Đề xuất lùi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với bia, rượu sang 2027: tránh “cú sốc kép” cho doanh nghiệp

Bộ Tài chính vừa kiến nghị lùi thời điểm tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với mặt hàng bia, rượu sang năm 2027, thay vì 2026 như kế hoạch ban đầu, nhằm giảm áp lực cho doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động.

Chuyển lộ trình tăng thuế sang 2027 để doanh nghiệp thích nghi

Thông tin được ông Lưu Đức Huy, Phó cục trưởng Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) chia sẻ tại hội thảo về thuế TTĐB ngày 22/4. Ông Huy cho biết, Bộ Tài chính đã đề xuất với Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội giãn lộ trình tăng thuế TTĐB, trong đó riêng đối với bia, rượu sẽ dời sang năm 2027 để doanh nghiệp có thêm thời gian chuẩn bị.

Cùng với đề xuất này, Chính phủ cũng xây dựng phương án tăng thuế theo lộ trình “đỡ sốc”, tránh gây đột ngột cho các doanh nghiệp sản xuất, phân phối đồ uống có cồn. Cụ thể, thuế TTĐB với rượu từ 20 độ trở lên sẽ tăng từ 65% hiện nay lên 90% trong vòng 5 năm. Với rượu dưới 20 độ, mức thuế tối đa là 60%, còn bia cũng tăng từ 65% lên 90% trong cùng khoảng thời gian.

Theo số liệu của Hiệp hội Bia, Rượu, Nước giải khát Việt Nam (VBA), ngành đồ uống hiện đóng góp khoảng 60.000 tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách nhà nước, trong đó hơn 40.000 tỷ là từ thuế TTĐB. Tuy nhiên, từ năm 2021 đến 2023, lợi nhuận bình quân toàn ngành đã giảm từ 12% xuống còn 10%, và nguồn thu ngân sách từ ngành này cũng sụt trung bình 10% mỗi năm.

VBA lo ngại nếu tăng thuế quá nhanh, sức mua có thể sụt giảm mạnh, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất và hàng trăm nghìn việc làm trong chuỗi giá trị liên quan. Vì vậy, Hiệp hội đề xuất lùi thời điểm áp dụng tăng thuế đến năm 2028 và chỉ nên tăng ở mức 5% mỗi năm trong 5 năm liên tiếp.

Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV – TS Cấn Văn Lực cũng đồng tình với kiến nghị này, cho rằng giãn thời điểm áp dụng là cần thiết để doanh nghiệp có đủ thời gian thích nghi, điều chỉnh sản xuất phù hợp với xu hướng tiêu dùng mới và các chuẩn mực về sức khỏe cộng đồng.

Từ góc độ kinh tế vĩ mô, ông Lê Duy Bình – Giám đốc Economica Việt Nam nhận định, việc tăng thuế TTĐB vào thời điểm này sẽ làm trầm trọng hơn sự suy giảm đầu tư và tiêu dùng, tác động tiêu cực đến tổng cầu và mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025. Theo ông, trong bối cảnh phải ứng phó với chính sách thuế quan của Mỹ và các bất ổn toàn cầu, ưu tiên lúc này nên là duy trì đà tăng trưởng và hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó.

Thuế nước ngọt và mục tiêu sức khỏe cộng đồng

Ngoài bia và rượu, dự thảo Luật sửa đổi cũng đề xuất áp thuế TTĐB 10% đối với nước giải khát có đường (trên 5g/100ml). Tuy nhiên, nội dung này cũng đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều do ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi tiêu dùng và hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất nước giải khát.

Ông Tạ Văn Hạ – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội nhấn mạnh cần hài hòa giữa lợi ích ngân sách, sức khỏe cộng đồng và tính cạnh tranh của doanh nghiệp. Theo báo cáo của Ủy ban, đến năm 2030, Việt Nam có thể đối mặt với tình trạng 2 triệu trẻ em bị béo phì – một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có liên quan đến tiêu thụ đồ uống có đường.

Chờ quyết định cuối cùng từ Quốc hội

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) sẽ tiếp tục được hoàn thiện trước khi trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 vào tháng 5/2025. Các kiến nghị về giãn lộ trình, điều chỉnh mức tăng và đánh giá tác động toàn diện đang là nội dung được xem xét kỹ lưỡng, nhằm đảm bảo chính sách vừa hỗ trợ phát triển kinh tế, vừa bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Nguồn: Vnexpress.net