Quyết định lựa chọn hình thức tổ chức doanh nghiệp là một trong những quyết định quan trọng nhất đối với các nhà sáng lập. Hiểu rõ ưu và nhược điểm của từng loại hình doanh nghiệp sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho doanh nghiệp của mình. Bài viết này sẽ tập trung vào việc phân tích ưu và nhược điểm của công ty cổ phần, giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt khi lựa chọn hình thức doanh nghiệp này.
1. Công ty cổ phần là gì?
Công ty cổ phần, theo quy định tại Khoản 1 Điều 111 Luật Doanh nghiệp 2020, được mô tả như sau:
- Công ty cổ phần là một doanh nghiệp có các đặc điểm sau:
- Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần.
- Cổ đông có thể là tổ chức hoặc cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không hạn chế số lượng tối đa.
- Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty.
- Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ những trường hợp đặc biệt được quy định tại Khoản 3 Điều 120 và Khoản 1 Điều 127 của Luật này.
- Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân kể từ khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
- Công ty cổ phần có quyền phát hành cổ phần, trái phiếu, và các loại chứng khoán khác của công ty.
Như vậy, công ty cổ phần là một loại doanh nghiệp với vốn điều lệ chia thành cổ phần, các cổ đông chịu trách nhiệm giới hạn trong phạm vi vốn góp, và có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần, trừ những trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật.
2. Đặc điểm của công ty cổ phần
Theo Điều 111 Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần có những đặc điểm sau:
- Chủ sở hữu có thể là cá nhân hoặc pháp nhân, với tối thiểu 03 thành viên sáng lập.
- Không giới hạn số lượng thành viên tối đa.
- Vốn điều lệ được chia thành các phần bằng nhau gọi là cổ phần; các cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ một số trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật.
- Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn đối với các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản của công ty trong phạm vi số cổ phần mà họ nắm giữ.
- Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân từ thời điểm được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp và có quyền phát hành cổ phiếu, trái phiếu để huy động vốn.
3. Ưu nhược điểm của công ty cổ phần
Ưu điểm của công ty cổ phần:
- Các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi vốn góp, giúp giảm thiểu mức độ rủi ro.
- Khả năng huy động vốn cao thông qua việc phát hành cổ phiếu ra công chúng, đây là đặc điểm đặc trưng của công ty cổ phần.
- Không giới hạn số lượng cổ đông, công ty có thể huy động vốn từ khắp nơi trên thế giới, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng vốn.
- Cổ đông có thể dễ dàng chuyển nhượng, mua bán hoặc thừa kế cổ phần thông qua việc giao dịch cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.
- Công ty có quy mô hoạt động lớn, khả năng mở rộng kinh doanh trong đa dạng ngành nghề.
- Do có sự phân chia rõ ràng giữa quản lý và sở hữu, hiệu quả hoạt động của công ty thường cao.
- Các cổ đông đóng góp vốn tại các vị trí quản lý có thể được tính vào chi phí hoạt động, giúp giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.
- Quy trình quyết định kinh doanh minh bạch, vì mọi quyết định đều được đưa ra với sự tham khảo ý kiến của các cổ đông.
Nhược điểm của công ty cổ phần:
- Việc quản lý và điều hành công ty cổ phần khá phức tạp do số lượng cổ đông có thể rất lớn, dẫn đến việc có thể có sự phân hóa giữa các nhóm cổ đông với lợi ích đối nghịch.
- Bảo mật kinh doanh và tài chính bị hạn chế vì công ty phải công khai và báo cáo thông tin cho các cổ đông.
- Công ty cổ phần cũng gặp khó khăn trong việc quản lý tài chính và kế toán, do yêu cầu phức tạp hơn so với các loại hình doanh nghiệp khác.
4. Công ty cổ phần có các loại cổ đông nào?
Trong công ty cổ phần, có thể có các loại cổ đông sau:
- Cổ đông sáng lập: Là cổ đông sở hữu ít nhất một cổ phần phổ thông và ký tên trong danh sách cổ đông sáng lập của công ty cổ phần. Công ty cổ phần mới thành lập bắt buộc phải có ít nhất ba cổ đông sáng lập.
- Cổ đông phổ thông: Là người sở hữu cổ phần phổ thông, có quyền tham gia vào các quyết định của công ty thông qua việc biểu quyết tại Đại hội đồng cổ đông.
- Cổ đông ưu đãi: Là người sở hữu cổ phần ưu đãi, có các quyền lợi đặc biệt khác với cổ đông phổ thông. Cổ phần ưu đãi bao gồm:
- Cổ phần ưu đãi cổ tức;
- Cổ phần ưu đãi hoàn lại;
- Cổ phần ưu đãi biểu quyết;
- Cổ phần ưu đãi khác theo quy định tại Điều lệ công ty hoặc pháp luật về chứng khoán.
Cổ đông ưu đãi có quyền lợi đặc biệt so với cổ đông phổ thông, tùy thuộc vào loại cổ phần ưu đãi mà họ sở hữu.
5. Câu hỏi thường gặp
Có những loại cổ phiếu nào trong công ty cổ phần? Có nhiều loại cổ phiếu khác nhau, nhưng phổ biến nhất là:
- Cổ phiếu thường: Cổ đông sở hữu cổ phiếu thường có quyền tham gia vào việc quản lý công ty và nhận cổ tức.
- Cổ phiếu ưu đãi: Cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi có quyền ưu tiên nhận cổ tức và tài sản khi công ty giải thể, nhưng thường không có quyền biểu quyết.
Làm thế nào để trở thành cổ đông của một công ty cổ phần?
Để trở thành cổ đông, bạn có thể mua cổ phiếu của công ty trên thị trường chứng khoán hoặc tham gia vào các vòng gọi vốn của công ty.
Công ty cổ phần có thể chuyển đổi thành hình thức doanh nghiệp khác không?
Có, công ty cổ phần có thể chuyển đổi thành hình thức doanh nghiệp khác như công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc doanh nghiệp tư nhân theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này khá phức tạp và tốn kém.
Hy vọng qua bài viết, Kế toán kiểm toán ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề Ưu nhược điểm của công ty cổ phần. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Kế toán kiểm toán ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
