Hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán số 24 chi tiết

Chuẩn mực kế toán số 24 (VAS 24) – “Hợp đồng xây dựng” được áp dụng để hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện kế toán đối với các hợp đồng xây dựng, một lĩnh vực quan trọng trong ngành xây dựng và cơ sở hạ tầng. Việc áp dụng chuẩn mực này giúp các doanh nghiệp xây dựng quản lý hiệu quả chi phí, doanh thu và các nghĩa vụ tài chính liên quan đến các hợp đồng dài hạn. Bài viết này Kế toán Kiểm toán Thuế ACC sẽ trình bày chi tiết các quy định, hướng dẫn cụ thể trong chuẩn mực kế toán số 24, giúp các doanh nghiệp áp dụng một cách hiệu quả và chính xác.

1. Giới thiệu về chuẩn mực kế toán số 24

Chuẩn mực kế toán số 24 được ban hành theo Quyết định số 165/2002/QĐ-BTC ngày 31 tháng 12 năm 2002 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, quy định và hướng dẫn các nguyên tắc, phương pháp lập và trình bày Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (BCLCTT). 

Mục đích của chuẩn mực này là cung cấp thông tin về dòng tiền vào và ra của doanh nghiệp trong kỳ kế toán, giúp người sử dụng báo cáo tài chính đánh giá khả năng tạo ra tiền và tương lai của doanh nghiệp.

Chuẩn mực kế toán số 24 bao gồm các nội dung chính sau:

• Khái niệm cơ bản: Giải thích các thuật ngữ như “dòng tiền”, “hoạt động kinh doanh”, “hoạt động đầu tư” và “hoạt động tài chính”.
• Phương pháp lập báo cáo: Hướng dẫn cách lập BCLCTT theo hai phương pháp: phương pháp trực tiếp và phương pháp gián tiếp.
• Trình bày báo cáo: Quy định cách thức trình bày các thông tin trong BCLCTT, bao gồm phân loại dòng tiền theo hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.

2. Các yêu cầu về kế toán và báo cáo tài chính theo chuẩn mực số 24

Khi lập và trình bày Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (BCLCTT), doanh nghiệp cần tuân thủ các yêu cầu sau để đảm bảo báo cáo phản ánh chính xác tình hình tài chính và lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp:

Phân loại dòng tiền

Doanh nghiệp cần phân loại chính xác các dòng tiền vào và ra thành ba hoạt động chính: kinh doanh, đầu tư và tài chính. Điều này giúp người sử dụng báo cáo dễ dàng hiểu được nguồn gốc và mục đích của các dòng tiền, từ đó đánh giá được khả năng tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

• Hoạt động kinh doanh: Liên quan đến các hoạt động chính của doanh nghiệp như bán hàng, cung cấp dịch vụ, chi phí sản xuất và vận hành.
• Hoạt động đầu tư: Bao gồm các giao dịch liên quan đến việc mua sắm hoặc bán tài sản dài hạn như bất động sản, máy móc, thiết bị, hay các khoản đầu tư tài chính.
• Hoạt động tài chính: Liên quan đến các giao dịch như vay mượn, phát hành cổ phiếu, trả nợ hoặc chi trả cổ tức.

Ghi nhận và trình bày

Các giao dịch liên quan đến dòng tiền phải được ghi nhận một cách chính xác và phản ánh đúng vào các mục tương ứng trong BCLCTT. Doanh nghiệp cần trình bày các dòng tiền một cách rõ ràng và hợp lý, đồng thời đảm bảo rằng các thông tin liên quan đến từng loại dòng tiền được trình bày chi tiết và dễ hiểu. Việc này sẽ giúp báo cáo tài chính phản ánh chính xác tình hình tài chính và dòng tiền của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo.

Công bố thông tin

Doanh nghiệp phải cung cấp thông tin chi tiết về các dòng tiền quan trọng, đặc biệt là những giao dịch không phải tiền mặt nhưng có ảnh hưởng lớn đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Những thông tin này bao gồm các khoản mục như chuyển nhượng tài sản, chi phí khấu hao, và các giao dịch liên quan đến các khoản vay hoặc phát hành cổ phiếu.

>>>> Xem qua Hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán số 16 tại đây nhé!

3. Hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán số 24 chi tiết

Chuẩn mực kế toán số 24 quy định và hướng dẫn các nguyên tắc, phương pháp lập và trình bày Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (BCLCTT). 

3.1. Thu thập và phân loại dữ liệu

Trước tiên, doanh nghiệp cần thu thập tất cả các giao dịch và thông tin liên quan đến dòng tiền trong kỳ kế toán. Việc này bao gồm việc xem xét các hợp đồng, hóa đơn, biên lai và tất cả các giao dịch tài chính ảnh hưởng đến dòng tiền của doanh nghiệp. Sau khi thu thập đầy đủ dữ liệu, doanh nghiệp cần phân loại các giao dịch theo ba hoạt động chính:

• Hoạt động kinh doanh: Liên quan đến hoạt động chính của doanh nghiệp, chẳng hạn như doanh thu bán hàng, chi phí sản xuất, chi phí vận hành.
• Hoạt động đầu tư: Liên quan đến việc mua bán tài sản dài hạn, ví dụ như bất động sản, máy móc, thiết bị.
• Hoạt động tài chính: Bao gồm các khoản vay, trả nợ, phát hành cổ phiếu, trả cổ tức.

3.2. Lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (BCLCTT)

Dựa trên các giao dịch đã phân loại, doanh nghiệp sẽ tiến hành lập BCLCTT theo một trong hai phương pháp sau:

• Phương pháp trực tiếp: Liệt kê chi tiết các dòng tiền vào và ra từ các hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.
• Phương pháp gián tiếp: Bắt đầu từ lợi nhuận ròng, điều chỉnh theo các thay đổi của các khoản mục không phải tiền mặt và thay đổi về vốn lưu động để tính ra dòng tiền.

3.3. Trình bày báo cáo

Sau khi lập BCLCTT, doanh nghiệp cần trình bày báo cáo một cách rõ ràng và hợp lý, phân loại các dòng tiền vào và ra theo các hoạt động đã nêu. Việc trình bày này giúp người sử dụng báo cáo tài chính dễ dàng hiểu được tình hình lưu chuyển tiền tệ của doanh nghiệp.

3.4. Kiểm tra và xác nhận báo cáo

Trước khi công bố BCLCTT, doanh nghiệp cần kiểm tra lại các số liệu và xác nhận rằng tất cả thông tin được trình bày đúng đắn và phù hợp với các quy định của chuẩn mực kế toán số 24.

4. Phương pháp áp dụng chuẩn mực kế toán số 24

Khi lập Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (BCLCTT) theo chuẩn mực kế toán số 24, doanh nghiệp có thể chọn một trong hai phương pháp sau để trình bày dòng tiền:

Phương pháp trực tiếp

Đây là phương pháp yêu cầu doanh nghiệp ghi lại chi tiết tất cả các dòng tiền vào và ra từ các hoạt động trong kỳ báo cáo. Cụ thể, doanh nghiệp sẽ liệt kê các khoản thu từ bán hàng, chi phí trả cho nhà cung cấp, chi phí trả lương, chi phí trả lãi vay, và các khoản thanh toán khác liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, dòng tiền từ các hoạt động đầu tư (như mua bán tài sản) và tài chính (như vay mượn, phát hành cổ phiếu, trả nợ) cũng được ghi nhận chi tiết.

Ví dụ: Nếu doanh nghiệp bán hàng trị giá 100 triệu đồng, số tiền này sẽ được ghi nhận là dòng tiền vào. Tương tự, nếu doanh nghiệp trả lương cho nhân viên 20 triệu đồng, đây là dòng tiền ra.

Phương pháp gián tiếp

Phương pháp này bắt đầu từ lợi nhuận ròng của doanh nghiệp (lợi nhuận sau thuế) và điều chỉnh theo các yếu tố không phải tiền mặt để tính toán dòng tiền. Các điều chỉnh bao gồm:

• Khấu hao: Là chi phí không làm giảm tiền mặt, vì vậy phải thêm lại vào lợi nhuận ròng.
• Thay đổi vốn lưu động: Các thay đổi trong tài sản ngắn hạn (như hàng tồn kho, phải thu, phải trả) sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền. Nếu tài sản ngắn hạn tăng, điều này có thể dẫn đến việc giảm dòng tiền, vì doanh nghiệp chưa thu được tiền.
• Chi phí không phải tiền mặt: Các chi phí như dự phòng nợ xấu cũng cần phải điều chỉnh để tính toán dòng tiền thực tế. Sau khi các điều chỉnh được thực hiện, dòng tiền sẽ được tính từ các hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.

Ví dụ: Doanh nghiệp có lợi nhuận ròng là 50 triệu đồng, nhưng có chi phí khấu hao là 10 triệu đồng (là chi phí không tiêu tốn tiền mặt). Trong phương pháp gián tiếp, 10 triệu đồng sẽ được cộng thêm vào lợi nhuận ròng để tính ra dòng tiền thực tế.

5. Lợi ích khi áp dụng chuẩn mực kế toán số 24

Việc áp dụng chuẩn mực kế toán số 24 về Báo cáo lưu chuyển tiền tệ mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp, bao gồm:

Tăng cường tính minh bạch

Áp dụng chuẩn mực số 24 giúp doanh nghiệp cung cấp thông tin rõ ràng và chi tiết về dòng tiền, bao gồm các khoản thu và chi từ hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính. Việc này giúp các bên liên quan như nhà đầu tư, đối tác và cơ quan quản lý có cái nhìn chính xác về tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp, từ đó có thể đánh giá được khả năng thanh toán và ổn định tài chính của doanh nghiệp.

Hỗ trợ ra quyết định

BCLCTT cung cấp thông tin quan trọng giúp nhà quản lý và các nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác và kịp thời. Các nhà quản lý có thể sử dụng thông tin về dòng tiền để lên kế hoạch chi tiêu, đầu tư và quản lý tài chính hiệu quả. Đồng thời, nhà đầu tư có thể dựa vào báo cáo này để đánh giá khả năng sinh lời và sức khỏe tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.

Tuân thủ pháp lý

Việc lập và trình bày Báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo chuẩn mực kế toán số 24 đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp lý về báo cáo tài chính. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh các rủi ro pháp lý mà còn tạo niềm tin với các đối tác, nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Việc tuân thủ quy định sẽ giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động hợp pháp và bền vững trong môi trường kinh doanh.

>>>> Tìm hiểu Hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán số 16 để biết thêm thông tin bạn nhé!

6. Câu hỏi thường gặp

Các khoản trợ cấp nhận được từ các chính phủ nước ngoài không cần phải áp dụng chuẩn mực kế toán số 24?

Không. Chuẩn mực kế toán số 24 áp dụng cho tất cả các khoản trợ cấp nhận từ bất kỳ chính phủ nào, bao gồm cả chính phủ nước ngoài, miễn là khoản trợ cấp đó có liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và có các điều kiện áp dụng như mô tả trong chuẩn mực.

Trợ cấp có thể được ghi nhận vào tài sản không?

Có. Nếu trợ cấp liên quan đến việc mua tài sản cố định, khoản trợ cấp sẽ được ghi nhận vào tài sản và phân bổ dần vào thu nhập trong suốt thời gian sử dụng tài sản.

Trợ cấp được cấp cho mục đích chi tiêu phải được ghi nhận vào thu nhập ngay không?

Có. Nếu trợ cấp không có điều kiện và nhằm mục đích chi tiêu ngay lập tức, nó sẽ được ghi nhận toàn bộ vào thu nhập ngay trong kỳ nhận.

Các doanh nghiệp cần chú trọng vào việc áp dụng đúng các quy định về ghi nhận doanh thu, chi phí và lợi nhuận liên quan đến hợp đồng xây dựng để tránh sai sót và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý. Hướng dẫn thực hiện chuẩn mực kế toán số 24 sẽ giúp các doanh nghiệp không chỉ đảm bảo tuân thủ chuẩn mực kế toán mà còn nâng cao năng lực quản lý tài chính, từ đó tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và thúc đẩy sự phát triển bền vững trong ngành. Vậy nên Kế toán Kiểm toán Thuế ACC hy vọng thông qua bài viết bạn đã có thêm các thông tin hữu ích.