dịch vụ có ích hơn cho cộng đồng.
Tạo nguồn thu nhập cho ngân sách Nhà nước
Thuế TTĐB tạo ra nguồn thu nhập lớn cho ngân sách Nhà nước, nhờ vào mức thuế suất cao. Những khoản thu này được sử dụng để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, dịch vụ công cộng và các dự án quan trọng khác, giúp phát triển đất nước. Nó còn đóng góp vào việc tái phân phối thu nhập của những người có thu nhập cao, đảm bảo tính công bằng xã hội.
Trên đây là những thông tin từ Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp đến bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các vấn đề liên quan, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp chi tiết.
