Phương pháp kế toán có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chất trung thực, khách quan, chính xác và kịp thời của thông tin kế toán. Vậy các phương pháp kế toán phổ biến nhất hiện nay là những phương pháp nào? Hãy cùng ACC tìm hiểu về 6 phương pháp kế toán này thông qua bài viết dưới đây.
6 phương pháp kế toán phổ biến nhất hiện nay
1. Phương pháp kế toán là gì?
Phương pháp kế toán là cách thức và quy trình mà một tổ chức hoặc doanh nghiệp sử dụng để ghi nhận, phân loại, và báo cáo các giao dịch tài chính. Phương pháp kế toán giúp chuẩn hóa và hệ thống hóa cách thức quản lý thông tin tài chính, đảm bảo rằng các số liệu tài chính được ghi nhận chính xác và nhất quán.
2. Các phương pháp kế toán phổ biến nhất hiện nay
2.1 Phương pháp chứng từ kế toán
Phương pháp chứng từ kế toán là phương pháp thông tin và kiểm tra trạng thái và sự vận động của đối tượng kế toán nhằm đáp ứng các yêu cầu của quản lí và làm căn cứ cho việc xử lí thông tin kế toán.
Chứng từ kế toán là những giấy tờ, tài liệu hợp pháp phản ánh nội dung, tình hình và kết quả của các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong doanh nghiệp. Chứng từ kế toán có thể bằng giấy tờ hoặc bằng sự ghi nhận của các phương tiện điện tử.
Chứng từ kế toán có các chức năng sau:
- Chức năng thông tin: Chứng từ kế toán là nguồn cung cấp thông tin về các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong doanh nghiệp.
- Chức năng kiểm tra: Chứng từ kế toán là căn cứ để kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp, trung thực và đầy đủ của các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh trong doanh nghiệp.
- Chức năng lưu trữ: Chứng từ kế toán là căn cứ để lưu trữ hồ sơ kế toán của doanh nghiệp. Hồ sơ kế toán là tài liệu quan trọng để phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính, kiểm toán, giải quyết tranh chấp kinh doanh,…
2.2 Phương pháp tính giá
Phương pháp tính giá là một phương pháp kế toán sử dụng thước đo tiền tệ để đo lường giá trị các đối tượng kế toán theo những nguyên tắc nhất định. Phương pháp tính giá có vai trò quan trọng trong việc xác định giá trị tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí, lợi nhuận của doanh nghiệp.
Có nhiều phương pháp tính giá khác nhau, tùy thuộc vào đối tượng cần tính giá và mục đích của việc tính giá. Một số phương pháp tính giá phổ biến bao gồm:
- Phương pháp tính giá theo giá đích danh: Phương pháp này sử dụng giá thực tế của từng loại tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí để tính giá.
- Phương pháp tính giá theo giá bình quân gia quyền: Phương pháp này sử dụng giá trị bình quân gia quyền của từng loại tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí để tính giá.
- Phương pháp tính giá theo giá nhập trước, xuất trước (FIFO): Phương pháp này sử dụng giá của những hàng hóa, vật tư nhập kho trước để tính giá cho những hàng hóa, vật tư xuất kho trước.
- Phương pháp tính giá theo giá xuất sau, nhập trước (LIFO): Phương pháp này sử dụng giá của những hàng hóa, vật tư nhập kho sau để tính giá cho những hàng hóa, vật tư xuất kho trước.
- Phương pháp tính giá theo giá trung bình: Phương pháp này sử dụng giá trung bình của tất cả các loại tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí để tính giá.
2.3 Phương pháp đối ứng tài khoản
Phương pháp đối ứng tài khoản là một phương pháp kế toán được sử dụng để phân loại đối tượng kế toán, ghi chép, phản ánh và kiểm tra một cách thường xuyên, liên tục và có hệ thống tình hình hiện tại và sự vận động của từng đối tượng kế toán cụ thể.
Phương pháp đối ứng tài khoản được thực hiện theo các bước sau:
- Xác định các đối tượng kế toán liên quan đến nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
- Phân loại các đối tượng kế toán theo loại tài khoản.
- Xác định số tiền phát sinh của từng đối tượng kế toán.
- Ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào sổ kế toán theo nguyên tắc đối ứng tài khoản.
Có 4 dạng đối ứng tài khoản cơ bản, bao gồm:
- Tài sản tăng – Tài sản giảm
- Tài sản tăng – Nguồn vốn tăng
- Tài sản giảm – Nguồn vốn giảm
- Nguồn vốn giảm – Nguồn vốn tăng
2.4 Phương pháp tổng hợp và cân đối kế toán
Phương pháp tổng hợp và cân đối kế toán là một phương pháp kế toán tổng hợp số liệu từ các sổ kế toán theo các mối quan hệ cân đối vốn có của kế toán nhằm cung cấp thông tin cho những người ra quyết định và phục vụ công tác quản lí trong doanh nghiệp.
Trong kế toán, có hai loại tài khoản: tài khoản tài sản và tài khoản nguồn vốn. Tài khoản tài sản phản ánh giá trị hiện có của tài sản của doanh nghiệp, tài khoản nguồn vốn phản ánh nguồn hình thành tài sản đó.
Giữa tài khoản tài sản và tài khoản nguồn vốn có mối quan hệ cân đối vốn có, cụ thể là:
- Tổng giá trị tài sản = Tổng giá trị nguồn vốn
- Tài sản = Nợ + Vốn chủ sở hữu
Quy trình thực hiện phương pháp tổng hợp và cân đối kế toán bao gồm các bước sau:
- Tổng hợp số liệu từ các sổ kế toán chi tiết
- Kiểm tra, đối chiếu số liệu tổng hợp từ các sổ kế toán chi tiết
- Lập bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán được lập dựa trên số liệu tổng hợp từ các sổ kế toán chi tiết. Bảng cân đối kế toán bao gồm hai phần:
- Phần tài sản: Phản ánh giá trị hiện có của tài sản của doanh nghiệp.
- Phần nguồn vốn: Phản ánh nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp.
2.5 Phương pháp dồn tích
Phương pháp dồn tích là phương pháp kế toán ghi nhận doanh thu và chi phí tại thời điểm chúng phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thu hoặc chi tiền thực tế. Phương pháp này được áp dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp, tổ chức, nhằm phản ánh một cách đầy đủ, kịp thời và chính xác tình hình thu nhập, chi phí của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
Cơ sở của phương pháp dồn tích là nguyên tắc cơ sở dồn tích, theo đó:
- Doanh thu được ghi nhận khi doanh nghiệp đã hoàn thành nghĩa vụ của mình đối với khách hàng, bất kể khi nào doanh nghiệp nhận được tiền hoặc các khoản tương đương tiền.
- Chi phí được ghi nhận khi doanh nghiệp đã sử dụng các nguồn lực kinh tế, bất kể khi nào doanh nghiệp thực tế thanh toán tiền hoặc các khoản tương đương tiền.
Ưu điểm của phương pháp dồn tích
- Phản ánh đầy đủ, kịp thời và chính xác tình hình thu nhập, chi phí của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
- Đáp ứng được nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí.
- Giúp cho việc lập báo cáo tài chính chính xác và trung thực hơn.
Nhược điểm của phương pháp dồn tích
- Có thể dẫn đến việc doanh nghiệp phải ghi nhận doanh thu hoặc chi phí chưa thực tế, do doanh nghiệp chưa hoàn thành nghĩa vụ hoặc chưa sử dụng các nguồn lực kinh tế.
- Yêu cầu kế toán phải có trình độ chuyên môn cao và có kinh nghiệm thực tế.
2.6 Phương pháp dựa vào dòng tiền
Phương pháp dựa vào dòng tiền là một phương pháp kế toán ghi nhận các giao dịch kinh tế khi tiền mặt được nhận hoặc chi trả. Phương pháp này chỉ xem xét các giao dịch thực tế, không quan tâm đến thời điểm phát sinh của các khoản nợ phải thu hoặc nợ phải trả.
Phương pháp dựa vào dòng tiền có một số ưu điểm sau:
- Tương đối đơn giản và dễ hiểu: Phương pháp này chỉ dựa trên các giao dịch thực tế, không cần phải tính toán các khoản phải thu, phải trả.
- Thích hợp cho các doanh nghiệp có quy mô nhỏ: Phương pháp này không yêu cầu sử dụng các nghiệp vụ kế toán phức tạp, phù hợp cho các doanh nghiệp có quy mô nhỏ.
Tuy nhiên, phương pháp dựa vào dòng tiền cũng có một số nhược điểm sau:
- Không phản ánh chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp: Phương pháp này không phản ánh chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp do không xem xét đến các khoản phải thu, phải trả.
- Không phù hợp cho các doanh nghiệp có quy mô lớn: Phương pháp này có thể không phù hợp cho các doanh nghiệp có quy mô lớn do không đáp ứng được nhu cầu quản lý phức tạp của các doanh nghiệp này.
3. Tầm quan trọng của việc chọn phương pháp kế toán phù hợp
Dưới đây là các lý do và tầm quan trọng của việc lựa chọn phương pháp kế toán phù hợp:
- Giúp đảm bảo rằng các báo cáo tài chính phản ánh chính xác tình hình tài chính và kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Một phương pháp kế toán không phù hợp có thể dẫn đến sai lệch trong báo cáo tài chính, gây hiểu lầm cho các bên liên quan như nhà đầu tư, cổ đông và cơ quan quản lý.
- Các phương pháp kế toán khác nhau cung cấp các thông tin tài chính khác nhau. Lựa chọn đúng phương pháp giúp các nhà quản lý có cái nhìn rõ ràng hơn về hiệu quả hoạt động, chi phí và lợi nhuận, từ đó đưa ra quyết định kinh doanh chính xác và kịp thời.
- Việc chọn phương pháp kế toán phù hợp giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý và chuẩn mực kế toán quốc gia hoặc quốc tế, tránh các vấn đề pháp lý và rủi ro pháp lý liên quan.
- Phương pháp kế toán phù hợp giúp doanh nghiệp tối ưu hóa việc quản lý tài chính và chi phí.
- Khi áp dụng phương pháp kế toán phù hợp, doanh nghiệp có thể đảm bảo tính minh bạch trong báo cáo tài chính. Điều này giúp tăng cường lòng tin của các nhà đầu tư, ngân hàng, và các đối tác kinh doanh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động vốn và xây dựng mối quan hệ đối tác.
Trên đây là một số thông tin về các phương pháp kế toán phổ biến nhất hiện nay . Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng.
