Trong mô hình hoạt động của nhiều doanh nghiệp, việc thành lập các đơn vị hạch toán phụ thuộc như chi nhánh, văn phòng đại diện, hay cửa hàng, là một giải pháp phổ biến để mở rộng kinh doanh và quản lý hiệu quả. Chính vì vậy, để giải đáp cho thắc mắc “Đơn vị hạch toán phụ thuộc là gì? Cách hạch toán như thế nào?” Kế toán Kiểm toán ACC sẽ cùng bạn tìm hiểu thông tin qua bài viết sau để đảm bảo tính minh bạch và chính xác trong quản lý tài chính.
1. Đơn vị hạch toán phụ thuộc là gì?
Đơn vị hạch toán phụ thuộc là một bộ phận hoặc chi nhánh của một doanh nghiệp, không có tư cách pháp nhân độc lập, nhưng lại thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh hoặc dịch vụ dưới sự quản lý và chỉ đạo của công ty mẹ. Mặc dù không có tư cách pháp nhân riêng, nhưng đơn vị hạch toán phụ thuộc vẫn phải thực hiện hạch toán kế toán về các hoạt động tài chính và báo cáo kết quả kinh doanh của mình cho công ty mẹ.
Các đặc điểm của đơn vị hạch toán phụ thuộc bao gồm:
- Không có tư cách pháp nhân vì vậy Đơn vị phụ thuộc không thể ký hợp đồng, vay nợ hay chịu trách nhiệm pháp lý riêng biệt mà phải thông qua công ty mẹ.
- Mặc dù không có tư cách pháp nhân nhưng đơn vị hạch toán phụ thuộc vẫn phải thực hiện hạch toán kế toán riêng biệt để theo dõi kết quả hoạt động của mình, giúp công ty mẹ tổng hợp báo cáo tài chính.
- Đơn vị phụ thuộc phải tuân thủ các quy định, chính sách của công ty mẹ về quản lý tài chính và hoạt động, chịu sự kiểm soát của công ty mẹ.
2. Các đơn vị hạch toán phụ thuộc và quy định kê khai thuế
Các đơn vị hạch toán phụ thuộc được và quy định kê khai thuế được làm rõ như sau:
– Chi nhánh hạch toán phụ thuộc
Chi nhánh hạch toán phụ thuộc là chi nhánh của doanh nghiệp mà khi kê khai thuế (như thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng), chi nhánh phải thực hiện khai thuế cùng cơ quan thuế với trụ sở chính nếu chi nhánh nằm cùng tỉnh, thành phố.
Dù là chi nhánh, các chi nhánh này phải kê khai thuế tại cơ quan thuế của trụ sở chính, thay vì tự kê khai thuế riêng biệt.
– Văn phòng đại diện
Văn phòng đại diện là một đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp, có nhiệm vụ đại diện cho doanh nghiệp để bảo vệ quyền lợi của công ty.
Văn phòng đại diện không thực hiện các hoạt động kinh doanh, vì vậy không phát hành và sử dụng hóa đơn.
Chức năng chủ yếu của văn phòng đại diện là đại diện cho doanh nghiệp và bảo vệ các lợi ích của doanh nghiệp, nhưng không liên quan đến giao dịch thương mại trực tiếp.
– Địa điểm kinh doanh
Địa điểm kinh doanh là nơi doanh nghiệp thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh cụ thể.
Nếu địa điểm kinh doanh cùng tỉnh, thành phố với trụ sở chính, doanh nghiệp sẽ kê khai và nộp thuế tại cơ quan thuế của địa điểm kinh doanh đó. Nếu địa điểm kinh doanh ở tỉnh, thành phố khác với trụ sở chính, địa điểm kinh doanh cần phải đăng ký mã số thuế phụ thuộc tại cục thuế nơi địa điểm kinh doanh đặt trụ sở.
Đối với các địa điểm kinh doanh, việc hạch toán thuế sẽ phụ thuộc vào công ty mẹ, theo hình thức kê khai thuế tập trung, tức là tổng hợp thuế của các địa điểm kinh doanh lại và kê khai một lần qua công ty chính.
>>>> Xem thêm Hướng dẫn hạch toán tài sản cố định vô hình do Kế toán Kiểm toán ACC cung cấp nhé!
3. Cách hạch toán cho đơn vị phụ thuộc
Dưới đây là các phương pháp khai thuế cho đơn vị hạch toán phụ thuộc:
– Kê khai Thuế Thu nhập Doanh nghiệp (TNDN)
Dựa trên Điểm c và d, Khoản 1, Điều 12 của Thông tư số 156/2013/TT-BTC.
Khi doanh nghiệp có đơn vị trực thuộc hoặc cơ sở sản xuất hạch toán phụ thuộc, đơn vị này không cần khai thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) riêng. Thay vào đó, toàn bộ phát sinh tại đơn vị phụ thuộc sẽ được khai thuế tập trung tại trụ sở chính.
Cụ thể, khi có cơ sở sản xuất hạch toán phụ thuộc (bao gồm cả gia công, lắp ráp) hoạt động tại địa bàn khác so với trụ sở chính, hồ sơ khai thuế TNDN vẫn phải thực hiện tại trụ sở chính, bao gồm tất cả các khoản phát sinh từ cơ sở sản xuất hoặc các đơn vị trực thuộc.
– Kê khai và nộp Thuế Giá trị Gia tăng (GTGT)
Dựa trên Điểm c và d, Khoản 1, Điều 11 của Thông tư số 156/2013/TT-BTC.
Đơn vị trực thuộc hoạt động ở địa bàn khác với trụ sở chính phải nộp hồ sơ khai thuế GTGT tại cơ quan thuế trực tiếp của đơn vị đó.
Đơn vị trực thuộc không có doanh thu bán hàng trực tiếp nếu không phát sinh doanh thu tại đơn vị phụ thuộc, doanh nghiệp phải khai thuế GTGT tập trung tại trụ sở chính.
Doanh nghiệp phải đăng ký và nộp thuế tại địa phương có cơ sở sản xuất, và sử dụng hóa đơn GTGT khi chuyển bán thành phẩm cho trụ sở chính.
Nếu cơ sở sản xuất không có hạch toán kế toán, thuế GTGT phải được khai tại trụ sở chính và nộp tại địa phương nơi có cơ sở sản xuất. Thuế GTGT phải nộp cho các địa phương này tính theo tỷ lệ 2% đối với sản phẩm chịu thuế suất 10%, hoặc 1% đối với sản phẩm chịu thuế suất 5%. Phương pháp phân bổ thuế được xác định dựa trên tỷ lệ doanh thu của sản phẩm sản xuất tại các cơ sở sản xuất.
Người nộp thuế phải lập và gửi bảng phân bổ thuế GTGT cho các cơ sở sản xuất theo mẫu số 01-6/GTGT, cùng với hồ sơ khai thuế đến cơ quan thuế quản lý trực tiếp.
– Đăng ký và nộp Thuế Thu nhập Cá nhân (TNCN)
Dựa trên Khoản 1, Điều 21, Thông tư số 92/2015/TT-BTC.
Nếu doanh nghiệp uỷ quyền cho chi nhánh ký kết hợp đồng lao động với người lao động, nhưng doanh nghiệp trực tiếp chi trả tiền lương cho người lao động đó, thì doanh nghiệp chịu trách nhiệm khấu trừ, nộp thuế và quyết toán thuế TNCN thay cho người lao động tại trụ sở chính.
Chi nhánh, mặc dù có thể ký hợp đồng lao động, nhưng nếu không chi trả lương trực tiếp cho người lao động, thì trách nhiệm nộp thuế TNCN vẫn thuộc về doanh nghiệp tại trụ sở chính.
4. Quy trình thủ tục thành lập đơn vị hạch toán phụ thuộc
Để thành lập đơn vị hạch toán phụ thuộc bạn cần thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký thành lập chi nhánh
Hồ sơ cần chuẩn bị gồm:
- Thông báo chính thức về việc thành lập chi nhánh.
- Quyết định và biên bản họp của Hội đồng thành viên (đối với công ty TNHH hai thành viên trở lên) về việc thành lập chi nhánh.
- Bản sao hợp lệ quyết định bổ nhiệm người đứng đầu chi nhánh.
- Bản sao hợp lệ một trong các giấy tờ chứng thực cá nhân của người đứng đầu chi nhánh (chứng minh thư nhân dân, hộ chiếu, hoặc giấy tờ tùy thân hợp lệ).
- Bản sao hợp lệ Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và bản sao Điều lệ công ty nếu chi nhánh được thành lập ở tỉnh, thành phố khác với trụ sở chính, cần nộp thêm bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và Điều lệ công ty.
- Chứng chỉ hành nghề (nếu chi nhánh kinh doanh ngành nghề yêu cầu chứng chỉ hành nghề).
Bước 2: Kê khai thuế tại cơ quan thuế
Nếu chi nhánh ở tỉnh khác với trụ sở chính:
- Kê khai thuế môn bài và thuế giá trị gia tăng (GTGT) tại chi nhánh.
- Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) sẽ được kê khai và quyết toán tại trụ sở chính.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc sẽ chuyển dữ liệu, chứng từ về trụ sở chính để thực hiện kê khai và quyết toán thuế TNDN.
Nếu chi nhánh cùng tỉnh với trụ sở chính:
- Kê khai thuế tại trụ sở chính của công ty.
Bước 3: Quản lý kế toán
Chi nhánh hạch toán phụ thuộc:công ty mẹ.
Các báo cáo tài chính và dữ liệu kế toán từ chi nhánh sẽ được gửi về trụ sở chính để tổng hợp và báo cáo.
Bước 4: Sử dụng hóa đơn và chứng từ
Chi nhánh có thể sử dụng hóa đơn riêng cho các hoạt động kinh doanh tại chi nhánh.
Hóa đơn của chi nhánh phải được quản lý và tuân thủ các quy định của pháp luật về hóa đơn và chứng từ, và được giám sát tại trụ sở chính.
Bước 5: Quyết toán thuế TNDN
Dữ liệu thuế TNDN của chi nhánh sẽ được chuyển về trụ sở chính.
Thuế TNDN của chi nhánh được kê khai và quyết toán tại trụ sở chính, không phải tại chi nhánh.
>>>>> Tham khảo Cách hạch toán nhập khẩu tài sản cố định để biết thêm nhiều thông tin hữu ích.
5. Câu hỏi thường gặp
Đơn vị phụ thuộc hạch toán thuế giá trị gia tăng (GTGT) như thế nào?
Đơn vị phụ thuộc không có mã số thuế riêng: Kê khai thuế GTGT tập trung tại công ty mẹ.
Đơn vị phụ thuộc có mã số thuế riêng: Kê khai thuế GTGT tại nơi đặt đơn vị phụ thuộc theo hướng dẫn của cơ quan thuế.
Đơn vị hạch toán phụ thuộc có cần mở tài khoản ngân hàng riêng không?
Có thể mở tài khoản ngân hàng riêng nếu cần thiết, nhưng mọi giao dịch tài chính của đơn vị phụ thuộc phải được công ty mẹ kiểm soát và hợp nhất báo cáo.
Đơn vị hạch toán phụ thuộc khác gì với đơn vị hạch toán độc lập?
Hạch toán phụ thuộc: Không tự lập báo cáo tài chính, mọi số liệu sẽ được gộp chung vào báo cáo tài chính của công ty mẹ.
Hạch toán độc lập: Tự lập báo cáo tài chính riêng, có thể ghi nhận và báo cáo độc lập các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
Đơn vị hạch toán phụ thuộc đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp, hỗ trợ hoạt động kinh doanh và quản lý tài chính hiệu quả. Hy vọng Kế toán Kiểm toán ACC thông qua bài viết về “Đơn vị hạch toán phụ thuộc là gì? Cách hạch toán như thế nào?” đã mang lại cái nhìn rõ ràng và cung cấp thông tin hữu ích, giúp doanh nghiệp vận hành các đơn vị phụ thuộc một cách hiệu quả và bền vững.
