Cách giải quyết tranh chấp nội bộ công ty cổ phần

Tranh chấp nội bộ là một vấn đề không thể tránh khỏi trong hoạt động của các công ty cổ phần. Những bất đồng giữa các cổ đông, giữa cổ đông và ban quản trị thường dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về các hình thức giải quyết tranh chấp nội bộ công ty cổ phần phổ biến và hiệu quả.

1. Tranh chấp nội bộ công ty cổ phần là gì?

Tranh chấp nội bộ công ty cổ phần là những mâu thuẫn, bất đồng phát sinh giữa các cá nhân, tổ chức trong công ty cổ phần, liên quan đến quá trình thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức công ty.

Các dạng tranh chấp nội bộ thường gặp:

• Tranh chấp giữa các cổ đông: về quyền biểu quyết, phân chia lợi nhuận, chuyển nhượng cổ phần…
• Tranh chấp giữa cổ đông với Hội đồng quản trị: về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của cổ đông, việc ra quyết định của Hội đồng quản trị…
• Tranh chấp giữa các thành viên Hội đồng quản trị: về quyền hạn, trách nhiệm, lợi ích cá nhân…
• Tranh chấp giữa công ty với cổ đông: về việc thực hiện các nghĩa vụ của công ty đối với cổ đông, việc vi phạm điều lệ công ty…

2. Cách giải quyết tranh chấp nội bộ công ty cổ phần

Tranh chấp nội bộ trong công ty cổ phần có thể phát sinh giữa các cổ đông, giữa cổ đông và ban giám đốc, hay giữa các thành viên trong Hội đồng quản trị. Để giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả, công ty có thể áp dụng các phương pháp sau:

Giải quyết bằng thương lượng và hòa giải

• Thương lượng trực tiếp: Các bên liên quan có thể ngồi lại với nhau để thương lượng, thỏa thuận và đi đến một phương án giải quyết có lợi cho tất cả. Thương lượng thường được ưu tiên bởi đây là phương thức ít tốn kém và nhanh chóng.
• Hòa giải: Nếu các bên không thể tự thương lượng, có thể thuê các chuyên gia hòa giải hoặc tổ chức hòa giải theo quy định của pháp luật. Các bên sẽ được hỗ trợ để đi đến một thỏa thuận hợp lý.

Giải quyết bằng thủ tục nội bộ theo Điều lệ công ty

• Điều lệ công ty cổ phần có thể quy định rõ ràng về các quy trình giải quyết tranh chấp, bao gồm các biện pháp như yêu cầu tổ chức cuộc họp cổ đông, Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng giám sát để đưa ra quyết định giải quyết tranh chấp.
• Trong một số trường hợp, các bên có thể yêu cầu giải quyết tranh chấp thông qua cuộc họp Đại hội đồng cổ đông hoặc cuộc họp của Hội đồng quản trị. Quyết định của những cơ quan này có thể mang tính chất bắt buộc đối với các cổ đông và thành viên công ty.

Giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài

• Các bên có thể lựa chọn giải quyết tranh chấp qua trọng tài nếu Điều lệ công ty hoặc hợp đồng giữa các cổ đông có quy định về việc giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài. Trọng tài sẽ là một cơ quan độc lập, đưa ra phán quyết có tính chất ràng buộc đối với các bên.
• Trọng tài giúp giảm bớt áp lực và thời gian so với việc giải quyết tại tòa án, đồng thời bảo mật hơn về các thông tin của công ty.

Giải quyết tranh chấp qua tòa án

• Nếu các phương thức trên không hiệu quả, các bên có thể đưa tranh chấp ra tòa án để giải quyết. Trường hợp này sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tranh chấp và yêu cầu pháp lý của các bên. Tòa án có thể can thiệp và đưa ra quyết định cuối cùng, tuy nhiên quy trình này có thể mất thời gian và tốn kém.

Giải quyết bằng cách thay đổi cấu trúc công ty

• Một số tranh chấp nội bộ có thể được giải quyết bằng cách thay đổi cơ cấu sở hữu hoặc tổ chức của công ty. Ví dụ: Cổ đông có thể bán cổ phần của mình cho các cổ đông khác, hoặc công ty có thể tái cấu trúc để giảm thiểu sự xung đột giữa các bên.

Chú trọng vào việc cập nhật Điều lệ và quy định nội bộ

• Công ty nên thường xuyên cập nhật và điều chỉnh Điều lệ công ty cũng như các quy định nội bộ để tránh các tranh chấp phát sinh trong tương lai. Các quy định về quyền và nghĩa vụ của các cổ đông, quản trị công ty cần được làm rõ từ đầu để tránh mâu thuẫn không cần thiết.

3. Một số nguyên nhân dẫn đến tranh chấp nội bộ công ty cổ phần

Tranh chấp nội bộ trong công ty cổ phần có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, gây ảnh hưởng đến hoạt động và sự phát triển của công ty. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp nội bộ:

Mâu thuẫn về quyền lợi và nghĩa vụ của cổ đông

• Chia sẻ lợi nhuận (Cổ tức): Cổ đông có thể có bất đồng về việc chia lợi nhuận, tỷ lệ cổ tức hoặc cách thức chi trả cổ tức. Một số cổ đông có thể cảm thấy quyền lợi của họ không được đảm bảo hoặc không công bằng so với các cổ đông khác.
• Phân chia tài sản: Khi công ty bị tách, sáp nhập hoặc phá sản, cổ đông có thể tranh chấp về cách phân chia tài sản của công ty, đặc biệt là đối với các cổ đông thiểu số.

Xung đột giữa cổ đông và ban giám đốc hoặc Hội đồng quản trị

• Quản lý điều hành công ty: Các cổ đông có thể không đồng ý với quyết định quản lý của ban giám đốc hoặc Hội đồng quản trị, đặc biệt là khi có sự khác biệt về chiến lược phát triển công ty, đầu tư hoặc các vấn đề tài chính.
• Thiếu minh bạch trong quản lý: Một số cổ đông có thể cảm thấy thiếu minh bạch trong việc đưa ra quyết định, phân bổ tài sản hoặc báo cáo tài chính của công ty, từ đó gây ra nghi ngờ và tranh chấp.

Xung đột giữa các cổ đông

• Cổ đông lớn vs cổ đông nhỏ: Các cổ đông lớn thường có nhiều quyền lực hơn trong công ty, dẫn đến sự mất cân bằng trong quyền quyết định. Cổ đông nhỏ có thể cảm thấy bị ép buộc hoặc không được tôn trọng quyền lợi của mình.
• Xung đột lợi ích giữa các cổ đông: Các cổ đông có thể có mục tiêu và chiến lược khác nhau đối với công ty, dẫn đến xung đột khi có những quyết định quan trọng như thay đổi cấu trúc công ty, bán công ty hoặc thay đổi ngành nghề kinh doanh.

Vấn đề về quyền sở hữu và chuyển nhượng cổ phần

• Chuyển nhượng cổ phần: Tranh chấp có thể phát sinh khi cổ đông muốn chuyển nhượng cổ phần của mình, nhưng các cổ đông khác không đồng ý với việc này hoặc có những điều kiện ràng buộc trong Điều lệ công ty về việc chuyển nhượng cổ phần.
• Giới hạn quyền sở hữu cổ phần: Một số công ty có Điều lệ hạn chế quyền chuyển nhượng cổ phần, điều này có thể gây khó khăn và xung đột giữa các cổ đông, đặc biệt là khi có sự thay đổi trong cơ cấu sở hữu.

Không thống nhất trong việc bổ nhiệm hoặc thay đổi người đại diện theo pháp luật

• Bổ nhiệm giám đốc hoặc người đại diện theo pháp luật: Tranh chấp có thể nảy sinh khi các cổ đông không đồng ý với việc bổ nhiệm giám đốc hoặc người đại diện theo pháp luật của công ty, hoặc có mâu thuẫn về quyền lực giữa các thành viên trong ban giám đốc.
• Thay đổi người đại diện theo pháp luật: Nếu có sự thay đổi trong người đại diện pháp luật của công ty, cổ đông có thể không đồng ý với quyết định này, gây ra tranh chấp nội bộ.

Khác biệt về chiến lược phát triển và quản lý công ty

• Đầu tư và chiến lược phát triển: Cổ đông có thể tranh cãi về các chiến lược đầu tư, mở rộng thị trường hoặc phương án phát triển công ty. Một số cổ đông có thể muốn duy trì chiến lược bảo thủ, trong khi những người khác lại mong muốn đầu tư mạo hiểm hơn.
• Chi tiêu tài chính: Tranh chấp có thể xảy ra nếu có sự bất đồng về cách thức sử dụng lợi nhuận, đầu tư hoặc phân bổ ngân sách của công ty.

Vấn đề liên quan đến quản trị và điều lệ công ty

• Điều lệ công ty không rõ ràng: Nếu Điều lệ công ty không quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của cổ đông, Hội đồng quản trị hoặc các bộ phận khác trong công ty, điều này có thể dẫn đến sự mơ hồ và tranh chấp khi các bên có lợi ích khác nhau.
• Vi phạm Điều lệ công ty: Các cổ đông có thể không đồng ý với các quyết định của ban giám đốc hoặc Hội đồng quản trị nếu họ cho rằng các quyết định này vi phạm Điều lệ công ty.

Vi phạm quyền lợi cổ đông thiểu số

• Thiếu quyền lực và bảo vệ lợi ích cổ đông thiểu số: Cổ đông thiểu số thường có ít quyền lực và không thể tác động vào các quyết định quan trọng của công ty, dẫn đến mâu thuẫn và tranh chấp khi quyền lợi của họ không được bảo vệ đầy đủ.

Tranh chấp nội bộ trong công ty cổ phần có thể làm suy giảm hiệu quả hoạt động của công ty, gây mất lòng tin và làm giảm giá trị công ty. Việc xây dựng cơ chế giải quyết tranh chấp rõ ràng và minh bạch từ đầu là rất quan trọng để hạn chế những vấn đề này.

4. Câu hỏi thường gặp

Trọng tài có thể giải quyết tranh chấp trong công ty cổ phần không?

Có, trọng tài là một phương thức giải quyết tranh chấp được pháp luật công nhận. Trong trường hợp có tranh chấp giữa các cổ đông hoặc giữa cổ đông và ban giám đốc, các bên có thể lựa chọn trọng tài như một phương thức giải quyết tranh chấp. Trọng tài sẽ giúp các bên có thể đạt được một quyết định công bằng và tránh được sự can thiệp của tòa án.

Tranh chấp trong công ty cổ phần có thể được giải quyết theo Điều lệ công ty không?

Điều lệ công ty là một tài liệu quan trọng trong việc điều hành công ty và giải quyết các vấn đề nội bộ. Nếu trong Điều lệ công ty có quy định về cách giải quyết tranh chấp, các bên phải tuân theo các quy định đó. Điều lệ công ty có thể đưa ra các quy tắc rõ ràng về phương thức giải quyết tranh chấp, bao gồm thương lượng, hòa giải, trọng tài, hoặc các phương thức khác.

Tranh chấp về việc chuyển nhượng cổ phần có thể được giải quyết như thế nào?

Tranh chấp về việc chuyển nhượng cổ phần có thể được giải quyết theo các bước sau:

• Xem xét Điều lệ công ty: Điều lệ công ty thường quy định rõ về các điều kiện và thủ tục chuyển nhượng cổ phần. Các bên cần tuân thủ các quy định này để tránh tranh chấp.
• Thương lượng giữa các cổ đông: Nếu có sự không đồng thuận về việc chuyển nhượng cổ phần, các cổ đông có thể thương lượng để đạt được thỏa thuận.
• Giải quyết thông qua trọng tài hoặc tòa án: Nếu không thể giải quyết nội bộ, các cổ đông có thể yêu cầu trọng tài hoặc tòa án giải quyết tranh chấp về việc chuyển nhượng cổ phần.

Hy vọng qua bài viết, Kế toán kiểm toán ACC đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về vấn đề Cách giải quyết tranh chấp nội bộ công ty cổ phần. Đừng ngần ngại hãy liên hệ với Kế toán kiểm toán ACC nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.