Hàng xuất khẩu tại chỗ là một hình thức xuất khẩu phổ biến, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn băn khoăn liệu hàng xuất khẩu tại chỗ có được hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) hay không. Bài viết này Kế toán kiểm toán thuế ACC sẽ giải đáp thắc mắc đó, cung cấp thông tin chi tiết về quy định pháp luật liên quan và các trường hợp đặc biệt.
1. Xuất khẩu tại chỗ là gì?
Xuất khẩu tại chỗ là một hình thức xuất khẩu đặc biệt, trong đó hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam và bán cho thương nhân nước ngoài. Tuy nhiên, thay vì vận chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, hàng hóa này được giao trực tiếp cho một doanh nghiệp khác tại Việt Nam theo yêu cầu của thương nhân nước ngoài.
Hình thức này giúp kết nối giao dịch giữa các doanh nghiệp nội địa và đối tác nước ngoài mà không cần thực hiện vận chuyển quốc tế, đồng thời vẫn đảm bảo các quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu.
Đặc điểm nổi bật của xuất khẩu tại chỗ
- Không có sự di chuyển quốc tế: Hàng hóa không được vận chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam nhưng vẫn được coi là xuất khẩu.
- Kết nối giữa các bên liên quan: Gồm doanh nghiệp nội địa, thương nhân nước ngoài, và doanh nghiệp được chỉ định trong nước.
- Tuân thủ quy định pháp luật về hải quan: Các giao dịch xuất khẩu tại chỗ phải thực hiện các thủ tục hải quan tương tự như xuất khẩu thông thường, bao gồm kê khai và nộp thuế (nếu có).
Như vậy, xuất khẩu tại chỗ là một giải pháp linh hoạt, hỗ trợ thúc đẩy giao dịch thương mại giữa doanh nghiệp Việt Nam với đối tác nước ngoài, đồng thời tận dụng hiệu quả chuỗi cung ứng nội địa.
2. Các trường hợp xuất khẩu tại chỗ
Theo Khoản 1 Điều 86 Thông tư 38/2015/TT-BTC, các loại hàng hóa được coi là xuất khẩu tại chỗ bao gồm:
- Hàng hóa liên quan đến gia công:
- Bao gồm sản phẩm gia công, máy móc, thiết bị được thuê hoặc mượn, cũng như nguyên liệu, vật tư dư thừa, phế liệu và phế phẩm thuộc hợp đồng gia công.
- Những trường hợp này được thực hiện theo quy định tại Khoản 3 Điều 32 Nghị định số 187/2013/NĐ-CP.
- Hàng hóa giao dịch giữa doanh nghiệp nội địa và doanh nghiệp trong khu phi thuế quan: đây là hàng hóa được mua bán giữa doanh nghiệp nội địa và doanh nghiệp chế xuất, hoặc các doanh nghiệp khác nằm trong khu phi thuế quan.
- Hàng hóa theo chỉ định của thương nhân nước ngoài: trong trường hợp thương nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam, hàng hóa được doanh nghiệp trong nước bán cho thương nhân nước ngoài sẽ được giao cho một doanh nghiệp khác tại Việt Nam theo chỉ định của thương nhân nước ngoài.
3. Hàng xuất khẩu tại chỗ có được hoàn thuế GTGT không?
Theo quy định tại khoản 2 Điều 17 Thông tư 219/2013/TT-BTC quy định về điều kiện khấu trừ, hoàn thuế GTGT đầu vào đối với một số trường hợp hàng hóa được coi như xuất khẩu như sau:
Điều kiện khấu trừ, hoàn thuế GTGT đầu vào đối với một số trường hợp hàng hóa được coi như xuất khẩu
“….
Hàng hóa xuất khẩu tại chỗ theo quy định của pháp luật:
a) Hợp đồng mua bán hàng hóa hoặc hợp đồng gia công có chỉ định giao hàng tại Việt Nam;
b) Tờ khai hải quan hàng hóa xuất khẩu – nhập khẩu tại chỗ đã làm xong thủ tục hải quan;
c) Hóa đơn giá trị gia tăng hoặc hóa đơn xuất khẩu ghi rõ tên người mua phía nước ngoài, tên doanh nghiệp nhận hàng và địa điểm giao hàng tại Việt Nam;
d) Hàng hóa bán cho thương nhân nước ngoài nhưng giao hàng tại Việt Nam phải thanh toán qua ngân hàng bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi. Chứng từ thanh toán qua ngân hàng theo hướng dẫn tại khoản 3 Điều 16 Thông tư này. Trường hợp người nhập khẩu tại chỗ được phía nước ngoài ủy quyền thanh toán cho người xuất khẩu tại chỗ thì đồng tiền thanh toán thực hiện theo quy định của pháp luật về ngoại hối.
đ) Hàng hóa xuất khẩu tại chỗ của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải phù hợp với quy định tại giấy phép đầu tư.
….”
Hàng hóa xuất khẩu tại chỗ có thể được hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào nếu đáp ứng một số điều kiện quan trọng theo quy định. Trước hết, doanh nghiệp cần có hợp đồng mua bán hoặc gia công hàng hóa, trong đó chỉ rõ việc giao hàng ngay tại Việt Nam theo yêu cầu của thương nhân nước ngoài. Đây là cơ sở pháp lý để xác định rằng giao dịch thuộc phạm vi xuất khẩu tại chỗ.
Một yếu tố không thể thiếu là việc hoàn tất thủ tục hải quan cho tờ khai hàng hóa xuất khẩu – nhập khẩu tại chỗ. Các thông tin liên quan phải được kê khai chính xác và đầy đủ để đảm bảo tuân thủ quy định của cơ quan hải quan.
Ngoài ra, hóa đơn giá trị gia tăng hoặc hóa đơn xuất khẩu cần ghi rõ ràng tên của người mua là thương nhân nước ngoài, kèm theo tên doanh nghiệp nhận hàng và địa điểm giao hàng tại Việt Nam. Điều này nhằm xác định rõ trách nhiệm và vai trò của các bên trong giao dịch.
Về thanh toán, thương nhân nước ngoài phải thực hiện qua ngân hàng bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi. Nếu người nhập khẩu tại chỗ được ủy quyền thanh toán thay, đồng tiền thanh toán phải phù hợp với các quy định của pháp luật về ngoại hối, đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp trong giao dịch tài chính.
Đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, hàng hóa xuất khẩu tại chỗ còn phải phù hợp với các điều kiện được ghi nhận trong giấy phép đầu tư. Đây là yêu cầu nhằm kiểm soát và đảm bảo tính hợp lệ của các hoạt động xuất khẩu trong phạm vi pháp lý.
4. Trách nhiệm của người xuất khẩu hàng hóa tại chỗ
Người xuất khẩu hàng hóa tại chỗ có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ theo quy định pháp luật, bao gồm:
Ký kết và tuân thủ hợp đồng với thương nhân nước ngoài:
Người xuất khẩu phải đảm bảo hợp đồng mua bán hoặc gia công hàng hóa được lập đầy đủ và rõ ràng, trong đó nêu rõ điều khoản về việc giao hàng tại Việt Nam theo yêu cầu của thương nhân nước ngoài.
Hoàn tất thủ tục hải quan:
Việc khai báo tờ khai hải quan phải được thực hiện chính xác, trung thực và phù hợp với quy định pháp luật. Người xuất khẩu cần cung cấp đầy đủ thông tin về hàng hóa xuất khẩu tại chỗ, bao gồm loại hàng hóa, giá trị, và bên nhận hàng tại Việt Nam.
Xuất hóa đơn theo quy định:
Hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn xuất khẩu cần được lập đầy đủ thông tin, bao gồm tên người mua (thương nhân nước ngoài), tên doanh nghiệp nhận hàng tại Việt Nam và địa điểm giao hàng. Đây là căn cứ quan trọng để xác định tính hợp pháp của giao dịch.
Đảm bảo thanh toán qua ngân hàng:
Thanh toán từ thương nhân nước ngoài phải được thực hiện qua ngân hàng bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi. Nếu người nhận hàng tại chỗ được ủy quyền thanh toán thay, người xuất khẩu cần đảm bảo đồng tiền thanh toán phù hợp với các quy định pháp luật về ngoại hối.
Đảm bảo chất lượng và giao hàng đúng quy định:
Hàng hóa xuất khẩu tại chỗ phải được giao đúng địa điểm và đúng yêu cầu như đã thỏa thuận trong hợp đồng, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng theo cam kết.
Lưu giữ hồ sơ chứng từ:
Người xuất khẩu có trách nhiệm lưu trữ toàn bộ hồ sơ, chứng từ liên quan đến giao dịch xuất khẩu tại chỗ, bao gồm hợp đồng, tờ khai hải quan, hóa đơn, và chứng từ thanh toán để phục vụ việc kiểm tra hoặc đối chiếu khi cần thiết.
Tuân thủ các quy định pháp lý khác:
Đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, người xuất khẩu cần đảm bảo rằng giao dịch xuất khẩu tại chỗ phù hợp với nội dung ghi trong giấy phép đầu tư. Đồng thời, họ cũng phải thực hiện đúng các nghĩa vụ thuế, báo cáo tài chính và các nghĩa vụ liên quan khác theo quy định của pháp luật.
5. Các câu hỏi thường gặp
Mọi hàng hóa xuất khẩu tại chỗ đều được hoàn thuế GTGT đúng không?
Không, chỉ những hàng hóa đáp ứng đủ điều kiện quy định của pháp luật mới được hoàn thuế. Ví dụ: hàng hóa phải được chứng minh là đã xuất khẩu, có hóa đơn chứng từ đầy đủ…
Hàng hóa xuất khẩu tại chỗ để bán cho du khách nước ngoài được hoàn thuế GTGT không?
Có, Nếu đáp ứng đủ các điều kiện về hóa đơn, chứng từ và chứng minh hàng hóa đã được xuất khẩu, thì có thể được hoàn thuế.
Hàng hóa xuất khẩu tại chỗ nhưng chưa thu được tiền từ khách hàng nước ngoài có được hoàn thuế GTGT không?
Tùy thuộc vào quy định cụ thể của từng thời điểm. Thông thường, việc thu được tiền không phải là điều kiện bắt buộc để được hoàn thuế, nhưng cần có các bằng chứng chứng minh giao dịch xuất khẩu.
Trên đây là một số thông tin về Hàng xuất khẩu tại chỗ có được hoàn thuế GTGT không? Hy vọng với những thông tin ACC đã cung cấp sẽ giúp bạn giải đáp được những thắc mắc về vấn đề trên. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng.
