Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68 với nội dung xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ nay đến năm 2026 đang thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng kinh doanh cá thể. Chủ trương này được đánh giá là bước đi đúng đắn để minh bạch hóa nghĩa vụ thuế, hạn chế thất thu và tiêu cực. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc thực hiện cần được tính toán kỹ lưỡng, có lộ trình và giải pháp hỗ trợ phù hợp nhằm tránh gây xáo trộn và tâm lý hoang mang trong xã hội.
Người kinh doanh lo ngại tăng chi phí, thiếu kỹ năng kê khai
Gia đình anh Nguyễn Trọng Đức, một hộ kinh doanh tạp hóa tại Hà Nội, là ví dụ điển hình cho những băn khoăn phổ biến hiện nay. Với doanh thu khoảng 40 triệu đồng/tháng và mức thuế khoán ổn định, việc chuyển sang kê khai thuế khiến anh lo lắng do thiếu kiến thức về công nghệ, hóa đơn, chứng từ và e ngại chi phí tuân thủ tăng cao.
Nỗi lo này là có thật khi hiện nay phần lớn hộ kinh doanh nhỏ lẻ không sử dụng sổ sách kế toán và cũng không có thói quen lưu trữ hóa đơn đầu ra – đầu vào. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng đây là thách thức có thể giải quyết được nếu cơ quan quản lý có hướng dẫn cụ thể và chế độ kế toán đơn giản, dễ tiếp cận.
Chuyển sang kê khai thuế: minh bạch, đúng bản chất nghĩa vụ thuế
Theo chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú, việc duy trì thuế khoán lâu dài khiến công tác quản lý thuế không minh bạch, dễ nảy sinh tiêu cực giữa cán bộ thuế và người nộp thuế. Hình thức kê khai thuế, ngược lại, phản ánh đúng bản chất “doanh thu cao – nộp thuế cao, doanh thu thấp – nộp thuế thấp”.
Ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH dịch vụ tư vấn thuế Trọng Tín, phân tích: kê khai thuế đối với hộ kinh doanh không đồng nghĩa với việc áp dụng chế độ kế toán phức tạp như doanh nghiệp. Đó có thể chỉ là việc ghi nhận doanh thu, hóa đơn đầu ra cơ bản – điều hoàn toàn khả thi nếu được hướng dẫn bài bản.
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng việc chuyển đổi này sẽ khiến một bộ phận hộ kinh doanh phải đối mặt với chi phí tuân thủ cao hơn. Điều này đặt ra yêu cầu cần có các chính sách hỗ trợ để họ thích nghi.
Cần phân loại, lộ trình rõ ràng và hình thức hỗ trợ thiết thực
Các chuyên gia đều thống nhất rằng việc triển khai xóa bỏ thuế khoán cần có lộ trình và phân loại cụ thể. Trước mắt, nên ưu tiên triển khai với các ngành hàng dễ kiểm soát và có doanh thu lớn như ăn uống, vận tải, bán thuốc, sữa…
Cơ quan quản lý cần thiết kế cơ chế hỗ trợ phù hợp, đặc biệt là về hệ thống phần mềm kê khai đơn giản, mẫu biểu kế toán dễ dùng và chương trình tập huấn miễn phí. Đồng thời, cần đặt ra các mốc triển khai rõ ràng, ví dụ như đến cuối năm 2025 sẽ chuyển đổi bao nhiêu phần trăm số hộ từ khoán sang kê khai, và hoàn tất toàn bộ trong năm 2026.
Về dài hạn, có thể xem xét xây dựng một phương pháp nộp thuế phù hợp hơn cho những hộ kinh doanh siêu nhỏ, ít phát sinh giao dịch nhưng vẫn đảm bảo minh bạch, công bằng và tránh lãng phí nguồn lực hành chính.
Thuế khoán: thấp nhưng không công bằng
Theo Bộ Tài chính, tính đến cuối tháng 3/2025, có gần 2 triệu hộ nộp thuế theo phương thức khoán, trong khi chỉ hơn 6.000 hộ áp dụng hình thức kê khai. Mức thuế bình quân với hộ khoán chỉ hơn 670.000 đồng/tháng, trong khi hộ kê khai nộp bình quân 4,6 triệu đồng/tháng. Điều này cho thấy sự chênh lệch lớn về nghĩa vụ thuế giữa hai nhóm, phản ánh tính không công bằng trong hệ thống hiện tại.
Chuyển sang phương thức kê khai là cách để giải quyết bất cập này, đồng thời mở đường cho việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế và tăng thu ngân sách một cách hợp lý, bền vững.
Nguồn: Báo Thanh niên
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN