Vi phạm nguyên tắc kế toán là hành vi không chỉ gây hậu quả tài chính mà còn đe dọa uy tín và minh bạch của tổ chức. Các vi phạm này có thể bao gồm sự thao túng thông tin tài chính, che giấu lợi nhuận, hay sử dụng phương pháp kế toán không đúng quy định. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cổ đông và nhà đầu tư, mà còn có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Để bảo vệ sự trung thực và minh bạch trong kế toán, tuân thủ nguyên tắc là điều cực kỳ quan trọng. Bài viết dưới đây Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC sẽ giải đáp các thắc mắc của bạn về vi phạm nguyên tắc kế toán.
1. Định nghĩa Nguyên tắc kế toán
Nguyên tắc kế toán là tập hợp các quy định, nguyên tắc, và tiêu chuẩn hướng dẫn việc ghi chép, báo cáo tài chính của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Chúng được thiết lập để đảm bảo tính minh bạch, đáng tin cậy, và so sánh được của thông tin tài chính. Các nguyên tắc kế toán cung cấp hướng dẫn về cách ghi nhận, phân loại, đánh giá và báo cáo các giao dịch tài chính và sự kiện liên quan đến doanh nghiệp. Một số ví dụ về nguyên tắc kế toán bao gồm nguyên tắc chắc chắn, nguyên tắc minh bạch, và nguyên tắc tiết kiệm. Các nguyên tắc này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của báo cáo tài chính của một tổ chức.
2. 7 nguyên tắc của kế toán theo quy định pháp luật
Theo Điều 6 Luật Kế toán 2015 quy định về các nguyên tắc kế toán, bao gồm:
– Nguyên tắc giá gốc: Giá trị tài sản và nợ phải trả được ghi nhận ban đầu theo giá gốc. Sau ghi nhận ban đầu, đối với một số loại tài sản hoặc nợ phải trả mà giá trị biến động thường xuyên theo giá thị trường và giá trị của chúng có thể xác định lại một cách đáng tin cậy thì được ghi nhận theo giá trị hợp lý tại thời điểm cuối kỳ lập báo cáo tài chính.
– Nguyên tắc nhất quán: Các quy định và phương pháp kế toán đã chọn phải được áp dụng nhất quán trong kỳ kế toán năm; trường hợp thay đổi các quy định và phương pháp kế toán đã chọn thì đơn vị kế toán phải giải trình trong báo cáo tài chính.
– Nguyên tắc cơ sở dồn tích: Đơn vị kế toán phải thu thập, phản ánh khách quan, đầy đủ, đúng thực tế và đúng kỳ kế toán mà nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh.
– Nguyên tắc kịp thời: Báo cáo tài chính phải được lập và gửi cơ quan có thẩm quyền đầy đủ, chính xác và kịp thời. Thông tin, số liệu trong báo cáo tài chính của đơn vị kế toán phải được công khai theo quy định pháp luật.
– Nguyên tắc thận trọng: Đơn vị kế toán phải sử dụng phương pháp đánh giá tài sản và phân bổ các khoản thu, chi một cách thận trọng, không được làm sai lệch kết quả hoạt động kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán.
– Nguyên tắc phù hợp: Việc lập và trình bày báo cáo tài chính phải bảo đảm phản ánh đúng bản chất của giao dịch hơn là hình thức, tên gọi của giao dịch.
– Cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước còn phải thực hiện kế toán theo mục lục ngân sách nhà nước.
Như vậy, các nguyên tắc kế toán trên là những tiêu chuẩn chủ yếu, nhằm định hình có hệ thống và nhất quán trong lĩnh vực kế toán, mà người kế toán cần tuyệt đối tuân thủ.
3. Vi phạm quy định về kế toán sẽ bị xử phạt thế nào?
Kế toán là một lĩnh vực hết sức rủi ro, thông thường nếu vi phạm quy định liên quan đến lĩnh vực kế toán, trách nhiệm mà người vi phạm phải đối diện thường rất lớn.
Căn cứ theo quy định tại Điều 221 Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung 2017:
1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Giả mạo, khai man, thỏa thuận hoặc ép buộc người khác giả mạo, khai man, tẩy xóa tài liệu kế toán;
b) Dụ dỗ, thỏa thuận hoặc ép buộc người khác cung cấp, xác nhận thông tin, số liệu kế toán sai sự thật;
c) Để ngoài sổ kế toán tài sản của đơn vị kế toán hoặc tài sản liên quan đến đơn vị kế toán;
d) Hủy bỏ hoặc cố ý làm hư hỏng tài liệu kế toán trước thời hạn lưu trữ theo;
đ) Lập hai hệ thống sổ kế toán tài chính trở lên nhằm bỏ ngoài sổ kế toán tài sản, nguồn vốn, kinh phí của đơn vị kế toán.
2.Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:
a) Vì vụ lợi;
b) Có tổ chức;
c) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
d) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
3. Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
Như vậy, vi phạm trong lĩnh vực kế toán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự từ 01 năm đến 20 năm tù tùy theo hành vi và mức độ gậy thiệt hại. Để không vi phạm quy định liên quan đến lĩnh vực kế toán, người kế toán cần tuân thủ các nguyên tắc kế toán một cách triệt để, nâng cao kỹ năng của bản thân trong lĩnh vực chuyên môn, đồng thời phải nắm rõ các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực kế toán.
