Quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại

Tên thương mại không chỉ là danh xưng mà còn là tài sản vô hình quý giá của doanh nghiệp, giúp xây dựng uy tín và khẳng định vị thế trên thị trường. Nhưng làm thế nào để bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại một cách hiệu quả? Hãy cùng ACC NET tham khảo bài viết này!

1. Quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại là gì?

Để nắm bắt đầy đủ về quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại, trước tiên chúng ta cần hiểu rõ khái niệm này trong bối cảnh pháp luật Việt Nam. Đây là quyền pháp lý được trao cho doanh nghiệp nhằm bảo vệ tên thương mại – dấu hiệu nhận diện đặc trưng trong hoạt động kinh doanh. Quyền này được quy định cụ thể tại Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009 và 2022). Quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại bao gồm những yếu tố nào? Sau đây là phân tích chi tiết:

• Định nghĩa tên thương mại: Theo Điều 4 khoản 21 Luật Sở hữu trí tuệ, tên thương mại là tên gọi chính thức của doanh nghiệp, được sử dụng trong các giao dịch kinh doanh. Nó được bảo hộ mà không cần đăng ký nếu đáp ứng điều kiện về tính phân biệt và sử dụng thực tế.
• Phạm vi bảo vệ: Quyền này cho phép doanh nghiệp ngăn chặn các hành vi sử dụng trái phép tên thương mại, chẳng hạn như sao chép hoặc gây nhầm lẫn, qua đó bảo vệ danh tiếng và lợi ích kinh tế của mình trên thị trường.
• Thời hạn bảo hộ: Quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại tồn tại suốt thời gian doanh nghiệp hoạt động hợp pháp và sử dụng tên đó, không yêu cầu gia hạn như nhãn hiệu hay sáng chế.

Như vậy, quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại đóng vai trò như lá chắn pháp lý, giúp doanh nghiệp bảo vệ bản sắc và giá trị thương hiệu một cách bền vững.

2. Điều kiện để tên thương mại được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp

Việc bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại không diễn ra tự động mà phải tuân theo các điều kiện cụ thể của pháp luật. Hiểu rõ những điều kiện này giúp doanh nghiệp xác định tên thương mại của mình có đủ điều kiện bảo vệ hay không. Dưới đây là các yêu cầu quan trọng theo Điều 76 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi). Cụ thể, tên thương mại cần đáp ứng những điều kiện sau để được bảo hộ:

• Có tính phân biệt rõ ràng: Tên thương mại phải khác biệt so với các tên đã tồn tại trong cùng ngành nghề kinh doanh. Chẳng hạn, nó không được trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với tên doanh nghiệp khác đã đăng ký hoặc sử dụng rộng rãi trước đó.
• Được sử dụng thực tế trong kinh doanh: Tên thương mại cần xuất hiện trong các hoạt động thương mại như hợp đồng, hóa đơn, hoặc quảng cáo. Nếu chỉ nằm trên giấy tờ đăng ký kinh doanh mà không được sử dụng, quyền sở hữu công nghiệp sẽ không được công nhận.
• Không xâm phạm quyền khác: Tên thương mại phải không vi phạm quyền ưu tiên của các đối tượng sở hữu công nghiệp khác như nhãn hiệu đã đăng ký trước hoặc chỉ dẫn địa lý, nhằm tránh xung đột pháp lý với bên thứ ba.

Tóm lại, đáp ứng các điều kiện trên là tiền đề để tên thương mại được bảo vệ dưới quyền sở hữu công nghiệp, mang lại sự an tâm cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động.

>>>>Xem thêm về Mẫu thông báo chương trình khuyến mãi đến khách hàng mới nhất

3. Quy trình đăng ký bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại

Mặc dù pháp luật không bắt buộc đăng ký quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại, việc thực hiện các bước pháp lý liên quan có thể tăng cường khả năng bảo vệ. Quy trình này thường gắn với đăng ký tên doanh nghiệp hoặc nhãn hiệu liên quan. Hãy cùng tìm hiểu cách thực hiện để bảo vệ tên thương mại một cách tối ưu. Dựa trên Luật Doanh nghiệp 2020 và Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi), quy trình bảo hộ bao gồm các bước sau:

• Đăng ký tên doanh nghiệp: Theo Điều 37 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp cần đăng ký tên tại Sở Kế hoạch và Đầu tư. Tên phải không trùng hoặc gây nhầm lẫn với tên doanh nghiệp khác trong cơ sở dữ liệu quốc gia, tạo nền tảng cho quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại.
• Đăng ký nhãn hiệu bổ sung: Để bảo vệ chặt chẽ hơn, doanh nghiệp có thể đăng ký nhãn hiệu gắn với tên thương mại tại Cục Sở hữu trí tuệ theo Điều 87. Hồ sơ gồm đơn đăng ký (Mẫu 04-NH), mẫu nhãn hiệu, và lệ phí (tối thiểu 1 triệu đồng tùy nhóm sản phẩm/dịch vụ).
• Giải quyết tranh chấp nếu xảy ra: Khi có tranh chấp, doanh nghiệp có thể nộp đơn yêu cầu Cục Sở hữu trí tuệ hoặc tòa án xử lý dựa trên bằng chứng sử dụng thực tế và quyền ưu tiên, theo Điều 198 Luật Sở hữu trí tuệ, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Dù không bắt buộc, việc chủ động thực hiện các bước đăng ký giúp củng cố quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại, giảm thiểu rủi ro trong tương lai.

4. Các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại

Trong môi trường kinh doanh cạnh tranh, quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại có thể bị xâm phạm bởi các hành vi không lành mạnh từ đối thủ hoặc bên thứ ba. Nhận diện các hành vi này là bước đầu tiên để doanh nghiệp bảo vệ tài sản của mình. Dưới đây là phân tích chi tiết theo quy định pháp luật. Theo Điều 129 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi), các hành vi xâm phạm bao gồm những trường hợp sau:

• Sử dụng tên tương tự gây nhầm lẫn: Một doanh nghiệp khác cố tình sử dụng tên thương mại giống hoặc gần giống để đánh lừa khách hàng, đặc biệt trong cùng lĩnh vực. Ví dụ, công ty mới thành lập lấy tên gần giống tên thương mại nổi tiếng để lợi dụng danh tiếng đã xây dựng.
• Đăng ký nhãn hiệu trùng tên thương mại: Bên thứ ba đăng ký nhãn hiệu trùng hoặc tương tự tên thương mại mà doanh nghiệp đã sử dụng trước, nhằm chiếm đoạt quyền sử dụng hoặc gây khó khăn cho doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh hợp pháp.
• Lợi dụng tên thương mại trong quảng cáo: Một số tổ chức sử dụng tên thương mại của doanh nghiệp khác trong chiến dịch truyền thông để gây nhầm lẫn, làm giảm uy tín hoặc cướp mất thị phần của doanh nghiệp bị xâm phạm.

Như vậy, việc phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi xâm phạm là cách để bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại trước những rủi ro tiềm ẩn.

5. Biện pháp xử lý khi quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại bị xâm phạm

Khi quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại bị xâm phạm, doanh nghiệp cần hành động nhanh chóng để hạn chế thiệt hại và khôi phục quyền lợi. Pháp luật Việt Nam cung cấp nhiều công cụ hiệu quả để xử lý tình huống này. Hãy cùng xem xét các biện pháp cụ thể dưới đây. Theo Điều 198 và Điều 202 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi), doanh nghiệp có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Yêu cầu dừng hành vi vi phạm: Doanh nghiệp gửi thông báo yêu cầu bên vi phạm chấm dứt việc sử dụng tên thương mại trái phép, kèm bằng chứng như giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc tài liệu sử dụng thực tế. Đây là cách giải quyết nhanh chóng, ít tốn kém trước khi escalated lên cấp cao hơn.
• Khởi kiện ra tòa án: Nếu thương lượng thất bại, doanh nghiệp có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền, yêu cầu bồi thường thiệt hại (theo Điều 204) với mức tối đa 500 triệu đồng hoặc 20 lần thiệt hại thực tế, đồng thời buộc bên vi phạm dừng hành vi xâm phạm.
• Khiếu nại cơ quan quản lý: Doanh nghiệp có thể nộp đơn lên Cục Sở hữu trí tuệ hoặc Thanh tra Bộ Khoa học và Công nghệ để xử lý hành chính. Theo Nghị định 99/2013/NĐ-CP (sửa đổi), mức phạt hành chính đối với tổ chức vi phạm có thể lên đến 250 triệu đồng.

Tóm lại, các biện pháp trên không chỉ giúp doanh nghiệp bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại mà còn gửi thông điệp mạnh mẽ về việc bảo vệ tài sản trí tuệ.

>>>>Xem thêm về Hàng khuyến mãi có được khấu trừ thuế GTGT không?

6. Câu hỏi thường gặp

Tên thương mại có cần đăng ký để được bảo hộ không?

Không, theo Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi), tên thương mại được bảo hộ tự động nếu đáp ứng điều kiện về tính phân biệt và sử dụng thực tế, nhưng đăng ký nhãn hiệu bổ sung có thể tăng cường bảo vệ.

Làm sao để chứng minh quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại?

Doanh nghiệp cần cung cấp bằng chứng như giấy đăng ký kinh doanh, hóa đơn, hoặc tài liệu quảng cáo chứng minh việc sử dụng tên thương mại thực tế trong hoạt động kinh doanh.

Xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại bị phạt bao nhiêu?

Theo Nghị định 99/2013/NĐ-CP (sửa đổi), tổ chức vi phạm có thể bị phạt hành chính tối đa 250 triệu đồng, ngoài ra còn chịu bồi thường dân sự nếu bị kiện ra tòa.

Quyền sở hữu công nghiệp đối với tên thương mại là công cụ pháp lý quan trọng giúp doanh nghiệp bảo vệ danh tính và giá trị thương hiệu trước các hành vi xâm phạm. Để được bảo hộ, tên thương mại cần có tính phân biệt và sử dụng thực tế, đồng thời doanh nghiệp nên chủ động xử lý khi quyền lợi bị đe dọa. Hãy đồng hành cùng ACC NET để biết thêm nhiều thông tin chi tiết!