Các loại tài sản nào không trích khấu hao tài sản cố định?

Việc trích khấu hao tài sản cố định là một yếu tố quan trọng trong quản lý tài chính của doanh nghiệp. Tuy nhiên, không phải tất cả tài sản cố định đều phải trích khấu hao. Một số loại tài sản sẽ không trích khấu hao tài sản cố định. Kế toán Kiểm toán Thuế ACC sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại tài sản không trích khấu hao tài sản cố định, để đảm bảo tuân thủ đúng các quy định pháp lý.

1. Trích khấu hao tài sản cố định là gì?

Khấu hao tài sản cố định là quá trình phân bổ có hệ thống nguyên giá của tài sản cố định vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong suốt thời gian sử dụng của tài sản. Mục đích chính của việc trích khấu hao là để phản ánh sự giảm giá trị của tài sản theo thời gian, giúp doanh nghiệp có cái nhìn chính xác về tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của mình. Theo Khoản 9 Điều 2 Thông tư 45/2013/TT-BTC, khấu hao tài sản cố định không chỉ giúp phân bổ chi phí một cách hợp lý mà còn là công cụ hữu hiệu trong việc tính toán thuế thu nhập doanh nghiệp.

Trích khấu hao tài sản cố định có một số mục tiêu quan trọng, bao gồm:

• Phân bổ chi phí: Giúp doanh nghiệp phân bổ dần chi phí ban đầu của tài sản cố định vào các kỳ kế toán, giúp phản ánh đúng chi phí trong quá trình sử dụng tài sản.

• Giảm giá trị tài sản: Khấu hao ghi nhận sự giảm giá trị tài sản do hao mòn, lỗi thời hoặc sử dụng trong quá trình sản xuất, từ đó phản ánh đúng giá trị còn lại trong bảng cân đối kế toán.

• Giảm thuế phải nộp: Khoản chi phí khấu hao được tính vào chi phí, giúp giảm lợi nhuận chịu thuế, từ đó giảm bớt gánh nặng thuế cho doanh nghiệp.

• Tích lũy chi phí thay thế: Doanh nghiệp có thể tích lũy một phần tiền để thay thế hoặc sửa chữa tài sản khi cần thiết, hoặc mua sắm tài sản mới khi tài sản cố định đã hết khấu hao hoặc xuống cấp.

• Đảm bảo tính chính xác trong báo cáo tài chính: Việc khấu hao tài sản cố định giúp các báo cáo tài chính của doanh nghiệp phản ánh chính xác hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, đồng thời tuân thủ các quy định kế toán.

>> Đọc thêm bài viết sau: Phương pháp xác định tài sản vô hình

2. Các loại tài sản nào không trích khấu hao tài sản cố định?

Dưới đây là danh sách các loại tài sản cố định mà doanh nghiệp không cần trích khấu hao, theo quy định tại Khoản 1 Điều 9 Thông tư 45/2013/TT-BTC (được bổ sung bởi Khoản 4 Điều 1 Thông tư 147/2016/TT-BTC):

• Tài sản cố định đã khấu hao hết giá trị nhưng vẫn đang sử dụng: Những tài sản cố định đã được trích hết khấu hao theo quy định nhưng vẫn còn giá trị sử dụng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp thì không phải tiếp tục trích khấu hao.

• Tài sản cố định bị mất: Nếu tài sản cố định bị mất trước khi hết thời gian khấu hao, doanh nghiệp sẽ không cần trích khấu hao cho tài sản đó nữa.

• Tài sản cố định không thuộc quyền sở hữu: Những tài sản cố định mà doanh nghiệp quản lý nhưng không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp (trừ tài sản thuê tài chính) sẽ không phải trích khấu hao.

• Tài sản cố định không được theo dõi trong sổ sách kế toán: Nếu tài sản cố định không được quản lý hoặc hạch toán trong sổ sách kế toán của doanh nghiệp, thì không cần trích khấu hao cho tài sản đó.

• Tài sản cố định phục vụ phúc lợi cho người lao động: Các tài sản phục vụ phúc lợi cho người lao động như nhà ăn, nhà nghỉ giữa ca, xe đưa đón, hoặc các cơ sở vật chất phục vụ chăm sóc sức khỏe không phải trích khấu hao. Tuy nhiên, những tài sản phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh như nhà ở cho người lao động, các cơ sở đào tạo sẽ phải trích khấu hao.

• Tài sản cố định từ nguồn viện trợ không hoàn lại: Tài sản được nhận từ nguồn viện trợ không hoàn lại, sau khi bàn giao từ cơ quan có thẩm quyền để phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học, sẽ không phải trích khấu hao.

• Tài sản cố định vô hình là quyền sử dụng đất lâu dài: Các quyền sử dụng đất lâu dài mà doanh nghiệp sở hữu, bao gồm cả quyền thu tiền sử dụng đất hoặc chuyển nhượng quyền sử dụng đất lâu dài, không phải trích khấu hao.

• Các tài sản cố định loại 6: Một số tài sản cố định loại 6 không phải trích khấu hao, nhưng cần theo dõi giá trị hao mòn hàng năm mà không làm giảm giá trị vốn hình thành tài sản đó.

Với các loại tài sản trên, doanh nghiệp không cần thực hiện trích khấu hao, giúp giảm bớt chi phí và đơn giản hóa quy trình kế toán trong quản lý tài sản. Tuy nhiên, việc phân loại tài sản và quản lý chính xác theo các quy định pháp lý là rất quan trọng để đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ quy định thuế.

3. Quyền sử dụng đất có thuộc trường hợp không trích khấu hao tài sản cố định?

Phạm vị tài sản cố định tính hao mòn, khấu hao được quy định tại khoản 3 Điều 12 Thông tư 45/2018/TT-BTC như sau:

“Các loại tài sản cố định sau đây không phải tính hao mòn, khấu hao:

a) Tài sản cố định là quyền sử dụng đất đối với các trường hợp phải xác định giá trị quyền sử dụng đất để tính vào giá trị tài sản quy định tại Điều 100 Nghị định số 151/2017/NĐ-CP;

b) Tài sản cố định đặc thù quy định tại Điều 5 Thông tư này, trừ tài sản cố định là thương hiệu của đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng vào hoạt động liên doanh, liên kết mà không hình thành pháp nhân mới theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều này;

c) Tài sản cố định đang thuê sử dụng;

d) Tài sản cố định bảo quản hộ, giữ hộ, cất giữ hộ Nhà nước:

đ) Tài sản cố định đã tính đủ hao mòn hoặc đã khấu hao hết giá trị nhưng vẫn còn sử dụng được;

e) Các tài sản cố định chưa tính hết hao mòn hoặc chưa khấu hao hết giá trị nhưng đã hỏng không tiếp tục sử dụng được.”

Vậy chỉ trong trường hợp quyền sử dụng đất là tài sản cố định vô hình thuộc quy định như trên thì mới không cần phải tính khấu hao, còn lại vẫn phải tuân theo quy định của pháp luật.

4. Lưu ý khi trích khấu hao tài sản cố định

Trích khấu hao tài sản cố định là một quy trình quan trọng trong quản lý tài chính của doanh nghiệp. Để đảm bảo việc trích khấu hao chính xác và hiệu quả, dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà doanh nghiệp cần lưu ý:

• Xác định chính xác nguyên giá tài sản cố định: Nguyên giá tài sản cố định phải được xác định đầy đủ, bao gồm tất cả các chi phí phát sinh liên quan đến tài sản, từ chi phí mua sắm, vận chuyển, lắp đặt, cải tạo cho đến các chi phí khác để đưa tài sản vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. Việc xác định đúng nguyên giá là yếu tố then chốt để tính toán khấu hao chính xác.

• Lựa chọn phương pháp khấu hao phù hợp: Doanh nghiệp cần lựa chọn phương pháp khấu hao phù hợp với đặc điểm của từng loại tài sản và đặc thù hoạt động của doanh nghiệp. Các phương pháp khấu hao phổ biến gồm phương pháp khấu hao đều (phân bổ đều nguyên giá trong suốt thời gian sử dụng), phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần (khấu hao nhiều hơn trong các năm đầu), và phương pháp khấu hao theo số lượng sản phẩm (khấu hao căn cứ vào mức độ sử dụng tài sản).

• Xác định hợp lý thời gian sử dụng (tuổi thọ hữu ích): Thời gian sử dụng của tài sản cố định, hay còn gọi là tuổi thọ hữu ích, phải được xác định hợp lý. Thời gian này có thể dựa trên quy định của doanh nghiệp, các tiêu chuẩn ngành nghề, hoặc hướng dẫn từ cơ quan thuế. Thời gian sử dụng ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ khấu hao mỗi kỳ, vì vậy việc xác định đúng là rất quan trọng.

• Theo dõi và điều chỉnh giá trị tài sản định kỳ: Sau mỗi kỳ kế toán, doanh nghiệp cần theo dõi và điều chỉnh giá trị còn lại của tài sản cố định để tính toán khấu hao cho kỳ tiếp theo. Nếu có sự thay đổi về giá trị tài sản (do sửa chữa lớn, cải tạo hoặc đánh giá lại tài sản), nguyên giá và khấu hao cũng cần được điều chỉnh cho phù hợp.

• Điều chỉnh khi tài sản bị hư hỏng, thanh lý hoặc nâng cấp: Khi tài sản cố định bị hư hỏng, thanh lý, hoặc bán đi, doanh nghiệp cần phải điều chỉnh việc trích khấu hao ngay lập tức để phản ánh đúng tình trạng tài sản. Tương tự, khi tài sản được nâng cấp hoặc mở rộng, khấu hao cũng cần phải tính lại dựa trên nguyên giá mới của tài sản.

• Tuân thủ quy định pháp lý về thuế và kế toán: Doanh nghiệp cần đảm bảo việc trích khấu hao tài sản cố định tuân thủ đúng các quy định pháp luật về thuế và kế toán. Việc trích khấu hao không chỉ ảnh hưởng đến báo cáo tài chính mà còn có tác động trực tiếp đến nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp, vì khấu hao sẽ làm giảm lợi nhuận chịu thuế.

• Lập báo cáo chi tiết và kiểm tra thường xuyên: Để đảm bảo tính chính xác và minh bạch, doanh nghiệp nên lập báo cáo chi tiết về tình hình khấu hao tài sản cố định và kiểm tra thường xuyên các thông tin này. Điều này giúp doanh nghiệp tránh việc bỏ sót hoặc tính toán sai lệch trong quá trình trích khấu hao.

Việc thực hiện đầy đủ các lưu ý trên giúp doanh nghiệp duy trì sự minh bạch trong báo cáo tài chính, tuân thủ quy định thuế và tối ưu hóa chi phí khấu hao, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển bền vững.

>> Xem thêm bài viết sau do Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp để biết thêm chi tiết: Chi phí tài sản cố định là gì? Các đặc điểm

5. Các câu hỏi thường gặp

Khấu hao tài sản cố định được áp dụng trong bao lâu?

Thời gian trích khấu hao tài sản cố định phụ thuộc vào tuổi thọ hữu ích của tài sản đó, thường dao động từ vài năm đến hàng chục năm tùy thuộc vào loại tài sản. Doanh nghiệp cần căn cứ vào quy định, tiêu chuẩn ngành nghề hoặc hướng dẫn của cơ quan thuế để xác định thời gian khấu hao hợp lý.

Có thể thay đổi phương pháp khấu hao trong suốt thời gian sử dụng tài sản không?

Theo quy định, phương pháp khấu hao có thể thay đổi trong quá trình sử dụng tài sản, nhưng việc thay đổi phải được lý giải rõ ràng và tuân thủ các quy định của pháp luật về kế toán. Doanh nghiệp cần thông báo và giải trình việc thay đổi phương pháp khấu hao nếu có sự thay đổi trong chính sách kế toán.

Nếu tài sản cố định bị thanh lý, khấu hao sẽ được xử lý như thế nào?

Khi tài sản cố định bị thanh lý, doanh nghiệp phải dừng trích khấu hao tài sản đó và thực hiện điều chỉnh các khoản chi phí, ghi nhận tài sản đã thanh lý trong báo cáo tài chính. Lợi nhuận hoặc lỗ từ việc thanh lý tài sản sẽ được phản ánh trong kết quả hoạt động tài chính.

Trên đây là những loại tài sản không trích khấu hao tài sản cố định mà doanh nghiệp cần lưu ý trong quá trình kế toán và quản lý tài sản. Để hiểu rõ hơn và tuân thủ đúng các quy định pháp lý về tài sản cố định, bạn có thể tham khảo dịch vụ tư vấn từ Kế toán Kiểm toán Thuế ACC, nơi cung cấp giải pháp pháp lý và kế toán chuyên nghiệp.