Kiểm toán Nhà nước Việt Nam là một cơ quan quan trọng do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và tuân theo pháp luật. Nhiệm vụ chính của họ là kiểm toán việc quản lý và sử dụng tài chính và tài sản công, từ đó giúp tăng cường tính minh bạch trong tài chính nhà nước và hạn chế tham nhũng.
1. Hình thành của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam
Kiểm toán Nhà nước Việt Nam được thành lập chính thức vào ngày 11 tháng 7 năm 1994 theo Nghị định 70/CP của Chính phủ Việt Nam. Cơ quan này có chức năng xác nhận tính đúng đắn và hợp lý của tài liệu kế toán, báo cáo quyết toán của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị kế toán nhà nước và các đoàn thể quần chúng. Tổng Kiểm toán Nhà nước có chức danh tương đương cấp Bộ trưởng, do Thủ tướng bổ nhiệm và Quốc hội phê chuẩn.
Sau khi Luật Kiểm toán Nhà nước có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2006, cơ quan Kiểm toán Nhà nước chuyển sang trực thuộc Quốc hội. Vị trí Tổng Kiểm toán Nhà nước do Quốc hội bầu theo sự đề cử của Ủy ban thường vụ Quốc hội. Nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán Nhà nước tuân theo nhiệm kỳ của Quốc hội (5 năm) và có thể được bầu lại nhưng không quá 2 nhiệm kỳ. Sửa đổi này nhằm đảm bảo tính độc lập trong kiểm soát ngân sách nhà nước.
2. Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã hiến định địa vị pháp lý của Kiểm toán Nhà nước tại Điều 118:
- Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và tuân theo pháp luật, thực hiện kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công.
- Tổng Kiểm toán nhà nước là người đứng đầu Kiểm toán nhà nước, do Quốc hội bầu. Nhiệm kỳ của Tổng Kiểm toán nhà nước do luật định.
- Tổng Kiểm toán nhà nước chịu trách nhiệm và báo cáo kết quả kiểm toán, báo cáo công tác trước Quốc hội; trong thời gian Quốc hội không họp, chịu trách nhiệm và báo cáo trước Ủy ban thường vụ Quốc hội.
3. Tiêu chuẩn để trở thành Kiểm toán viên Nhà nước
Để trở thành một Kiểm toán viên Nhà nước, các cá nhân cần đáp ứng một số tiêu chuẩn cụ thể. Theo Chương III – Điều 21 trong Luật Kiểm toán Nhà nước (Luật số 81/2015/QH13), những tiêu chuẩn này bao gồm:
- Có phẩm chất đạo đức tốt và ý thức trách nhiệm cao.
- Có bằng tốt nghiệp đại học trở lên, chuyên ngành liên quan đến kiểm toán, kế toán, tài chính hoặc có liên quan đến hoạt động kiểm toán.
- Có kinh nghiệm làm việc liên tục từ 05 năm trở lên trong chuyên ngành hoặc từ 03 năm trở lên tại kiểm toán Nhà nước.
- Có chứng nhận đủ tiêu chuẩn Kiểm toán viên Nhà nước.
4. Phạm vi kiểm toán của một Kiểm toán viên Nhà nước
Kiểm toán Nhà nước tại Việt Nam thực hiện bởi các Kiểm toán viên Nhà nước. Các Kiểm toán viên này thực hiện kiểm tra và đánh giá tính trung thực và tính hợp pháp của các số liệu kế toán, báo cáo tài chính liên quan đến cơ quan Nhà nước, tổ chức sử dụng ngân sách quốc gia, hay tài sản công của Nhà nước.
Kiểm toán viên Nhà nước có nhiệm vụ kiểm tra và xác thực các hoạt động liên quan đến kế toán, các báo cáo tài chính, và ngân sách trong cơ quan Nhà nước. Họ xác nhận tính trung thực và tính hợp pháp của các chứng từ, số liệu, và báo cáo tài chính. Kiểm toán viên sau đó đưa ra các kết luận và nhận xét về hoạt động của doanh nghiệp được kiểm toán. Để đảm bảo tính khách quan và trung thực trong kiểm toán Nhà nước, họ dựa vào cơ sở bằng chứng và nhận xét của các Kiểm toán viên có trình độ chuyên môn và trách nhiệm.
5. Chức năng của Kiểm Toán Nhà Nước
Chức năng của Kiểm toán Nhà Nước bao gồm đánh giá, xác nhận, kết luận, và kiến nghị đối với việc sử dụng và quản lý tài chính. Họ có nhiệm vụ cung cấp thông tin và pháp lý chính xác cho các hoạt động giám sát và quản lý tài chính Nhà nước.
6. Cơ cấu tổ chức của Kiểm Toán Nhà Nước
Cơ cấu tổ chức của Kiểm Toán Nhà Nước bao gồm các thành phần sau:
- Bộ máy điều hành, bao gồm Văn phòng Kiểm toán Nhà Nước, Vụ Tổng hợp, Vụ Pháp chế, Thanh tra Kiểm toán Nhà Nước, Văn phòng Đảng thể – Đoàn thể, Vụ Hợp tác Quốc tế, Vụ Tổ chức cán bộ, và Vụ Chế độ và Kiểm soát chất lượng kiểm toán.
- Lĩnh vực Kiểm toán Nhà Nước chuyên ngành bao gồm Quốc phòng, lĩnh vực an ninh, ngân sách & tài chính, công trình đầu tư cơ sở hạ tầng, và các tổ chức tài chính – ngân hàng.
- Trụ sở Kiểm toán Nhà Nước khu vực, gồm 13 trụ sở trải dài từ Bắc vào Nam.
Kiểm toán Nhà nước Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và hạn chế tham nhũng trong quản lý tài chính của Nhà nước. Các Kiểm toán viên Nhà nước là những người có phẩm chất đạo đức cao và kiến thức chuyên sâu, đảm bảo rằng ngân sách Nhà nước được quản lý một cách hiệu quả và minh bạch.
Trên đây là những thông tin từ Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp đến bạn. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các vấn đề liên quan, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp chi tiết.
