Tài khoản 128 (TK 128) là một khía cạnh quan trọng trong lĩnh vực tài chính và kế toán, đặc biệt khi nó liên quan đến Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ so sánh tài khoản 128 trong Thông tư 133 và các quy định trước đây, hiểu rõ nguyên tắc kế toán đối với tài khoản 128 và cách hạch toán theo từng tình huống cụ thể.
Tài khoản 128 (TK 128) là Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
Trước khi đi sâu vào sự so sánh, hãy tìm hiểu về tài khoản 128 và vai trò quan trọng của nó. Tài khoản 128 (TK 128) được sử dụng để hạch toán đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn. Điều này có nghĩa rằng nó được sử dụng để phản ánh số tiền hiện có và sự biến động tăng hoặc giảm của các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn, ngoại trừ những khoản chứng khoán kinh doanh. Các loại đầu tư này có thể bao gồm tiền gửi tại ngân hàng có kỳ hạn, trái phiếu, cho vay nắm giữ đến ngày đáo hạn với mục đích để thu lãi hàng kỳ và các đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn khác.
Một điểm cần lưu ý là không có Tài khoản 128 (TK 128) trong các quy định trước đây. Thông tư 133 đã đưa ra sự thay đổi quan trọng trong cách hạch toán các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn, và tài khoản 128 là một phần quan trọng của quy định này.
| Thông tư 133 | Thông tư 200 | Quyết định 48 |
| – Tài khoản 128 (TK 128) là Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
– Tài khoản 1281 (TK 1281) là Tiền gửi có kỳ hạn – Tài khoản 1288 (TK 1288) là Đầu tư ngắn hạn khác |
Tài khoản 128 (TK 128) là Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn– Tài khoản 1281 (TK 1281) là Tiền gửi có kỳ hạn
– Tài khoản 1282 (TK 1282) là Trái phiếu – Tài khoản 1283 (TK 1283) là Cho vay – Tài khoản 1288 (TK 1288) là Đầu tư ngắn hạn khác |
Không có Tài khoản 128 (TK 128) |
Nguyên tắc kế toán đối với Tài khoản 128 (TK 128)
Tài khoản về Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
Tài khoản 128 (TK 128) là một phần quan trọng của tài chính doanh nghiệp, và nguyên tắc kế toán đối với nó rất quan trọng. Dưới đây, chúng ta sẽ thảo luận về những nguyên tắc cơ bản khi kế toán cho tài khoản 128.
a) Tài khoản 128 (TK 128) được doanh nghiệp dùng để phản ánh số tiền hiện có và sự biến động tăng hoặc giảm của các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (ngoài những khoản chứng khoán kinh doanh). Các khoản đầu tư này bao gồm:
- Tiền gửi tại ngân hàng có kỳ hạn, bao gồm cả trái phiếu, tín phiếu, và kỳ phiếu.
- Cho vay nắm giữ đến ngày đáo hạn với mục đích để thu lãi hàng kỳ.
- Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn khác.
b) Khoản đầu tư được doanh nghiệp nắm giữ đến ngày đáo hạn cần phải được ghi sổ kế toán theo giá gốc. Điều này bao gồm:
- Giá mua cộng (+) các chi phí mua (nếu có), như chi phí môi giới, giao dịch, thuế, lệ phí, cung cấp thông tin và phí ngân hàng.
c) Kế toán viên phải mở sổ chi tiết theo dõi cụ thể từng khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn theo từng kỳ hạn, từng đối tượng, từng số lượng và từng loại nguyên tệ. Khi lập Báo cáo tài chính, kế toán viên cần dựa theo kỳ hạn còn lại (dưới 12 tháng hay từ 12 tháng trở lên kể từ thời điểm lập BCTC) để trình bày là tài sản ngắn hạn hoặc dài hạn.
d) Doanh nghiệp có nghĩa vụ phải hạch toán đầy đủ, chi tiết và kịp thời doanh thu hoạt động tài chính phát sinh từ những khoản đầu tư như lãi tiền gửi, lãi vay, lỗ khi thanh lý tài sản, nhượng bán các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn.
đ) Doanh nghiệp có nghĩa vụ phải hạch toán đầy đủ, chi tiết và kịp thời các khoản thu nhập từ hoạt động đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn. Trong trường hợp doanh nghiệp nhận lãi đầu tư, kế toán viên có trách nhiệm phân bổ số tiền lãi này. Chỉ ghi nhận là doanh thu hoạt động tài chính phần tiền lãi của các kỳ sau khi doanh nghiệp đã mua khoản đầu tư này. Trước khi doanh nghiệp mua lại khoản đầu tư, khoản tiền lãi dồn tích được ghi giảm giá trị của chính khoản đầu tư đó.
e) Đối với những khoản đầu tư hiện tại doanh nghiệp nắm giữ đến ngày đáo hạn khác ngoài khoản cho vay, kế toán viên cần đánh giá khả năng thu hồi. Trường hợp doanh nghiệp có bằng chứng chắc chắn chứng minh được rằng một phần hoặc toàn bộ khoản đầu tư có khả năng không thu hồi được, kế toán viên cần phải ghi nhận số tổn thất vào chi phí tài chính trong kỳ. Trường hợp số tổn thất không thể xác định, dự đoán được một cách đáng tin cậy, kế toán có thể không ghi giảm khoản đầu tư nhưng cần thuyết minh trên Báo cáo tài chính (BCTC) về khả năng thu hồi của khoản đầu tư.
g) Tại thời điểm doanh nghiệp lập Báo cáo tài chính (BCTC), kế toán viên cần đánh giá lại tất cả các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn đã được phân loại là các khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ theo tỷ giá chuyển khoản trung bình cuối kỳ của ngân hàng nơi doanh nghiệp có giao dịch thường xuyên.
Về việc:
- Xác định tỷ giá chuyển khoản trung bình
- Xử lý chênh lệch tỷ giá do đánh giá lại khoản mục tiền tệ có gốc ngoại tệ
Kế toán viên sẽ thực hiện theo quy định tại phần hướng dẫn Tài khoản 413 (TK 413) – Chênh lệch tỷ giá hối đoái.
Kết cấu và nội dung TK 128 (Tài khoản 128) – Tài khoản về Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
Bây giờ, chúng ta sẽ tìm hiểu về kết cấu và nội dung của Tài khoản 128.
Bên Nợ gồm có:
- Giá trị của các khoản đầu tư được nắm giữ đến ngày đáo hạn tăng.
Bên Có gồm có:
- Giá trị của các khoản đầu tư được nắm giữ đến ngày đáo hạn giảm.
Số dư bên Nợ:
- Giá trị của các khoản đầu tư được nắm giữ đến ngày đáo hạn hiện đang có tại thời điểm báo cáo.
Tài khoản 128 (TK 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn gồm có 2 tài khoản cấp 2:
- TK 1281 (Tài khoản 1281) – TK Tiền gửi có kỳ hạn: Phản ánh tình hình tăng hoặc giảm và số tiền hiện có của tiền gửi có kỳ hạn.
- TK 1288 (Tài khoản 1288) – TK Các khoản đầu tư khác được nắm giữ đến ngày đáo hạn: Phản ánh tình hình tăng hoặc giảm và số tiền hiện có của các khoản đầu tư khác nắm giữ đến ngày đáo hạn như cổ phiếu ưu đãi bắt buộc bên bán cần phải mua lại tại một thời điểm nhất định trong tương lai, trái phiếu, thương phiếu cùng các khoản cho vay nắm giữ đến ngày đáo hạn.
Các phương pháp hạch toán đối với TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
4.1. Khi doanh nghiệp gửi tiền có kỳ hạn, cho vay, mua các khoản đầu tư để nắm giữ đến ngày đáo hạn bằng tiền
Nợ TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
Có các Tài Khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 (Tài khoản 112) – Tiền gửi ngân hàng.
4.2. Định kỳ kế toán ghi nhận khoản phải thu của lãi tiền gửi, lãi trái phiếu và lãi cho vay của doanh nghiệp
Nợ TK 138 (Tài khoản 138) – Phải thu khác (1388)
Nợ TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (lãi nhập gốc) Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính.
4.3. Khi doanh nghiệp thu hồi các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn
Nợ các Tài khoản: TK 112 – Tiền gửi ngân hàng; TK 111 – Tiền mặt; TK 131 – Phải thu của khách hàng; TK 152 – Nguyên liệu, vật liệu; TK 156 – Hàng hóa; TK 211 – Tài sản cố định hữu hình,… (theo giá trị thu hồi)
Nợ TK 635 (Tài khoản 635) – Chi phí tài chính (nếu lỗ) Có TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (giá trị ghi sổ) Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi).
4.4. Doanh nghiệp chuyển đổi những khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn thành đầu tư vào đơn vị khác
Nợ TK 228 (Tài khoản 228) – Đầu tư góp vốn vào đơn vị khác (theo giá trị hợp lý)
Nợ TK 635 (Tài khoản 635) – Chi phí tài chính (nếu lỗ) Có TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (giá trị ghi sổ) Có các Tài khoản liên quan (nếu cần phải đầu tư thêm) Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi).
4.5. Kế toán các giao dịch liên quan đến những khoản cho vay:
a) Trường hợp nếu cho vay nhận lãi trước:
- Khi cho vay nhận lãi trước, kế toán ghi như sau:
Nợ TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (1288) Có các Tài khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 (Tài khoản 112) – Tiền gửi ngân hàng;… (số tiền thực chi) Có TK 3387 (Tài khoản 3387) – Doanh thu chưa thực hiện (phần lãi nhận trước).
- Định kỳ, tính và kết chuyển lãi của kỳ kế toán theo số lãi phải thu của từng kỳ, ghi:
Nợ TK 3387 (Tài khoản 3387) – Doanh thu chưa thực hiện Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính.
- Thu hồi giá gốc của khoản cho vay khi đến hạn, kế toán ghi:
Nợ các Tài khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 (Tài khoản 112) – Tiền gửi ngân hàng.
Có TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (1288).
b) Trường hợp nếu cho vay nhận lãi định kỳ:
- Khi cho vay, kế toán ghi:
Nợ TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (1288) Có các Tài khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 (Tài khoản 112) – Tiền gửi ngân hàng.
- Định kỳ ghi nhận tiền lãi cho vay:
Nợ các Tài khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 (Tài khoản 112) – Tiền gửi ngân hàng; TK 138 (Tài khoản 138) – Phải thu khác Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính.
- Thu hồi gốc của khoản cho vay khi đến hạn, kế toán ghi:
Nợ các Tài khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 – (Tài khoản 112) Tiền gửi ngân hàng;… Có TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (1288) Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi).
c) Trường hợp cho vay nhận lãi sau:
- Khi cho vay, kế toán ghi:
Nợ TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (1288) Có các Tài khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 (Tài khoản 112) – Tiền gửi ngân hàng.
- Định kỳ tính lãi cho vay cần phải thu và ghi nhận doanh thu theo số lãi phải thu từng kỳ, kế toán ghi:
Nợ TK 138 (Tài khoản 138) Phải thu khác (1388) Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính.
- Khi đến hạn cần thu hồi nợ gốc của khoản cho vay, hạn thu hồi gốc và lãi cho vay khi đến hạn, kế toán ghi:
Nợ các Tài khoản: TK 111 (Tài khoản 111) – Tiền mặt; TK 112 (Tài khoản 112) – Tiền gửi ngân hàng;… (theo giá trị thu hồi) Có TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn (1288) Có TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi).
4.6. Kế toán cho sự thay đổi giá trị của các khoản đầu tư
Để thay đổi giá trị của các khoản đầu tư, kế toán viên cần phải:
- Đánh giá lại giá trị thị trường hoặc giá trị hợp lý của khoản đầu tư vào thời điểm đánh giá.
- So sánh với giá trị ghi sổ, xác định sự thay đổi và xác định số tiền điều chỉnh.
Số tiền điều chỉnh sẽ được hạch toán:
Nợ các Tài khoản: TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn; TK 635 (Tài khoản 635) – Chi phí tài chính (nếu có lỗ). Có TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn; TK 515 (Tài khoản 515) – TK Doanh thu hoạt động tài chính (nếu lãi).
4.7. Kế toán cho lỗ của khoản đầu tư
Trong trường hợp khoản đầu tư không thể xác định giá trị thị trường và có khả năng không thu hồi được, kế toán viên cần phải ghi lỗ:
Nợ các Tài khoản: TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn; TK 635 (Tài khoản 635) – Chi phí tài chính. Có TK 128 (Tài khoản 128) – Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn.
So sánh TK 128 trong Thông tư 133 và quy định trước đây
Như đã đề cập ở phần đầu, Tài khoản 128 là một sự thay đổi quan trọng đối với quy tắc kế toán liên quan đến Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn. Trong quy định trước đây, chẳng hạn như Thông tư 200/2014/TT-BTC, không có Tài khoản 128. Do đó, việc hạch toán và thuyết minh về các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn đã không được quy định rõ ràng.
Thời điểm áp dụng Thông tư 133, quy tắc kế toán liên quan đến các khoản đầu tư này đã trở nên cụ thể và chi tiết hơn. Điều này giúp doanh nghiệp và kế toán viên nắm rõ hơn về cách hạch toán, thuyết minh và thực hiện kế toán cho Tài khoản 128. Quy định trong Thông tư 133 bao gồm việc xác định giá trị ghi sổ, kỳ hạn, và cách xử lý các loại khoản đầu tư khác ngoài tiền gửi có kỳ hạn.
Ngoài ra, Thông tư 133 cũng đưa ra hướng dẫn về cách đánh giá khả năng thu hồi của các khoản đầu tư và cách hạch toán lỗ trong trường hợp không thể xác định giá trị thị trường. Tất cả những điều này giúp tạo ra một khung kế toán rõ ràng và tổ chức hơn đối với Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn.
Kết luận
Tài khoản 128 (TK 128) đối với Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn là một khía cạnh quan trọng trong lĩnh vực kế toán và tài chính doanh nghiệp. Việc hạch toán cho các khoản đầu tư này đòi hỏi sự chính xác, tính chi tiết và tuân thủ các quy định của Thông tư 133.
So sánh Tài khoản 128 trong Thông tư 133 và quy định trước đây cho thấy sự cải thiện và đặc biệt hóa quy tắc kế toán liên quan đến Đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn. Điều này giúp doanh nghiệp và kế toán viên thực hiện kế toán một cách chính xác và hiệu quả, đồng thời tạo điều kiện cho việc thuyết minh và kiểm toán trong lĩnh vực này. Trên đây là thông tin từ Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp đến bạn. Nếu bạn cần thêm thông tin hoặc hỗ trợ về kế toán, hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn chi tiết và đáng tin cậy.
