Các trường hợp được thay đổi nguyên giá tài sản cố định là gì?

Khi thực hiện công tác kế toán, việc thay đổi nguyên giá tài sản cố định là vấn đề mà nhiều doanh nghiệp phải đối mặt. Thay đổi nguyên giá tài sản cố định không chỉ liên quan đến việc ghi chép trong sổ sách kế toán mà còn ảnh hưởng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các trường hợp thay đổi nguyên giá tài sản cố định, từ đó giúp bạn nắm bắt rõ quy trình và cách thức điều chỉnh một cách hợp lý. Các trường hợp được thay đổi nguyên giá tài sản cố định sẽ được giải thích chi tiết dưới góc độ chuyên môn của Kế toán Kiểm toán Thuế ACC.

1. Các trường hợp được thay đổi nguyên giá tài sản cố định là gì?

Theo quy định của Thông tư 23/2023/TT-BTC, có nhiều trường hợp mà nguyên giá tài sản cố định của cơ quan nhà nước có thể được điều chỉnh để đảm bảo sự chính xác và minh bạch trong việc đánh giá giá trị tài sản. Việc thay đổi nguyên giá tài sản cố định có thể được thực hiện trong những tình huống sau đây:

• Kiểm kê và đánh giá lại tài sản: Khi cơ quan nhà nước tiến hành kiểm kê và đánh giá lại giá trị tài sản cố định theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nguyên giá của tài sản có thể thay đổi để phản ánh đúng giá trị thực tế của tài sản.
• Nâng cấp và mở rộng tài sản: Trong trường hợp thực hiện các dự án nâng cấp hoặc mở rộng tài sản cố định, nguyên giá của tài sản sẽ được điều chỉnh theo mức tăng thêm do việc cải tạo, nâng cấp này. Điều này thường áp dụng khi cơ quan nhà nước thực hiện các cải tiến cơ sở hạ tầng hoặc các công trình có quy mô lớn.
• Tháo dỡ và lắp đặt bộ phận mới: Khi tháo dỡ hoặc thay thế các bộ phận của tài sản cố định, nguyên giá tài sản cũng sẽ bị điều chỉnh. Giá trị của tài sản cố định sẽ thay đổi tương ứng với việc thay thế hoặc lắp đặt các bộ phận mới.
• Tài sản bị mất hoặc hư hỏng do thiên tai: Trong những trường hợp tài sản cố định bị hư hỏng hoặc mất mát do các yếu tố bất khả kháng như thiên tai, nguyên giá sẽ được điều chỉnh để phản ánh tình trạng thực tế của tài sản.
• Điều chỉnh giá trị quyền sử dụng đất: Trong trường hợp có thay đổi về giá trị quyền sử dụng đất, nguyên giá của tài sản cố định cũng có thể bị điều chỉnh theo các quy định pháp lý hiện hành.

Khi thực hiện thay đổi nguyên giá tài sản cố định, cơ quan nhà nước cần phải lập biên bản ghi rõ lý do và quy trình thực hiện điều chỉnh giá trị tài sản, từ đó đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ pháp luật trong công tác kế toán và quản lý tài sản.

>> Xem thêm bài viết do Kế toán Kiểm toán Thuế ACC cung cấp: Chi phí tài sản cố định là gì? Các đặc điểm

2. Cách xác định nguyên giá tài sản cố định khi thay đổi nguyên giá tài sản cố định

Việc xác định lại nguyên giá của tài sản cố định trong các trường hợp thay đổi giá trị là rất quan trọng để bảo đảm tính chính xác trong việc ghi nhận và phản ánh giá trị tài sản của doanh nghiệp, tổ chức hoặc cơ quan nhà nước. Dưới đây là các quy định chi tiết về cách xác định nguyên giá tài sản cố định trong những trường hợp thay đổi giá trị:

• Kiểm kê tài sản cố định: Khi tài sản được kiểm kê và đánh giá lại theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền, nguyên giá sẽ được xác định lại dựa trên kết quả kiểm kê. Việc này nhằm bảo đảm tài sản được ghi nhận chính xác và đáng tin cậy.
• Nâng cấp và mở rộng tài sản: Đối với tài sản cố định được nâng cấp hoặc mở rộng, nguyên giá sẽ bao gồm giá trị hiện tại của tài sản cộng với phần giá trị tăng thêm do quá trình nâng cấp hoặc mở rộng. Sự điều chỉnh này cần phải được thực hiện theo các dự án đầu tư được phê duyệt và quy định về xây dựng.
• Tháo dỡ tài sản cố định: Khi thực hiện tháo dỡ tài sản, nguyên giá sẽ được điều chỉnh bằng cách trừ đi giá trị của bộ phận bị tháo dỡ, đồng thời cộng thêm các chi phí hợp lý phát sinh trong quá trình tháo dỡ.
• Lắp đặt thêm tài sản cố định: Trong trường hợp có thêm bộ phận, thiết bị mới lắp đặt vào tài sản cố định, nguyên giá sẽ được điều chỉnh để bao gồm cả giá trị của bộ phận lắp đặt thêm này.
• Thiên tai, sự cố bất khả kháng: Trong trường hợp tài sản bị mất mát hoặc hư hỏng do thiên tai hoặc sự cố bất khả kháng, nguyên giá tài sản sẽ được điều chỉnh lại theo kết quả đánh giá của các cơ quan có thẩm quyền.
• Điều chỉnh giá trị quyền sử dụng đất: Khi có sự thay đổi về giá trị quyền sử dụng đất, nguyên giá tài sản cố định cũng sẽ được điều chỉnh để phản ánh giá trị quyền sử dụng đất mới theo quy định của pháp luật.

Quá trình xác định lại nguyên giá của tài sản cố định khi có sự thay đổi giá trị sẽ giúp đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong công tác kế toán và quản lý tài sản của các tổ chức và doanh nghiệp.

3. Các quy định về phạm vi tài sản cố định tính hao mòn, khấu hao là gì?

Việc tính hao mòn và khấu hao tài sản cố định là một phần quan trọng trong việc quản lý tài chính của tổ chức, cơ quan và doanh nghiệp. Để đảm bảo tính hiệu quả trong sử dụng tài sản cố định, cần phải áp dụng chính sách hao mòn và khấu hao hợp lý. Dưới đây là các quy định liên quan đến phạm vi tài sản cố định tính hao mòn và khấu hao:

• Tài sản cố định phải tính hao mòn: Tất cả tài sản cố định thuộc sở hữu của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cũng như tài sản do Nhà nước giao cho doanh nghiệp, đều phải tính hao mòn và khấu hao, trừ những tài sản đặc biệt được quy định không phải tính hao mòn và khấu hao.
• Hao mòn và khấu hao đối với đơn vị sự nghiệp công lập: Các tài sản cố định tại đơn vị sự nghiệp công lập, bao gồm cả tài sản tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư, đều phải tính khấu hao. Ngoài ra, các tài sản sử dụng trong hoạt động kinh doanh, cho thuê hoặc liên doanh, liên kết mà không tạo thành pháp nhân mới cũng cần phải tính khấu hao.
• Các trường hợp không tính hao mòn, khấu hao: Không tính hao mòn, khấu hao đối với tài sản cố định là quyền sử dụng đất, các tài sản cố định đặc thù, và các tài sản đã hết giá trị nhưng vẫn còn sử dụng được. Đồng thời, tài sản cố định đã hết khấu hao nhưng không thể sử dụng tiếp cũng không cần tính hao mòn.
• Thương hiệu trong liên doanh, liên kết: Đối với các tài sản cố định là thương hiệu trong các hoạt động liên doanh, liên kết, giá trị của thương hiệu này sẽ được phân bổ vào chi phí hàng năm theo quy định của pháp luật.

Các quy định này giúp đảm bảo việc tính hao mòn và khấu hao của tài sản cố định được thực hiện đúng đắn, minh bạch, và tuân thủ pháp luật, từ đó góp phần vào việc quản lý tài chính hiệu quả và phát triển bền vững.

>> Xem thêm bài viết sau để biết thêm thông tin: Phương pháp xác định tài sản vô hình

4. Các câu hỏi thường gặp

Khi thay đổi nguyên giá tài sản cố định, có cần phải điều chỉnh lại các chỉ tiêu tài chính khác không?

Việc thay đổi nguyên giá tài sản cố định có thể ảnh hưởng đến các chỉ tiêu tài chính liên quan, chẳng hạn như tổng tài sản, vốn chủ sở hữu, và lợi nhuận. Do đó, ngoài việc điều chỉnh nguyên giá tài sản cố định, doanh nghiệp cũng cần xem xét và điều chỉnh các chỉ tiêu tài chính khác nếu có sự ảnh hưởng.

Thay đổi nguyên giá tài sản cố định có ảnh hưởng đến báo cáo tài chính năm trước không?

Việc thay đổi nguyên giá tài sản cố định có thể ảnh hưởng đến báo cáo tài chính của kỳ kế toán hiện tại, nhưng đối với các báo cáo tài chính đã lập trước đó, không cần phải điều chỉnh nếu sự thay đổi không liên quan đến những năm trước. Tuy nhiên, trong trường hợp có sai sót trong việc ghi nhận nguyên giá trước đó, cần phải thực hiện điều chỉnh lại trong báo cáo tài chính theo quy định.

Khi thay đổi nguyên giá tài sản cố định, cần phải có những tài liệu chứng minh nào?

Khi thay đổi nguyên giá tài sản cố định, doanh nghiệp cần cung cấp các tài liệu chứng minh như quyết định nâng cấp, dự án đầu tư, biên bản kiểm kê, báo cáo đánh giá tài sản hoặc biên bản sửa chữa, thay thế, và các hóa đơn chi phí liên quan. Các tài liệu này cần được lưu trữ để làm căn cứ chứng minh khi có yêu cầu từ cơ quan nhà nước hoặc kiểm toán.

Việc thay đổi nguyên giá tài sản cố định là một phần không thể thiếu trong công tác kế toán của doanh nghiệp. Tùy thuộc vào từng tình huống cụ thể, việc điều chỉnh này sẽ giúp doanh nghiệp phản ánh chính xác giá trị tài sản trong báo cáo tài chính. Kế toán Kiểm toán Thuế ACC luôn sẵn sàng hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc áp dụng đúng các quy định và quy trình thay đổi nguyên giá tài sản cố định để đảm bảo sự minh bạch và hợp pháp.