Thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã giúp cung cấp đầy đủ thông tin tài chính về lập dự toán ngân sách xã cho cơ quan nhà nước. Bài viết dưới đây, Kế toán Kiểm toán Thuế ACC sẽ hướng dẫn cách lập thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã.
1. Hướng dẫn lập thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã
Thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã là tài liệu bổ sung, giải thích chi tiết các chỉ tiêu tài chính đã trình bày trong báo cáo tài chính, giúp phản ánh trung thực tình hình tài chính và kết quả hoạt động của đơn vị.
ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG CỦA ĐƠN VỊ
1. Hình thức sở hữu vốn
Ngân sách xã là một phần của ngân sách nhà nước, chịu sự quản lý trực tiếp từ chính quyền địa phương. Nguồn vốn chủ yếu đến từ:
- Ngân sách trung ương và địa phương cấp theo dự toán hằng năm.
- Các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí theo quy định của pháp luật.
- Các nguồn thu hợp pháp khác như đóng góp của tổ chức, cá nhân.
2. Lĩnh vực hoạt động
Ngân sách xã chủ yếu chi cho các lĩnh vực:
- Quản lý hành chính nhà nước tại địa phương.
- Xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn (đường giao thông, trường học, trạm y tế).
- Hỗ trợ sản xuất và phát triển kinh tế – xã hội.
- Chi đảm bảo an sinh xã hội (hỗ trợ hộ nghèo, bảo trợ xã hội).
- Chi quốc phòng, an ninh và các nhiệm vụ đặc thù theo quy định.
3. Tổng số cán bộ, công chức và lao động khác
Trình bày số lượng cán bộ, công chức xã được hưởng lương từ ngân sách.
Số lượng lao động hợp đồng làm việc tại các đơn vị trực thuộc.
Biến động nhân sự trong năm (nếu có).
4. Đặc điểm hoạt động trong năm tài chính
Sự kiện quan trọng ảnh hưởng đến tài chính ngân sách xã như chính sách tài khóa, thay đổi quy định tài chính.
Tình hình thu – chi ngân sách và mức độ hoàn thành dự toán.
Ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài như thiên tai, dịch bệnh, chính sách tài khóa của nhà nước.
CHÍNH SÁCH KẾ TOÁN ÁP DỤNG TẠI ĐƠN VỊ
1. Kỳ kế toán và đơn vị tiền tệ
Kỳ kế toán: Bắt đầu từ ngày 01/01 đến 31/12 hàng năm theo năm tài chính.
Đơn vị tiền tệ: Đồng Việt Nam (VND).
2. Chế độ và hình thức kế toán
Chế độ kế toán: Đơn vị áp dụng theo chế độ kế toán hành chính sự nghiệp quy định tại Thông tư 107/2017/TT-BTC.
Hình thức kế toán: Có thể sử dụng phương pháp Nhật ký chung hoặc kế toán trên phần mềm kế toán.
3. Ghi nhận hàng tồn kho
Nguyên tắc ghi nhận: Hàng tồn kho được ghi nhận theo giá gốc hoặc giá trị thuần có thể thực hiện được.
Phương pháp tính giá hàng tồn kho cuối năm: Áp dụng phương pháp bình quân gia quyền hoặc nhập trước – xuất trước (FIFO).
Phương pháp hạch toán hàng tồn kho: Áp dụng kê khai thường xuyên hoặc kiểm kê định kỳ theo quy định.
4. Phương pháp khấu hao tài sản cố định (TSCĐ)
Phương pháp khấu hao: Đơn vị áp dụng phương pháp đường thẳng theo quy định tại Thông tư 45/2013/TT-BTC.
Thời gian khấu hao: Xác định theo danh mục khung thời gian sử dụng TSCĐ do Bộ Tài chính ban hành.
THUYẾT MINH CHI TIẾT MỘT SỐ CHỈ TIÊU TRONG BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1. Tình hình thu – chi ngân sách
Nguồn thu ngân sách: Phân loại theo các khoản thu thuế, phí, lệ phí, thu bổ sung từ ngân sách cấp trên, các khoản viện trợ, đóng góp từ nhân dân.
Chi ngân sách: Chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên, chi hỗ trợ các hoạt động kinh tế – xã hội.
2. Công nợ và các khoản phải thu, phải trả
Phải thu ngân sách cấp trên: Các khoản ngân sách cấp trên chưa cấp về kịp thời.
Phải trả nhà thầu, đơn vị cung cấp: Liên quan đến các dự án đầu tư, chi thường xuyên.
Các khoản phải thu khác: Các khoản tạm ứng chưa quyết toán.
3. Quản lý tài sản công
Danh mục tài sản công thuộc ngân sách xã quản lý (đất công, công trình hạ tầng, trụ sở làm việc, trang thiết bị).
Nguyên tắc đánh giá và khấu hao tài sản công theo quy định.
Thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã giúp phản ánh rõ ràng, minh bạch tình hình tài chính, các chính sách kế toán áp dụng và giải thích các biến động quan trọng trong năm. Việc lập báo cáo cần đảm bảo tính chính xác, khách quan và tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.
>>>> Xem thêm Các mẫu sổ kế toán hành chính sự nghiệp chi tiết cùng ACC bạn nhé!
2. Mẫu thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã
Thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã là một phần quan trọng giúp giải thích và chi tiết hóa các thông tin và số liệu trong bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, và báo cáo lưu chuyển tiền tệ của ngân sách xã. Dưới đây là một hướng dẫn tổng quan về cách thực hiện thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã:
1. Giới thiệu chung về ngân sách xã
Trình bày tổng quan về địa phương, bao gồm vị trí địa lý, dân số, các lĩnh vực kinh tế chủ đạo.
Nêu mục tiêu và chức năng của ngân sách xã, tập trung vào việc đảm bảo hoạt động hành chính, đầu tư phát triển và an sinh xã hội.
2. Cơ sở lập báo cáo tài chính
Căn cứ pháp lý và các quy định hiện hành liên quan đến việc lập báo cáo tài chính ngân sách xã.
Nguyên tắc kế toán áp dụng, bao gồm phương pháp ghi nhận doanh thu, chi phí, tài sản, nợ phải trả.
3. Thông tin về các khoản thu ngân sách xã
Các nguồn thu ngân sách xã trong năm tài chính, gồm:
- Thu từ thuế, phí, lệ phí: Thuế sử dụng đất, thuế môn bài, lệ phí trước bạ,…
- Thu từ cấp trên bổ sung: Ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh/huyện hỗ trợ.
- Thu từ các nguồn khác: Đóng góp của tổ chức, cá nhân, viện trợ, tài trợ,…
So sánh thực thu với dự toán, phân tích các khoản thu biến động đáng kể.
4. Thông tin về các khoản chi ngân sách xã
Trình bày chi tiết các khoản chi, gồm:
- Chi đầu tư phát triển: Xây dựng cơ sở hạ tầng, đường giao thông, trường học, trạm y tế,…
- Chi thường xuyên: Chi lương cán bộ, hoạt động quản lý hành chính, dịch vụ công,…
- Chi hỗ trợ an sinh xã hội: Hỗ trợ người nghèo, trợ cấp chính sách, giáo dục, y tế,…
Đánh giá hiệu quả sử dụng ngân sách và các vấn đề cần cải thiện.
5. Các dự án, chương trình quan trọng
Trình bày các dự án sử dụng ngân sách xã đã triển khai trong năm tài chính.
Đánh giá tiến độ, kết quả đạt được và những khó khăn gặp phải.
6. Bảng cân đối kế toán ngân sách xã
Thông tin về tài sản, công nợ và nguồn vốn của ngân sách xã tính đến cuối kỳ kế toán.
Giải thích những thay đổi lớn trong tài sản và nợ phải trả so với năm trước.
7. Báo cáo kết quả thực hiện ngân sách
Phân tích chênh lệch giữa dự toán và thực tế thực hiện ngân sách.
Nhận xét về tình hình cân đối thu – chi, khả năng đảm bảo nguồn tài chính.
8. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Diễn giải các dòng tiền vào và ra của ngân sách xã.
Đánh giá khả năng tài chính của xã trong việc đáp ứng nhu cầu chi tiêu trong tương lai.
9. Các rủi ro và thách thức tài chính
Rủi ro về nguồn thu: Giảm thu từ thuế, lệ phí, viện trợ.
Rủi ro về quản lý chi tiêu: Thất thoát, lãng phí, chi vượt dự toán.
Các thách thức trong huy động nguồn lực và thực hiện các chương trình đầu tư.
10. Dự báo và đề xuất giải pháp
Dự báo tình hình tài chính của xã trong kỳ kế toán tiếp theo.
Đề xuất các biện pháp quản lý thu – chi hiệu quả hơn, cải thiện công tác quản lý ngân sách.
11. Kết luận và xác nhận của cơ quan có thẩm quyền
Tóm tắt những điểm chính trong báo cáo tài chính.
Xác nhận của UBND xã và các đơn vị liên quan về tính chính xác của báo cáo.
3. Lưu ý quan trọng khi lập thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã
Lập thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã đòi hỏi sự chính xác, minh bạch và tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng để đảm bảo báo cáo được lập đúng chuẩn và phản ánh trung thực tình hình tài chính của ngân sách xã.
1. Tuân thủ các quy định pháp lý
- Đảm bảo báo cáo được lập theo đúng chuẩn mực kế toán và quy định của nhà nước về quản lý tài chính ngân sách xã.
- Thường xuyên cập nhật các thay đổi về chính sách kế toán, thuế, và tài chính để tránh vi phạm quy định.
- Đối chiếu với các văn bản pháp luật hiện hành như Luật Ngân sách Nhà nước, Thông tư hướng dẫn kế toán ngân sách xã để đảm bảo tính hợp lệ.
2. Đảm bảo tính minh bạch và đầy đủ thông tin
- Báo cáo phải phản ánh trung thực các khoản thu, chi của ngân sách xã trong kỳ kế toán.
- Cung cấp đầy đủ thông tin về nguồn thu (thuế, phí, trợ cấp, hỗ trợ từ ngân sách cấp trên) và các khoản chi tiêu quan trọng.
- Giải thích rõ các biến động lớn về tài chính so với năm trước hoặc so với dự toán ngân sách.
3. Kiểm tra số liệu kế toán cẩn thận
- Đối chiếu số liệu giữa các bảng báo cáo tài chính như: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả thực hiện ngân sách, và báo cáo lưu chuyển tiền tệ để đảm bảo tính nhất quán.
- Kiểm tra lại các phép tính, đảm bảo không có sai sót trong số liệu kế toán.
- Định kỳ kiểm kê tài sản, công nợ và các khoản thu – chi để đảm bảo số liệu trên báo cáo khớp với thực tế.
4. Phân loại đúng các khoản mục thu – chi
- Việc phân loại chính xác các khoản mục giúp đảm bảo báo cáo phản ánh đúng tình hình tài chính và tránh sai sót khi kiểm tra.
- Các khoản chi phải được ghi nhận đúng theo danh mục ngân sách nhà nước quy định, tránh tình trạng ghi nhầm vào mục không hợp lệ.
5. Giải trình rõ ràng về các chỉ tiêu quan trọng
- Thuyết minh báo cáo tài chính không chỉ trình bày số liệu mà còn cần giải thích rõ nguyên nhân dẫn đến các biến động lớn trong năm tài chính.
- Đối với những khoản chi tiêu lớn hoặc thay đổi đáng kể, cần có giải thích chi tiết về lý do phát sinh và tác động đến ngân sách xã.
6. Lập báo cáo đúng thời hạn
- Việc nộp báo cáo đúng hạn là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo tuân thủ các quy định của cơ quan quản lý.
- Xác định thời hạn nộp báo cáo theo quy định của Bộ Tài chính và các cấp quản lý ngân sách nhà nước để tránh bị xử phạt hành chính.
7. Lưu trữ đầy đủ chứng từ và tài liệu liên quan
- Mọi số liệu trong báo cáo phải có chứng từ hợp lệ đi kèm, bao gồm: hóa đơn, biên lai thuế, bảng kê chi tiết, hợp đồng tài chính, v.v.
- Lưu trữ hồ sơ theo quy định để phục vụ công tác thanh tra, kiểm toán khi cần thiết.
8. Kiểm tra chéo trước khi nộp báo cáo
- Thực hiện rà soát báo cáo bởi bộ phận kế toán hoặc các chuyên gia tài chính để đảm bảo tính chính xác.
- Nếu có sai sót, cần điều chỉnh kịp thời trước khi gửi lên cơ quan quản lý cấp trên.
9. Hợp tác với cơ quan kiểm toán và thanh tra tài chính
- Định kỳ làm việc với các cơ quan kiểm toán nhà nước hoặc thanh tra tài chính để đảm bảo tính minh bạch và khách quan trong quản lý ngân sách.
- Cung cấp thông tin một cách đầy đủ, trung thực khi có yêu cầu kiểm tra.
10. Dự báo tài chính và đề xuất cải thiện
- Ngoài việc trình bày số liệu quá khứ, thuyết minh báo cáo tài chính nên có phần đánh giá tình hình ngân sách xã trong tương lai.
- Đưa ra các đề xuất về cách cải thiện quản lý thu – chi, tăng nguồn thu hợp pháp và sử dụng ngân sách hiệu quả hơn.
Việc lập thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã không chỉ là một yêu cầu pháp lý mà còn là công cụ quan trọng giúp quản lý tài chính công minh bạch và hiệu quả. Tuân thủ các lưu ý trên sẽ giúp đảm bảo báo cáo chính xác, phản ánh đúng tình hình ngân sách và tránh các rủi ro về kiểm toán hoặc thanh tra tài chính.
>>> Tìm hiểu Hướng dẫn cách lập mẫu báo cáo tài chính hợp nhất để biết thêm thông tin.
4. Câu hỏi thường gặp
Có thể sử dụng mẫu thuyết minh báo cáo tài chính của doanh nghiệp cho ngân sách xã không?
Không. Ngân sách xã có đặc thù riêng, phải sử dụng mẫu theo quy định của nhà nước.
Có thể bổ sung thông tin vào thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã sau khi đã nộp không?
Không. Sau khi nộp, chỉ có thể điều chỉnh theo quy trình quy định nếu phát hiện sai sót.
Có phải thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã chỉ tập trung vào chi ngân sách không?
Không. Báo cáo phải phản ánh đầy đủ cả thu và chi ngân sách để đảm bảo minh bạch.
Trên đây Kế toán Kiểm toán Thuế ACC đã cung cấp cho bạn kiến thức về Hướng dẫn thuyết minh báo cáo tài chính ngân sách xã. Nếu bạn cần hỗ trợ hãy đừng ngần ngại mà liên hệ với Công ty Kế toán Kiểm toán ACC, để được chúng tôi hỗ trợ nhanh chóng. ACC cam kết sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt nhất về các dịch vụ mà mình cung cấp đến khách hàng. Chúng tôi luôn đồng hành pháp lý cùng bạn.
HÃY ĐỂ LẠI THÔNG TIN TƯ VẤN