Kiểm toán nhà nước là gì ? Kiểm toán nhà nước đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống quản lý nhà nước tại Việt Nam, được ví như “vệ sĩ đắc lực” bảo vệ nền tài chính minh bạch, hiệu quả. Hoạt động kiểm toán nhà nước góp phần thiết yếu vào việc phòng chống tham nhũng, lãng phí, thất thoát tài sản công, thúc đẩy quản lý tài chính, tài sản công minh bạch, hiệu quả, góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
1.Giới thiệu về kiểm toán nhà nước
1.1 Kiểm toán nhà nước là gì ?
Kiểm toán nhà nước là hoạt động kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật, chính sách, quy định của Nhà nước về quản lý tài chính, quản lý tài sản công, quản lý sử dụng đất đai, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường, quản lý giá cả,…
Đối tượng kiểm toán nhà nước:
- Cơ quan hành chính nhà nước
- Tổ chức chính trị – xã hội
- Tổ chức phi lợi nhuận
- Doanh nghiệp nhà nước
- Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối
- Doanh nghiệp được Nhà nước ủy quyền quản lý tài chính
Cơ quan thực hiện kiểm toán nhà nước: Kiểm toán nhà nước là hoạt động do Kiểm toán nhà nước (VKS) thực hiện theo quy định của pháp luật. VKS là cơ quan nhà nước thuộc Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về hoạt động kiểm toán nhà nước.
1.2 Tầm quan trọng của kiểm toán nhà nước
Kiểm toán nhà nước đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo quản lý tài chính, tài sản công minh bạch, hiệu quả, góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam. Dưới đây là những lý do chính cho tầm quan trọng của kiểm toán nhà nước:
1.2.1 Bảo vệ pháp luật, chính sách, quy định của Nhà nước:
Kiểm toán nhà nước giúp phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật, chính sách, quy định trong hoạt động quản lý tài chính, tài sản công, góp phần bảo vệ hệ thống pháp luật của Nhà nước.Qua hoạt động kiểm toán, các hành vi vi phạm sẽ được chấn chỉnh kịp thời, ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng do vi phạm pháp luật gây ra.
1.2.2 Phòng chống tham nhũng, lãng phí:
Kiểm toán nhà nước là công cụ hữu hiệu để phòng chống tham nhũng, lãng phí, thất thoát tài sản công.Hoạt động kiểm toán giúp phát hiện những sai phạm trong quản lý tài chính, tài sản công, từ đó xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm, góp phần phòng ngừa tham nhũng.
1.2.3 Nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, tài sản công:
Kiểm toán nhà nước giúp đánh giá hiệu quả quản lý tài chính, tài sản công của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, từ đó đưa ra kiến nghị để khắc phục những tồn tại, hạn chế, nâng cao hiệu quả quản lý.
Hoạt động kiểm toán cũng góp phần thúc đẩy các đơn vị được kiểm toán thực hiện đúng quy định pháp luật về quản lý tài chính, tài sản công, sử dụng tài chính, tài sản công một cách hiệu quả.
1.2.4 Đảm bảo công khai, minh bạch:
Kiểm toán nhà nước giúp công khai kết quả kiểm toán, từ đó góp phần nâng cao tính minh bạch trong quản lý tài chính, tài sản công.
Việc công khai kết quả kiểm toán giúp người dân, doanh nghiệp nắm được thông tin về việc quản lý tài chính, tài sản công, từ đó có thể giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước.
1.2.5 Góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa:
Kiểm toán nhà nước là một trong những pilar quan trọng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam.Hoạt động kiểm toán nhà nước góp phần bảo vệ pháp luật, chống tham nhũng, lãng phí, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, từ đó góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền, liêm chính, công bằng.
2.Vai trò của kiểm toán nhà nước
2.1 Bảo vệ pháp luật, chính sách, quy định của Nhà nước:
Kiểm toán nhà nước giúp phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật, chính sách, quy định trong hoạt động quản lý tài chính, tài sản công.Qua hoạt động kiểm toán, các hành vi vi phạm sẽ được chấn chỉnh kịp thời, ngăn ngừa những hậu quả nghiêm trọng do vi phạm pháp luật gây ra.
2.2 Phòng chống tham nhũng, lãng phí:
Kiểm toán nhà nước là công cụ hữu hiệu để phòng chống tham nhũng, lãng phí, thất thoát tài sản công.Hoạt động kiểm toán giúp phát hiện những sai phạm trong quản lý tài chính, tài sản công, từ đó xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm, góp phần phòng ngừa tham nhũng.
2.3 Nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, tài sản công:
Kiểm toán nhà nước giúp đánh giá hiệu quả quản lý tài chính, tài sản công của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, từ đó đưa ra kiến nghị để khắc phục những tồn tại, hạn chế, nâng cao hiệu quả quản lý.
Hoạt động kiểm toán cũng góp phần thúc đẩy các đơn vị được kiểm toán thực hiện đúng quy định pháp luật về quản lý tài chính, tài sản công, sử dụng tài chính, tài sản công một cách hiệu quả.
2.4 Đảm bảo công khai, minh bạch:
Kiểm toán nhà nước giúp công khai kết quả kiểm toán, từ đó góp phần nâng cao tính minh bạch trong quản lý tài chính, tài sản công.
Việc công khai kết quả kiểm toán giúp người dân, doanh nghiệp nắm được thông tin về việc quản lý tài chính, tài sản công, từ đó có thể giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước.
2.5 Góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa:
Kiểm toán nhà nước là một trong những pilar quan trọng trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam.
Hoạt động kiểm toán nhà nước góp phần bảo vệ pháp luật, chống tham nhũng, lãng phí, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, từ đó góp phần xây dựng nhà nước pháp quyền, liêm chính, công bằng.
3.Nhiệm vụ của kiểm toán nhà nước
Kiểm tra tính hợp pháp, trung thực, chính xác của báo cáo tài chính:
Đánh giá việc tuân thủ các quy định pháp luật, chuẩn mực kế toán trong việc lập báo cáo tài chính của các đơn vị thuộc đối tượng kiểm toán.Phát hiện sai sót, gian lận trong báo cáo tài chính, đảm bảo tính trung thực, chính xác của thông tin tài chính, góp phần bảo vệ nguồn vốn và tài sản của các đơn vị được kiểm toán.
Kiểm tra việc thực hiện pháp luật, chính sách, quy định về quản lý tài chính:
Đánh giá việc thực hiện pháp luật, chính sách, quy định về quản lý ngân sách nhà nước, quản lý tài chính công của các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức phi lợi nhuận, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối, doanh nghiệp được Nhà nước ủy quyền quản lý tài chính.
Phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật, chính sách, quy định trong quản lý tài chính, góp phần bảo vệ nguồn vốn nhà nước, đảm bảo sử dụng hiệu quả tài chính công.
Kiểm tra việc quản lý, sử dụng tài sản công:
Đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng tài sản công của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước.Phát hiện các hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng tài sản công, góp phần bảo vệ tài sản nhà nước, chống thất thoát, lãng phí tài sản công.
Kiểm tra việc quản lý đất đai:
Đánh giá việc thực hiện pháp luật về quản lý đất đai của các cơ quan nhà nước, tổ chức có liên quan đến quản lý đất đai.Phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý đất đai, góp phần bảo vệ tài nguyên đất đai quốc gia, sử dụng đất đai hiệu quả.
Kiểm tra việc quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường:
Đánh giá việc thực hiện pháp luật về quản lý tài nguyên thiên nhiên, môi trường của các cơ quan nhà nước, tổ chức có liên quan đến quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường.Phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, thúc đẩy phát triển bền vững.
Kiểm tra việc thực hiện chính sách giá cả:
Đánh giá việc thực hiện chính sách giá cả do Nhà nước ban hành của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức phi lợi nhuận.Phát hiện các hành vi vi phạm chính sách giá cả, góp phần bình ổn thị trường, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng.
Phát hiện hành vi tham nhũng, lãng phí, thất thoát tài sản công:
Qua hoạt động kiểm toán, phát hiện các hành vi tham nhũng, lãng phí, thất thoát tài sản công, kiến nghị xử lý theo quy định của pháp luật.Góp phần phòng chống tham nhũng, lãng phí, thất thoát tài sản công, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc.
Đề xuất giải pháp khắc phục sai phạm:
Sau khi phát hiện sai phạm, Kiểm toán nhà nước đề xuất giải pháp khắc phục phù hợp, đảm bảo thực hiện đúng pháp luật, chính sách, quy định.Góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, tài sản công, quản lý đất đai, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
Công khai kết quả kiểm toán:
Công khai kết quả kiểm toán theo quy định của pháp luật, đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động kiểm toán nhà nước.Góp phần nâng cao niềm tin của người dân, doanh nghiệp đối với hoạt động quản lý tài chính, tài sản công.
Thực hiện các nhiệm vụ khác do Ủy ban nhân dân giao:
Kiểm toán theo yêu cầu của Ủy ban nhân dân các cấp, cơ quan do Ủy ban nhân dân giao.Tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến hoạt động kiểm toán nhà nước.
4.Quyền hạn của kiểm toán nhà nước
Quyền được tiếp cận thông tin, tài liệu:
Kiểm toán viên có quyền được tiếp cận, thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến hoạt động kiểm toán tại các đơn vị thuộc đối tượng kiểm toán.Bao gồm: Báo cáo tài chính, sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ, hợp đồng, văn bản, tài liệu khác có liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công, quản lý đất đai, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
Quyền được tra soát, đối chiếu:
Kiểm toán viên có quyền được tra soát, đối chiếu thông tin, tài liệu thu thập được với thực tế hoạt động của đơn vị được kiểm toán.Bao gồm: So sánh số liệu trong báo cáo tài chính với sổ sách kế toán, hóa đơn, chứng từ; kiểm tra hiện kim, kho tàng, tài sản công; đối chiếu với các quy định pháp luật, chính sách, quy định liên quan.
Quyền được lấy mẫu kiểm tra:
Kiểm toán viên có quyền được lấy mẫu kiểm tra các hoạt động tài chính, quản lý tài sản công, quản lý đất đai, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường của đơn vị được kiểm toán.Việc lấy mẫu kiểm tra phải được thực hiện theo quy trình, thủ tục quy định, đảm bảo tính khách quan, khoa học.
Quyền được thẩm vấn:
Kiểm toán viên có quyền được thẩm vấn người có liên quan đến hoạt động kiểm toán.Bao gồm: Cán bộ, nhân viên, người đại diện pháp luật của đơn vị được kiểm toán; người có liên quan đến các giao dịch tài chính, quản lý tài sản công, quản lý đất đai, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường.
Quyền được ban hành kết luận kiểm toán:
Sau khi hoàn thành việc kiểm toán, Kiểm toán nhà nước có quyền ban hành kết luận kiểm toán.Kết luận kiểm toán nêu rõ những sai phạm được phát hiện, kiến nghị khắc phục và các biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.
Quyền được kiến nghị xử lý vi phạm:
Kiểm toán nhà nước có quyền kiến nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xử lý các vi phạm pháp luật được phát hiện trong hoạt động kiểm toán.Bao gồm: Kiến nghị xử lý hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự, bồi thường thiệt hại do vi phạm pháp luật gây ra.
Quyền được đề xuất giải pháp:
Kiểm toán nhà nước có quyền đề xuất giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong hoạt động quản lý tài chính, tài sản công, quản lý đất đai, quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường.Góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng hiệu quả nguồn vốn nhà nước, bảo vệ tài sản công, tài nguyên quốc gia.
Quyền được công khai kết quả kiểm toán:
Kiểm toán nhà nước có quyền công khai kết quả kiểm toán theo quy định của pháp luật.
Việc công khai kết quả kiểm toán góp phần nâng cao tính minh bạch trong hoạt động kiểm toán nhà nước, tăng cường sự giám sát của người dân, doanh nghiệp đối với hoạt động quản lý tài chính, tài sản công.
Quyền được bảo vệ:
Kiểm toán viên và những người tham gia hoạt động kiểm toán nhà nước được bảo vệ theo quy định của pháp luật.Bao gồm: Bảo vệ về tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm; bảo vệ quyền được giữ bí mật thông tin kiểm toán.
Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN