Chuẩn mực kiểm toán nội bộ là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kiểm toán và quản lý. Nó đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả, và tính công bằng trong hoạt động của một tổ chức. Để hiểu rõ hơn về chuẩn mực kiểm toán nội bộ, chúng ta cần tìm hiểu về nó từ nhiều góc độ khác nhau. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về khái niệm này và tầm quan trọng của nó trong thực tế doanh nghiệp. Cùng công ty kế toán kiểm toán thuế ACC tìm hiểu chuẩn mực kiểm toán nội bộ là gì? nhé!
1. Chuẩn mực kiểm toán nội bộ là gì?
Chuẩn mực kiểm toán nội bộ (Internal Audit Standards) là tập hợp các hướng dẫn và nguyên tắc mà các tổ chức và các chuyên gia kiểm toán nội bộ phải tuân thủ khi thực hiện các hoạt động kiểm toán nội bộ. Mục tiêu của chuẩn mực này là đảm bảo rằng kiểm toán nội bộ được thực hiện một cách hiệu quả và đáng tin cậy. Các chuẩn mực này cung cấp một cấu trúc và hướng dẫn cho việc thực hiện kiểm toán nội bộ, giúp đảm bảo tính chính xác, tính khách quan, và tính kỷ luật trong quá trình kiểm toán.
Các chuẩn mực kiểm toán nội bộ thường được phát triển và ban hành bởi các tổ chức kiểm toán quốc tế như Viện Kiểm toán Nội bộ Hoa Kỳ (The Institute of Internal Auditors – IIA) và Cơ quan Kiểm toán Nội bộ Quốc tế (International Organization of Supreme Audit Institutions – INTOSAI).
Các yếu tố quan trọng của chuẩn mực kiểm toán nội bộ có thể bao gồm:
- Độc lập và khách quan: Kiểm toán nội bộ phải thực hiện công việc một cách độc lập và khách quan, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.
- Hiệu quả: Kiểm toán nội bộ phải giúp tổ chức đạt được mục tiêu của mình thông qua việc cung cấp thông tin và đề xuất cải thiện.
- Tính kỷ luật: Các hoạt động kiểm toán nội bộ phải tuân thủ các quy trình và nguyên tắc kiểm toán nội bộ được đề ra trong chuẩn mực.
- Tính chính xác: Kiểm toán nội bộ phải đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin được cung cấp.
- Tự đánh giá và cải thiện liên tục: Các tổ chức kiểm toán nội bộ cần tự đánh giá và cải thiện liên tục quy trình và hoạt động của họ để đảm bảo tuân thủ chuẩn mực và nâng cao hiệu suất.
Tóm lại, chuẩn mực kiểm toán nội bộ là một tập hợp các nguyên tắc và quy tắc mà kiểm toán nội bộ phải tuân theo để đảm bảo tính hiệu quả, độc lập, và đáng tin cậy trong việc thực hiện kiểm toán nội bộ. Điều này giúp đảm bảo rằng kiểm toán nội bộ đóng góp một cách tích cực vào quản lý rủi ro và cải thiện quá trình trong tổ chức.
2. Mục tiêu của chuẩn mực kiểm toán nội bộ là gì?
Mục tiêu của chuẩn mực kiểm toán nội bộ là đảm bảo rằng hoạt động kiểm toán nội bộ trong một tổ chức diễn ra hiệu quả và có tính minh bạch. Cụ thể, các mục tiêu chính của chuẩn mực kiểm toán nội bộ bao gồm:
- Đảm bảo tuân thủ: Đảm bảo rằng tổ chức tuân thủ tất cả các quy định pháp luật và quy định nội bộ áp dụng cho hoạt động của họ. Điều này giúp đề phòng rủi ro pháp lý và tiềm ẩn, bảo vệ tài sản của tổ chức và tạo sự tin tưởng cho cổ đông và nhà đầu tư.
- Đánh giá hiệu suất: Xác định hiệu suất của các quy trình và hoạt động trong tổ chức, đảm bảo rằng chúng đáp ứng các mục tiêu và kết quả dự kiến. Điều này giúp tối ưu hóa sử dụng tài nguyên và cải thiện hiệu suất tổ chức.
- Bảo vệ tài sản: Kiểm tra và đảm bảo an toàn tài sản của tổ chức, bao gồm cả tài sản vật chất và tài sản vô hình như dữ liệu và thông tin quan trọng. Điều này giúp ngăn chặn lãng phí, lạm dụng tài sản, và đảm bảo rằng chúng không bị mất mát hoặc bị hủy hoại.
- Đánh giá rủi ro: Xác định và đánh giá các rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động của tổ chức, từ đó giúp quản lý rủi ro một cách hiệu quả. Điều này đồng thời cung cấp thông tin cho quản lý để họ có thể đưa ra quyết định chiến lược và quản lý rủi ro tốt hơn.
- Cải thiện quản lý: Đảm bảo rằng quản lý tổ chức có thông tin chính xác và đáng tin cậy để đưa ra quyết định, cải thiện quá trình quản lý, và tạo ra giá trị cho tổ chức. Kiểm toán nội bộ giúp xác định các điểm yếu và đề xuất cải tiến cho tổ chức.
Tóm lại, mục tiêu chính của chuẩn mực kiểm toán nội bộ là hỗ trợ tổ chức trong việc đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và an toàn trong hoạt động của họ, từ đó đóng góp vào sự thành công và bền vững của tổ chức.
3. Chuẩn mực kiểm toán nội bộ Việt Nam năm 2023?
Theo quy định của Phụ lục 2 kèm theo Thông tư 8/2021/TT-BTC, nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp kiểm toán nội bộ tại Việt Nam đối với những người làm công tác kiểm toán nội bộ bao gồm:
[1] Tính chính trực
Tính chính trực của người làm công tác kiểm toán nội bộ là yếu tố quan trọng để xây dựng sự tin tưởng và đảm bảo độ tin cậy đối với những đánh giá của họ. Họ cần thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn với trung thực, cẩn trọng và tinh thần trách nhiệm. Điều này bao gồm việc tuân thủ các quy định pháp luật và tiết lộ thông tin cần thiết theo yêu cầu của pháp luật và theo các tiêu chuẩn chuyên môn của kiểm toán nội bộ. Họ không được tham gia vào các hoạt động phi pháp hoặc làm tổn hại đến uy tín của ngành nghề hoặc uy tín của tổ chức.
[2] Tính khách quan
Người làm công tác kiểm toán nội bộ phải đảm bảo tính khách quan, chính xác, trung thực và công bằng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của kiểm toán nội bộ. Họ cần thể hiện mức độ cao nhất về tính khách quan chuyên môn trong việc thu thập, đánh giá và trao đổi thông tin về các hoạt động và quy trình được kiểm tra.
[3] Tính bảo mật
Người làm công tác kiểm toán nội bộ phải tôn trọng các giá trị và quyền sở hữu thông tin được cung cấp và không được phép tiết lộ thông tin này nếu không có sự cho phép của các cấp có thẩm quyền, trừ khi việc tiết lộ thông tin thuộc trách nhiệm chuyên môn hoặc theo yêu cầu của luật pháp.
[4] Năng lực chuyên môn và tính thận trọng
Người làm công tác kiểm toán nội bộ cần áp dụng kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm chuyên môn trong việc cung cấp các dịch vụ và thực hiện các hoạt động kiểm toán nội bộ. Đồng thời, họ cần hành động một cách thận trọng và tuân theo các tiêu chuẩn nghề nghiệp và kỹ thuật áp dụng.
[5] Tư cách nghề nghiệp
Người làm công tác kiểm toán nội bộ phải tuân thủ pháp luật và các quy định có liên quan, tránh bất kỳ hành động nào có thể làm giảm uy tín nghề nghiệp của họ.
[6] Đạo đức và trung thực
Người làm công tác kiểm toán nội bộ cần tuân theo các nguyên tắc đạo đức và đối xử trung thực trong tất cả các khía cạnh của công việc. Họ không được thực hiện hoặc tham gia vào bất kỳ hành động nào có thể gây ra xung đột đạo đức hoặc đánh đồng xảy ra trong quá trình kiểm toán nội bộ.
[7] Độc lập và khả năng tự quyết định
Người làm công tác kiểm toán nội bộ cần duy trì độc lập và khả năng tự quyết định trong việc thực hiện kiểm toán nội bộ. Họ không nên bị áp lực hoặc tác động từ bên ngoài có thể ảnh hưởng đến sự độc lập và khả năng ra quyết định chính trực trong công việc của họ.
[8] Trách nhiệm và tự tôn nghề nghiệp
Người làm công tác kiểm toán nội bộ phải nắm vững trách nhiệm của mình đối với việc cung cấp dịch vụ kiểm toán nội bộ và duy trì tư cách nghề nghiệp cao. Họ cần thực hiện công việc của mình với tinh thần tự tôn nghề nghiệp và sẵn sàng chấp nhận trách nhiệm cho quyết định và xét đoán của họ.
[9] Đào tạo và phát triển
Người làm công tác kiểm toán nội bộ cần liên tục cập nhật và nâng cao kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm của họ trong lĩnh vực kiểm toán nội bộ. Điều này bao gồm việc tham gia vào các hoạt động đào tạo và phát triển chuyên nghiệp để duy trì sự phù hợp với các tiêu chuẩn mới và thay đổi trong ngành.
[10] Hỗ trợ và tương tác xây dựng
Người làm công tác kiểm toán nội bộ cần tạo điều kiện cho sự hỗ trợ và tương tác xây dựng trong quá trình kiểm toán nội bộ. Họ nên làm việc cùng với các bên liên quan, bao gồm cả những người đại diện cho tổ chức và các đơn vị nghiệp vụ khác, để đảm bảo sự hiệu quả và tính khách quan của kiểm toán nội bộ.
Qua bài viết trên của Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC, chuẩn mực kiểm toán nội bộ đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác, minh bạch và công bằng trong quản lý tổ chức. Nó không chỉ giúp ngăn chặn gian lận và lạm dụng quyền lực mà còn giúp cải thiện hiệu suất tổ chức và tạo niềm tin từ phía cổ đông và đối tác. Việc thực hiện chuẩn mực kiểm toán nội bộ không chỉ là một nhiệm vụ pháp lý, mà còn là một nhiệm vụ đạo đức và quản lý quan trọng đối với mọi tổ chức. Để đảm bảo sự thành công và bền vững, việc tuân thủ và thực hiện chuẩn mực này là không thể thiếu.
