Tìm hiểu về chế độ kế toán ngân hàng hiện nay

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại là một hệ thống quy định, hướng dẫn và tổ chức việc ghi chép, tổng hợp, xử lý và lập báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại.

1. Chế độ kế toán ngân hàng thương mại là gì ?

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại là hệ thống các quy định, nguyên tắc, phương pháp và thủ tục kế toán được áp dụng thống nhất cho các ngân hàng thương mại.

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được ban hành theo Thông tư 200/2014/TT-BTC ngày 22 tháng 12 năm 2014 của Bộ Tài chính, thay thế cho Thông tư 129/2007/TT-BTC.

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại bao gồm các nội dung chính sau:

• Các nguyên tắc kế toán: Các nguyên tắc kế toán là những quy định chung, mang tính bắt buộc, được áp dụng trong quá trình ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các ngân hàng thương mại.
• Kết cấu và nội dung của báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính là hệ thống các báo cáo phản ánh tình hình tài chính, kinh doanh của các ngân hàng thương mại. Kết cấu và nội dung của báo cáo tài chính được quy định cụ thể trong chế độ kế toán.
• Phương pháp kế toán: Phương pháp kế toán là cách thức ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các ngân hàng thương mại. Phương pháp kế toán được quy định cụ thể trong chế độ kế toán.
• Hồ sơ kế toán: Hồ sơ kế toán là tập hợp các chứng từ, sổ sách, báo cáo kế toán dùng để ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các ngân hàng thương mại.
• Trình tự lập và xử lý các chứng từ kế toán: Chứng từ kế toán là căn cứ ghi chép, tổng hợp và trình bày thông tin kế toán của các ngân hàng thương mại. Trình tự lập và xử lý các chứng từ kế toán được quy định cụ thể trong chế độ kế toán.
• Hạch toán kế toán: Hạch toán kế toán là quá trình ghi chép, phân loại, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình hoạt động của các ngân hàng thương mại theo những quy định của chế độ kế toán.

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo hướng phù hợp với đặc thù hoạt động của các ngân hàng thương mại, đảm bảo cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời về tình hình tài chính, kinh doanh của các ngân hàng này cho các đối tượng sử dụng.

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại có một số điểm khác biệt so với chế độ kế toán doanh nghiệp, bao gồm:

• Kết cấu và nội dung của báo cáo tài chính: Báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại có cấu trúc và nội dung khác biệt so với báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
• Phương pháp kế toán: Một số phương pháp kế toán của các ngân hàng thương mại cũng có sự khác biệt so với phương pháp kế toán của doanh nghiệp.
• Hồ sơ kế toán: Hồ sơ kế toán của các ngân hàng thương mại cũng có sự khác biệt so với hồ sơ kế toán của doanh nghiệp.

2. Vai trò của chế độ kế toán ngân hàng thương mại

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại là hệ thống các quy định, nguyên tắc, phương pháp, thủ tục, biểu mẫu kế toán, được áp dụng thống nhất cho các ngân hàng thương mại, được ban hành bởi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Chế độ kế toán ngân hàng thương mại có vai trò quan trọng trong việc quản lý kinh tế, tài chính của các ngân hàng thương mại, cụ thể như sau:

• Chế độ kế toán là cơ sở pháp lý cho hoạt động kế toán của các ngân hàng thương mại: Chế độ kế toán quy định rõ các nguyên tắc, phương pháp, thủ tục kế toán, các biểu mẫu kế toán cần sử dụng trong quá trình ghi chép, xử lý và lập báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại. Do đó, chế độ kế toán là cơ sở pháp lý cho hoạt động kế toán của các ngân hàng thương mại, đảm bảo tính thống nhất, hợp lý và chính xác trong công tác kế toán.
• Chế độ kế toán là công cụ quản lý kinh tế, tài chính của các ngân hàng thương mại: Chế độ kế toán cung cấp các thông tin về tình hình tài chính, kinh doanh của các ngân hàng thương mại cho các đối tượng có liên quan, như: Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các cơ quan quản lý nhà nước khác, khách hàng, nhà đầu tư,… Thông tin kế toán được cung cấp từ chế độ kế toán là cơ sở để các đối tượng này đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại, đưa ra các quyết định kinh doanh hợp lý.
• Chế độ kế toán là cơ sở cho việc lập báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại: Báo cáo tài chính là một loại báo cáo quan trọng, phản ánh tình hình tài chính, kinh doanh của các ngân hàng thương mại tại một thời điểm nhất định. Chế độ kế toán quy định rõ các nội dung, phương pháp lập báo cáo tài chính, đảm bảo tính chính xác, trung thực và đầy đủ của báo cáo tài chính.
• Chế độ kế toán là cơ sở cho việc kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế, tài chính của các ngân hàng thương mại: Kiểm toán, giám sát là hoạt động quan trọng nhằm đảm bảo tính chính xác, hợp lý của thông tin kế toán. Chế độ kế toán là cơ sở để các cơ quan kiểm toán, giám sát thực hiện nhiệm vụ của mình.

Như vậy, chế độ kế toán ngân hàng thương mại có vai trò quan trọng trong việc quản lý kinh tế, tài chính của các ngân hàng thương mại, đảm bảo tính thống nhất, hợp lý và chính xác trong công tác kế toán, cung cấp thông tin cho các đối tượng có liên quan, là cơ sở cho việc lập báo cáo tài chính và kiểm tra, giám sát hoạt động kinh tế, tài chính của các ngân hàng thương mại.

Cụ thể, vai trò của chế độ kế toán ngân hàng thương mại đối với các đối tượng có liên quan như sau:

• Đối với các ngân hàng thương mại: Chế độ kế toán ngân hàng thương mại giúp các ngân hàng thương mại:

Ghi chép, xử lý và tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế, tài chính một cách chính xác, hợp lý, theo đúng quy định của pháp luật.

Lập báo cáo tài chính trung thực, khách quan, phản ánh đúng tình hình tài chính, kinh doanh của ngân hàng.

Làm cơ sở để đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh, đưa ra các quyết định kinh doanh hợp lý.

Đáp ứng yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các cơ quan quản lý nhà nước khác, khách hàng, nhà đầu tư.

• Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Chế độ kế toán ngân hàng thương mại giúp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam:

Theo dõi, kiểm tra tình hình tài chính, kinh doanh của các ngân hàng thương mại.

Thực hiện các chính sách, chế độ quản lý kinh tế, tài chính của nhà nước đối với các ngân hàng thương mại.

• Đối với các cơ quan quản lý nhà nước khác: Chế độ kế toán ngân hàng thương mại giúp các cơ quan quản lý nhà nước khác:

Theo dõi, kiểm tra tình hình tài chính, kinh doanh của các ngân hàng thương mại.

Thực hiện các chính sách, chế độ quản lý kinh tế, tài chính của nhà nước đối với các ngân hàng thương mại.

• Đối với khách hàng: Chế độ kế toán ngân hàng thương mại giúp khách hàng:

Đánh giá khả năng tài chính, kinh doanh của các ngân hàng thương mại.

Ra quyết định hợp tác, sử dụng dịch vụ của các ngân hàng thương mại.

3. Đặc điểm của chế độ kế toán ngân hàng thương mại

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại là một hệ thống các quy định, hướng dẫn về kế toán, được ban hành bởi Bộ Tài chính, áp dụng cho các ngân hàng thương mại. Chế độ kế toán này có những đặc điểm sau:

• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc kế toán

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc kế toán, bao gồm:

* Nguyên tắc giá gốc;

* Nguyên tắc thận trọng;

* Nguyên tắc phù hợp;

* Nguyên tắc nhất quán;

* Nguyên tắc trọng yếu;

* Nguyên tắc toàn bộ;

* Nguyên tắc lập và trình bày báo cáo tài chính trung thực và hợp lý.

• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo yêu cầu quản lý của ngân hàng thương mại

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo yêu cầu quản lý của ngân hàng thương mại, bao gồm:

* Cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng báo cáo tài chính;

* Hỗ trợ cho việc ra quyết định của ngân hàng thương mại;

* Quản lý tài chính, tài sản và nguồn vốn của ngân hàng thương mại;

* Thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.

• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo tính linh hoạt

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo tính linh hoạt, cho phép ngân hàng thương mại được lựa chọn phương pháp kế toán phù hợp với đặc điểm hoạt động của mình.

• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo tính hiện đại

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo tính hiện đại, phù hợp với sự phát triển của kinh tế – xã hội và công nghệ thông tin.

Ngoài ra, chế độ kế toán ngân hàng thương mại còn có những đặc điểm riêng sau:

• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại phản ánh đặc điểm hoạt động của ngân hàng thương mại

Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt, có đặc điểm hoạt động khác với các loại hình doanh nghiệp khác, do đó, chế độ kế toán ngân hàng thương mại cần phản ánh được những đặc điểm này, bao gồm:

* Ngân hàng thương mại hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng;

* Ngân hàng thương mại cung cấp các dịch vụ tài chính, ngân hàng cho các khách hàng;

* Ngân hàng thương mại có mối quan hệ chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước.

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại đảm bảo tính hợp pháp

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại phải đảm bảo tính hợp pháp, phù hợp với các quy định của pháp luật về kế toán, thuế,…

• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại đảm bảo tính hiệu quả

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại phải đảm bảo tính hiệu quả, giúp cho ngân hàng thương mại thực hiện tốt công tác quản lý tài chính, tài sản và nguồn vốn.

Tóm lại, chế độ kế toán ngân hàng thương mại là một hệ thống các quy định, hướng dẫn về kế toán, được ban hành bởi Bộ Tài chính, áp dụng cho các ngân hàng thương mại. Chế độ kế toán này phải đảm bảo các yêu cầu về tính khoa học, logic, thống nhất, linh hoạt, hiện đại và tính phù hợp với đặc điểm hoạt động của ngân hàng thương mại.

Dưới đây là một số điểm mới của chế độ kế toán ngân hàng thương mại so với chế độ kế toán cũ:

• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng trên cơ sở các chuẩn mực kế toán Việt Nam, phù hợp với thông lệ kế toán quốc tế.
• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được thiết kế đơn giản, dễ hiểu, dễ áp dụng.
• Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được xây dựng theo hướng tích hợp, kết nối với hệ thống thông tin quản lý tài chính quốc gia.

4. Ý nghĩa của chế độ kế toán ngân hàng thương mại

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được quy định tại Thông tư 200/2014/TT-BTC, là hệ thống các quy định, nguyên tắc, phương pháp và thủ tục kế toán áp dụng cho các ngân hàng thương mại. Chế độ kế toán ngân hàng thương mại có ý nghĩa quan trọng đối với các ngân hàng thương mại, cụ thể là:

• Đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại quy định cụ thể về cách thức ghi nhận, phân loại, đo lường và trình bày các nghiệp vụ kinh tế, tài chính trong hệ thống kế toán của các ngân hàng thương mại. Điều này giúp đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán, phục vụ cho việc quản lý, điều hành và ra quyết định của các ngân hàng thương mại.

• Tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các ngân hàng thương mại

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được áp dụng chung cho tất cả các ngân hàng thương mại thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế. Điều này tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các ngân hàng thương mại, giúp cho việc so sánh, đánh giá tình hình tài chính, tình hình hoạt động và tình hình sử dụng nguồn lực của các ngân hàng thương mại được thuận lợi hơn.

• Tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được ban hành bởi Bộ Tài chính, là cơ sở pháp lý để các ngân hàng thương mại thực hiện công tác kế toán. Việc tuân thủ chế độ kế toán ngân hàng thương mại giúp các ngân hàng thương mại đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán, tránh bị xử phạt vi phạm hành chính.

 

Ngoài ra, chế độ kế toán ngân hàng thương mại còn có ý nghĩa quan trọng đối với các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan thanh tra, kiểm toán, các tổ chức tài chính, các nhà đầu tư và các đối tượng có liên quan. Chế độ kế toán này giúp các cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở để giám sát, kiểm tra hoạt động của các ngân hàng thương mại; giúp các cơ quan thanh tra, kiểm toán đánh giá hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại; giúp các tổ chức tài chính đánh giá khả năng tài chính của các ngân hàng thương mại để ra quyết định cho vay; giúp các nhà đầu tư đánh giá tình hình tài chính, tình hình hoạt động của các ngân hàng thương mại để ra quyết định đầu tư.

Cụ thể, ý nghĩa của chế độ kế toán ngân hàng thương mại đối với từng đối tượng như sau:

Đối với ngân hàng thương mại

• Đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại giúp các ngân hàng thương mại đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời của các thông tin kế toán, phục vụ cho việc quản lý, điều hành và ra quyết định của các ngân hàng thương mại. Thông tin kế toán chính xác, trung thực, khách quan và kịp thời sẽ giúp các ngân hàng thương mại:

* Đánh giá đúng tình hình tài chính, tình hình hoạt động của ngân hàng thương mại;

* Xác định đúng kết quả hoạt động của ngân hàng thương mại;

* Xác định đúng số thuế phải nộp cho Nhà nước;

* Đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn lực của ngân hàng thương mại;

* Ra quyết định quản lý, điều hành đúng đắn;

* Tạo niềm tin cho các đối tác, khách hàng.

• Tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các ngân hàng thương mại

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được áp dụng chung cho tất cả các ngân hàng thương mại thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế. Điều này tạo sự thống nhất về cách thức ghi chép, lập báo cáo tài chính giữa các ngân hàng thương mại, giúp cho việc so sánh, đánh giá tình hình tài chính, tình hình hoạt động và tình hình sử dụng nguồn lực của các ngân hàng thương mại được thuận lợi hơn.

• Tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán

Chế độ kế toán ngân hàng thương mại được ban hành bởi Bộ Tài chính, là cơ sở pháp lý để các ngân hàng thương mại thực hiện công tác kế toán. Việc tuân thủ chế độ kế toán ngân hàng thương mại giúp

Trên đây là một số thông tin về Chế độ kế toán ngân hàng thương mại.  Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn