Chế độ kế toán hợp tác xã là gì ?

Chế độ kế toán hợp tác xã (CĐKHTTX) là hệ thống các quy định, chuẩn mực, nguyên tắc, phương pháp kế toán áp dụng cho các hợp tác xã (HTX) hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam. 

1. Chế độ kế toán hợp tác xã là gì ?

Chế độ kế toán hợp tác xã là hệ thống các quy định, nguyên tắc, phương pháp và thủ tục kế toán được áp dụng thống nhất cho các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hoạt động trong mọi lĩnh vực, ngành nghề sản xuất, kinh doanh. Chế độ kế toán hợp tác xã được ban hành bởi Bộ Tài chính nhằm mục đích hướng dẫn, thống nhất việc ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.

Chế độ kế toán hợp tác xã bao gồm các nội dung chính sau:

• Các nguyên tắc kế toán: Các nguyên tắc kế toán là những quy định chung, mang tính bắt buộc, được áp dụng trong quá trình ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
• Kết cấu và nội dung của báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính là hệ thống các báo cáo phản ánh tình hình tài chính, kinh doanh của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Kết cấu và nội dung của báo cáo tài chính được quy định cụ thể trong chế độ kế toán hợp tác xã.
• Phương pháp kế toán: Phương pháp kế toán là cách thức ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Phương pháp kế toán được quy định cụ thể trong chế độ kế toán hợp tác xã.
• Hồ sơ kế toán: Hồ sơ kế toán là tập hợp các chứng từ, sổ sách, báo cáo kế toán dùng để ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
• Trình tự lập và xử lý các chứng từ kế toán: Chứng từ kế toán là căn cứ ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Trình tự lập và xử lý các chứng từ kế toán được quy định cụ thể trong chế độ kế toán hợp tác xã.
• Hạch toán kế toán: Hạch toán kế toán là quá trình ghi chép, phân loại, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình hoạt động của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo những quy định của chế độ kế toán hợp tác xã.

Chế độ kế toán hợp tác xã có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính thống nhất, hợp lý và chính xác của thông tin kế toán của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Chế độ kế toán hợp tác xã giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước, các đối tác của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã và các thành viên của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có thể dễ dàng hiểu và sử dụng thông tin kế toán để phục vụ cho các mục đích khác nhau.

Tại Việt Nam, chế độ kế toán hợp tác xã được ban hành bởi Bộ Tài chính theo Thông tư 24/2017/TT-BTC ngày 28 tháng 3 năm 2017. Thông tư này thay thế cho Thông tư 129/2007/TT-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2007.

Chế độ kế toán hợp tác xã có một số điểm khác biệt so với chế độ kế toán doanh nghiệp, bao gồm:

• Kết cấu và nội dung của báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có một số chỉ tiêu khác biệt so với báo cáo tài chính của doanh nghiệp, bao gồm:

Chỉ tiêu “Vốn góp của thành viên”

Chỉ tiêu “Tiền lương, tiền công và các khoản trích theo lương”

Chỉ tiêu “Lợi nhuận sau thuế phân phối”

• Phương pháp kế toán: Một số phương pháp kế toán của các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã cũng có sự khác biệt so với phương pháp kế toán của doanh nghiệp, bao gồm:

Phương pháp kế toán vốn góp của thành viên

Phương pháp kế toán tiền lương, tiền công và các khoản trích theo lương

Phương pháp kế toán phân phối lợi nhuận

Các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã cần tuân thủ chế độ kế toán hợp tác xã trong quá trình ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của mình.

2. Vai trò của chế độ kế toán hợp tác xã

Chế độ kế toán hợp tác xã là hệ thống các quy định, nguyên tắc, phương pháp, thủ tục, biểu mẫu kế toán, được áp dụng thống nhất cho các hợp tác xã thuộc các thành phần kinh tế, các loại hình hợp tác xã, các ngành nghề kinh doanh.

Vai trò của chế độ kế toán hợp tác xã được thể hiện qua các khía cạnh sau:

• Chế độ kế toán là cơ sở pháp lý cho hoạt động kế toán của hợp tác xã: Chế độ kế toán quy định rõ các nguyên tắc, phương pháp, thủ tục kế toán, các biểu mẫu kế toán cần sử dụng trong quá trình ghi chép, xử lý và lập báo cáo tài chính của hợp tác xã. Do đó, chế độ kế toán là cơ sở pháp lý cho hoạt động kế toán của hợp tác xã, đảm bảo tính thống nhất, hợp lý và chính xác trong công tác kế toán.
• Chế độ kế toán là công cụ quản lý kinh tế, tài chính của hợp tác xã: Chế độ kế toán cung cấp các thông tin về tình hình tài chính, kinh doanh của hợp tác xã cho các đối tượng có liên quan, như: thành viên hợp tác xã, cơ quan quản lý nhà nước, các đối tác, nhà đầu tư,… Thông tin kế toán được cung cấp từ chế độ kế toán là cơ sở để các đối tượng này đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của hợp tác xã, đưa ra các quyết định kinh doanh hợp lý.
• Chế độ kế toán là cơ sở cho việc lập báo cáo tài chính của hợp tác xã: Báo cáo tài chính là một loại báo cáo quan trọng, phản ánh tình hình tài chính, kinh doanh của hợp tác xã tại một thời điểm nhất định. Chế độ kế toán quy định rõ các nội dung, phương pháp lập báo cáo tài chính, đảm bảo tính chính xác, trung thực và đầy đủ của báo cáo tài chính.
• Chế độ kế toán là cơ sở cho việc kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế, tài chính của hợp tác xã: Kiểm toán, giám sát là hoạt động quan trọng nhằm đảm bảo tính chính xác, hợp lý của thông tin kế toán. Chế độ kế toán là cơ sở để các cơ quan kiểm toán, giám sát thực hiện nhiệm vụ của mình.

Như vậy, chế độ kế toán hợp tác xã có vai trò quan trọng trong việc quản lý kinh tế, tài chính của hợp tác xã, đảm bảo tính thống nhất, hợp lý và chính xác trong công tác kế toán, cung cấp thông tin cho các đối tượng có liên quan, là cơ sở cho việc lập báo cáo tài chính và kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế, tài chính của hợp tác xã.

Cụ thể, vai trò của chế độ kế toán hợp tác xã đối với các đối tượng có liên quan như sau:

• Đối với hợp tác xã: Chế độ kế toán giúp hợp tác xã:

Ghi chép, xử lý và tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế, tài chính một cách chính xác, hợp lý, theo đúng quy định của pháp luật.

Lập báo cáo tài chính trung thực, khách quan, phản ánh đúng tình hình tài chính, kinh doanh của hợp tác xã.

Làm cơ sở để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh, đưa ra các quyết định kinh doanh hợp lý.

Đáp ứng yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước, các đối tác, nhà đầu tư.

• Đối với thành viên hợp tác xã: Chế độ kế toán giúp thành viên hợp tác xã:

Theo dõi tình hình tài chính, kinh doanh của hợp tác xã.

Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của hợp tác xã.

Đưa ra các quyết định liên quan đến việc tham gia hợp tác xã.

• Đối với cơ quan quản lý nhà nước: Chế độ kế toán giúp cơ quan quản lý nhà nước:

Theo dõi, kiểm tra tình hình tài chính, kinh doanh của hợp tác xã.

Thực hiện các chính sách, chế độ quản lý kinh tế, tài chính của nhà nước đối với hợp tác xã.

• Đối với các đối tác, nhà đầu tư: Chế độ kế toán giúp các đối tác, nhà đầu tư:

Đánh giá khả năng tài chính, kinh doanh của hợp tác xã.

Ra quyết định hợp tác, đầu tư với hợp tác xã.

3. Đặc điểm của chế độ kế toán hợp tác xã

Chế độ kế toán hợp tác xã là một hệ thống các quy định, hướng dẫn về kế toán, được ban hành bởi Bộ Tài chính, áp dụng cho các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Chế độ kế toán hợp tác xã có những đặc điểm sau:

• Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc kế toán

Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc kế toán, bao gồm:

* Nguyên tắc giá gốc;

* Nguyên tắc thận trọng;

* Nguyên tắc phù hợp;

* Nguyên tắc nhất quán;

* Nguyên tắc trọng yếu;

* Nguyên tắc toàn bộ;

* Nguyên tắc lập và trình bày báo cáo tài chính trung thực và hợp lý.

• Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng theo yêu cầu quản lý của hợp tác xã

Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng theo yêu cầu quản lý của hợp tác xã, bao gồm:

* Cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng báo cáo tài chính;

* Hỗ trợ cho việc ra quyết định của hợp tác xã;

* Quản lý tài chính, tài sản và nguồn vốn của hợp tác xã;

* Thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.

• Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng theo tính linh hoạt

Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng theo tính linh hoạt, cho phép hợp tác xã được lựa chọn phương pháp kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động kinh doanh của mình.

• Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng theo tính hiện đại

Chế độ kế toán hợp tác xã được xây dựng theo tính hiện đại, phù hợp với sự phát triển của kinh tế – xã hội và công nghệ thông tin.

Ngoài ra, chế độ kế toán hợp tác xã còn có những đặc điểm riêng sau:

• Chế độ kế toán hợp tác xã phải phản ánh đặc điểm hoạt động kinh doanh của hợp tác xã

Hợp tác xã là một loại hình tổ chức kinh tế tập thể, do đó, hoạt động kinh doanh của hợp tác xã có những đặc điểm riêng, khác với các loại hình doanh nghiệp khác. Chế độ kế toán hợp tác xã phải phản ánh được những đặc điểm này, bao gồm:

* Hợp tác xã có nhiều chủ sở hữu, là các thành viên hợp tác xã.

* Hợp tác xã hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, dân chủ.

* Hợp tác xã có mục tiêu hoạt động là phục vụ lợi ích của thành viên.

• Chế độ kế toán hợp tác xã phải đảm bảo tính hợp pháp

Chế độ kế toán hợp tác xã phải đảm bảo tính hợp pháp, phù hợp với các quy định của pháp luật về kế toán, thuế,…

• Chế độ kế toán hợp tác xã phải đảm bảo tính hiệu quả

Chế độ kế toán hợp tác xã phải đảm bảo tính hiệu quả, giúp cho hợp tác xã thực hiện tốt công tác quản lý tài chính, tài sản và nguồn vốn.

4. Ý nghĩa của chế độ kế toán hợp tác xã

Chế độ kế toán hợp tác xã là hệ thống các quy định, nguyên tắc, phương pháp và thủ tục kế toán áp dụng cho các hợp tác xã, bao gồm cả hợp tác xã nông nghiệp, hợp tác xã thương mại, hợp tác xã dịch vụ,… Chế độ kế toán hợp tác xã có ý nghĩa quan trọng đối với các hợp tác xã, cụ thể là:

• Đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán

Chế độ kế toán hợp tác xã quy định cụ thể về cách thức ghi nhận, phân loại, đo lường và trình bày các nghiệp vụ kinh tế, tài chính trong hệ thống kế toán của hợp tác xã. Điều này giúp đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán, phục vụ cho việc quản lý, điều hành và ra quyết định của hợp tác xã.

• Tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các hợp tác xã

Chế độ kế toán hợp tác xã được áp dụng chung cho tất cả các hợp tác xã thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế. Điều này tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các hợp tác xã, giúp cho việc so sánh, đánh giá tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và tình hình lưu chuyển tiền tệ của các hợp tác xã được thuận lợi hơn.

• Tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán

Chế độ kế toán hợp tác xã được ban hành bởi Bộ Tài chính, là cơ sở pháp lý để các hợp tác xã thực hiện công tác kế toán. Việc tuân thủ chế độ kế toán hợp tác xã giúp các hợp tác xã đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán, tránh bị xử phạt vi phạm hành chính.

Ngoài ra, chế độ kế toán hợp tác xã còn có ý nghĩa quan trọng đối với các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức tài chính, các nhà đầu tư và các đối tượng có liên quan. Chế độ kế toán này giúp các cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để giám sát, kiểm tra hoạt động của các hợp tác xã; giúp các tổ chức tài chính đánh giá khả năng tài chính của các hợp tác xã để ra quyết định cho vay; giúp các nhà đầu tư đánh giá tình hình tài chính, tình hình kinh doanh của các hợp tác xã để ra quyết định đầu tư.

Cụ thể, ý nghĩa của chế độ kế toán hợp tác xã đối với từng đối tượng như sau:

Đối với hợp tác xã

• Đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán

Chế độ kế toán hợp tác xã giúp hợp tác xã đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán, phục vụ cho việc quản lý, điều hành và ra quyết định của hợp tác xã. Thông tin kế toán chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời sẽ giúp hợp tác xã:

* Đánh giá đúng tình hình tài chính, tình hình kinh doanh của hợp tác xã;

* Xác định đúng kết quả hoạt động kinh doanh của hợp tác xã;

* Xác định đúng số thuế phải nộp cho Nhà nước;

* Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn, tài sản của hợp tác xã;

* Ra quyết định kinh doanh, đầu tư đúng đắn;

* Tạo niềm tin cho các thành viên, khách hàng, đối tác.

• Tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các hợp tác xã

Chế độ kế toán hợp tác xã được áp dụng chung cho tất cả các hợp tác xã thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế. Điều này tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các hợp tác xã, giúp cho việc so sánh, đánh giá tình hình tài chính, tình hình kinh doanh và tình hình lưu chuyển tiền tệ của các hợp tác xã được thuận lợi hơn.

• Tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán

Chế độ kế toán hợp tác xã được ban hành bởi Bộ Tài chính, là cơ sở pháp lý để các hợp tác xã thực hiện công tác kế toán. Việc tuân thủ chế độ kế toán hợp tác xã giúp các hợp tác xã đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán, tránh bị xử phạt vi phạm hành chính.

Đối với cơ quan quản lý nhà nước

Chế độ kế toán hợp tác xã giúp cơ quan quản lý nhà nước có
Trên đây là một số thông tin vềchế độ kế toán hợp tác xã.  Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn