Chắc hẳn bạn đã từng nghe đến chức vụ Kế toán trưởng, một vị trí quan trọng và có vai trò lớn trong lĩnh vực kế toán và tài chính của một doanh nghiệp. Bài viết này sẽ giải đáp một cách chi tiết về Kế toán trưởng, công việc và nhiệm vụ của họ. Công ty Kế toán Kiểm toán Thuế ACC sẽ đi sâu vào những khía cạnh quan trọng và cần thiết để trở thành một Kế toán trưởng xuất sắc.
1. Kế toán trưởng là gì?
Kế toán trưởng là một vị trí quan trọng trong một tổ chức hoặc công ty. Đây là người đứng đầu bộ phận kế toán, chịu trách nhiệm quản lý, giám sát và điều hành các hoạt động kế toán của tổ chức. Kế toán trưởng đảm bảo rằng tất cả thông tin tài chính và kế toán của doanh nghiệp được thực hiện một cách chính xác và đúng quy định.
2. Pháp luật Việt Nam quy định về kế toán trưởng
2.1. Những quy định chung cho các tổ chức, cơ quan
- Khoản 1 và 2 Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP ban hành bởi Chính phủ quy định:
1. Đơn vị kế toán phải bố trí kế toán trưởng trừ các đơn vị quy định tại khoản 2 Điều này. Trường hợp đơn vị chưa bổ nhiệm được ngay kế toán trưởng thì bố trí người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán trưởng theo quy định. Thời gian bố trí người phụ trách kế toán tối đa là 12 tháng, sau thời gian này đơn vị kế toán phải bố trí người làm kế toán trưởng.
2. Phụ trách kế toán:
a) Các đơn vị kế toán trong lĩnh vực nhà nước bao gồm: Đơn vị kế toán chỉ có một người làm kế toán hoặc một người làm kế toán kiêm nhiệm; đơn vị kế toán ngân sách và tài chính xã, phường, thị trấn thì không thực hiện bổ nhiệm kế toán trưởng mà chỉ bổ nhiệm phụ trách kế toán.
b) Các doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được bố trí phụ trách kế toán mà không bắt buộc phải bố trí kế toán trưởng.
Trích dẫn: Nghị định 174/2016/NĐ-CP của Chính phủ
- Điều 49 Luật kế toán số 88/2015/QH13 ban hành ngày 20/11/2015 quy định:
1. Đơn vị kế toán phải tổ chức bộ máy kế toán, bố trí người làm kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán.
2. Việc tổ chức bộ máy, bố trí người làm kế toán, kế toán trưởng, phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán, kế toán trưởng thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Trích dẫn: Luật kế toán 2015 số 88/2015/QH13
2.2. Quy định về thời hạn bổ nhiệm và thay đổi kế toán trưởng
- Khoản 3 và 4 Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP ban hành bởi Chính phủ quy định:
3. Thời hạn bổ nhiệm kế toán trưởng của các đơn vị kế toán trong lĩnh vực kế toán nhà nước, thời hạn bổ nhiệm phụ trách kế toán của các đơn vị quy định tại điểm a khoản 2 Điều này là 5 năm sau đó phải thực hiện các quy trình về bổ nhiệm lại kế toán trưởng, phụ trách kế toán.
4. Khi thay đổi kế toán trưởng, phụ trách kế toán, người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán hoặc người quản lý, điều hành đơn vị kế toán phải tổ chức bàn giao công việc và tài liệu kế toán giữa kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ và kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới, đồng thời thông báo cho các bộ phận có liên quan trong đơn vị và cho các cơ quan nơi đơn vị mở tài khoản giao dịch biết họ tên và mẫu chữ ký của kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới. Kế toán trưởng, phụ trách kế toán mới chịu trách nhiệm về công việc kế toán của mình kể từ ngày nhận bàn giao công việc. Kế toán trưởng, phụ trách kế toán cũ vẫn phải chịu trách nhiệm về công việc kế toán trong thời gian mình phụ trách.
Trích dẫn: Nghị định 174/2016/NĐ-CP của Chính phủ
2.3. Tiêu chuẩn, điều kiện để trở thành kế toán trưởng
Người ứng tuyển vào vị trí kế toán trưởng, KHÔNG được thuộc các trường hợp không được làm kế toán trưởng quy định tại Điều 52 Luật kế toán 2005, Điều 19 Nghị định 174/2016/NĐ-CP, đồng thời phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
- Điều kiện tại Khoản 1 tại điều 51 của Luật kế toán số 88/2015/QH13
1. Người làm kế toán phải có các tiêu chuẩn sau đây:
a) Có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trung thực, liêm khiết, có ý thức chấp hành pháp luật;
b) Có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán.
Trích dẫn: Luật kế toán số 88/2015/QH13
- Điều kiện tại điều 54 của Luật kế toán số 88/2015/QH13
1. Kế toán trưởng phải có các tiêu chuẩn và điều kiện sau đây:
a) Các tiêu chuẩn quy định tại khoản 1 Điều 51 của Luật này;
b) Có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ trung cấp trở lên;
c) Có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng;
d) Có thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 02 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ đại học trở lên và thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 03 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán trình độ trung cấp, cao đẳng.
2. Chính phủ quy định cụ thể tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng phù hợp với từng loại đơn vị kế toán.
Trích dẫn: Luật kế toán số 88/2015/QH13
2.4. Đối tượng không được trở thành kế toán trưởng
Theo khoản 1, 2, 3 và 4 Điều 52 của Luật kế toán số 88/2015/QH13 quy định, các đối tượng không được trở thành kế toán trưởng bao gồm:
1. Người chưa thành niên; người bị Tòa án tuyên bố hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự; người đang phải chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.
2. Người đang bị cấm hành nghề kế toán theo bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật; người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; người đang phải chấp hành hình phạt tù hoặc đã bị kết án về một trong các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, tội phạm về chức vụ liên quan đến tài chính, kế toán mà chưa được xóa án tích.
3. Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột của người đại diện theo pháp luật, của người đứng đầu, của giám đốc, tổng giám đốc và của cấp phó của người đứng đầu, phó giám đốc, phó tổng giám đốc phụ trách công tác tài chính – kế toán, kế toán trưởng trong cùng một đơn vị kế toán, trừ doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu và các trường hợp khác do Chính phủ quy định.
4. Người đang là người quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người mua, bán tài sản trong cùng một đơn vị kế toán, trừ trong doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu và các trường hợp khác do Chính phủ quy định.
Trích dẫn: Luật kế toán số 88/2015/QH13
Ngoài ra, Điều 19 của Nghị định số 174/2016/NĐ-CP đã bổ sung thêm về các trường hợp này như sau:
1. Các trường hợp quy định tại khoản 1, 2 Điều 52 Luật kế toán.
2. Cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, vợ, chồng, con đẻ, con nuôi, anh, chị, em ruột của người đại diện theo pháp luật, của người đứng đầu, của giám đốc hoặc tổng giám đốc và của cấp phó của người đứng đầu, phó giám đốc hoặc phó tổng giám đốc phụ trách công tác tài chính – kế toán, kế toán trưởng trong cùng một đơn vị kế toán, trừ doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu, doanh nghiệp thuộc loại hình khác không có vốn nhà nước và là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
3. Người đang làm quản lý, điều hành, thủ kho, thủ quỹ, người được giao nhiệm vụ thường xuyên mua, bán tài sản trong cùng một đơn vị kế toán, trừ trường hợp trong cùng doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn do một cá nhân làm chủ sở hữu và các doanh nghiệp thuộc loại hình khác không có vốn nhà nước và là doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Trích dẫn: Nghị định 174/2016/NĐ-CP của Chính phủ
2.5. Quyền hạn và trách nhiệm của kế toán trưởng
Theo Điều 55 của Luật kế toán số 88/2015/QH13 có quy định về quyền hạn và trách nhiệm của kế toán trưởng cụ thể như sau:
1. Kế toán trưởng có trách nhiệm sau đây:
a) Thực hiện các quy định của pháp luật về kế toán, tài chính trong đơn vị kế toán;
b) Tổ chức điều hành bộ máy kế toán theo quy định của Luật này;
c) Lập báo cáo tài chính tuân thủ chế độ kế toán và chuẩn mực kế toán.
2. Kế toán trưởng có quyền độc lập về chuyên môn, nghiệp vụ kế toán.
3. Kế toán trưởng của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước và doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, ngoài các quyền quy định tại khoản 2 Điều này còn có các quyền sau đây:
a) Có ý kiến bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán về việc tuyển dụng, thuyên chuyển, tăng lương, khen thưởng, kỷ luật người làm kế toán, thủ kho, thủ quỹ;
b) Yêu cầu các bộ phận liên quan trong đơn vị kế toán cung cấp đầy đủ, kịp thời tài liệu liên quan đến công việc kế toán và giám sát tài chính của kế toán trưởng;
c) Bảo lưu ý kiến chuyên môn bằng văn bản khi có ý kiến khác với ý kiến của người ra quyết định;
d) Báo cáo bằng văn bản cho người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về tài chính, kế toán trong đơn vị; trường hợp vẫn phải chấp hành quyết định thì báo cáo lên cấp trên trực tiếp của người đã ra quyết định hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không phải chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thi hành quyết định đó.
Trích dẫn: Luật kế toán số 88/2015/QH13
3. Nhiệm vụ của kế toán trưởng
3.1. Quản Lý Chung Bộ Phận Kế Toán
Quản lý chung bộ phận kế toán là một trong những nhiệm vụ quan trọng của kế toán trưởng. Công việc này đòi hỏi phải đảm bảo rằng:
- Đội ngũ kế toán viên được cấp phát công việc một cách hợp lý và hiệu quả.
- Tài liệu và thông tin kế toán được quản lý, lưu trữ một cách có hệ thống và an toàn.
- Quy trình kế toán được thiết kế và áp dụng một cách chặt chẽ, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả.
3.2. Đảm Bảo Tính Hợp Pháp Của Sổ Sách Kế Toán
Tính hợp pháp của sổ sách kế toán là yếu tố không thể thiếu đối với một kế toán trưởng. Điều này bao gồm:
- Kiểm tra tính hợp pháp của các ghi chép kế toán, đảm bảo tuân thủ đúng các quy định, quy tắc kế toán.
- Xem xét và kiểm tra hồ sơ kế toán, đảm bảo rằng tất cả các giấy tờ, chứng từ kế toán đều đầy đủ và hợp lệ.
3.3. Giám Sát Việc Quyết Toán
Quyết toán đóng vai trò quan trọng trong quản lý tài chính của một tổ chức. Nhiệm vụ của kế toán trưởng ở đây là:
- Giám sát và đảm bảo quy trình quyết toán diễn ra đúng quy định, đảm bảo các bước quyết toán được thực hiện đúng quy trình và đúng thời hạn.
- Kiểm tra sự chính xác và minh bạch trong quyết toán, đảm bảo rằng số liệu được ghi nhận và báo cáo chính xác.
3.4. Lập Báo Cáo Tài Chính
Là một kế toán trưởng, việc lập báo cáo tài chính là một phần quan trọng của công việc hàng ngày. Các bước thực hiện bao gồm:
- Thu thập và xử lý thông tin tài chính, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ.
- Phân tích dữ liệu và lập báo cáo, giúp ban lãnh đạo đưa ra các quyết định chiến lược.
3.5. Phân Tích Và Dự Báo Nguồn Tài Chính
Nhiệm vụ này yêu cầu kế toán trưởng phải:
- Phân tích hiệu quả hoạt động tài chính, đánh giá tình hình tài chính hiện tại của tổ chức.
- Dự báo và lên kế hoạch tài chính cho tương lai, giúp đảm bảo ổn định và phát triển bền vững.
3.6. Điều Hành, Đào Tạo Các Kế Toán Viên
Công việc điều hành và đào tạo đòi hỏi kế toán trưởng phải:
- Phân công và giám sát công việc của đội ngũ kế toán, đảm bảo mỗi thành viên có nhiệm vụ rõ ràng và hiệu suất làm việc cao.
- Thực hiện đào tạo, huấn luyện để nâng cao năng lực kỹ thuật và kiến thức của đội ngũ kế toán.
3.7. Một Số Công Việc Cụ Thể Khác
Ngoài các nhiệm vụ chính đã đề cập, kế toán trưởng cũng có một số công việc cụ thể khác, bao gồm:
- Tham gia vào quyết định chiến lược liên quan đến tài chính và kế toán của tổ chức.
- Xây dựng chính sách và quy trình liên quan đến kế toán và tài chính, đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp.
4. Tầm quan trọng của Kế toán trưởng
Vai trò của Kế toán trưởng trong tổ chức không thể chênh lệch. Dưới đây là một số điều về tầm quan trọng của vị trí này:
- Kế toán trưởng đảm bảo tính minh bạch và chính xác của thông tin tài chính, góp phần quan trọng vào quyết định chiến lược của doanh nghiệp.
- Họ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật, tránh xảy ra mâu thuẫn liên quan đến tài chính và kế toán.
- Quản lý kỹ thuật số và công nghệ thông tin, giúp tối ưu hóa quy trình kế toán và làm việc hiệu quả hơn.
5. Kế toán trưởng cần có những kỹ năng gì?
Để trở thành một Kế toán trưởng xuất sắc, người đó cần sở hữu một loạt kỹ năng quan trọng. Dưới đây là một số kỹ năng mà một Kế toán trưởng cần phải có:
- Kỹ năng quản lý: Khả năng quản lý thời gian, nguồn lực và đội ngũ để đạt được mục tiêu kế toán của tổ chức.
- Kiến thức về pháp luật: Hiểu biết về các quy định pháp luật liên quan đến kế toán và tài chính để đảm bảo tuân thủ.
- Kỹ năng phân tích và đánh giá: Có khả năng phân tích dữ liệu, đưa ra những nhận xét quan trọng từ số liệu và đánh giá tài chính một cách chính xác.
- Tư duy chiến lược: Khả năng xây dựng và thúc đẩy chiến lược kế toán dựa trên mục tiêu và nguyên tắc kinh doanh của doanh nghiệp.
6. Câu hỏi thường gặp
Q1: Kế toán trưởng là ai và vai trò của họ là gì?
Kế toán trưởng là người đứng đầu bộ phận kế toán trong một tổ chức. Vai trò của họ bao gồm quản lý chung bộ phận kế toán, đảm bảo tính hợp pháp của sổ sách kế toán, giám sát việc quyết toán, lập báo cáo tài chính, phân tích và dự báo nguồn tài chính, điều hành và đào tạo các kế toán viên, cùng một số công việc khác.
Q1: Kế toán trưởng cần có kỹ năng gì?
Kế toán trưởng cần phải có những kỹ năng quan trọng như kiến thức chuyên môn sâu về kế toán và tài chính, khả năng quản lý, lãnh đạo, phân tích, và giải quyết vấn đề. Hơn nữa, khả năng làm việc nhóm và giao tiếp hiệu quả cũng là điều cần thiết.
Q3: Tại sao vai trò của kế toán trưởng quan trọng đối với tổ chức?
Kế toán trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của hoạt động kế toán trong tổ chức. Điều này giúp tổ chức xây dựng các quyết định chiến lược, đảm bảo tuân thủ pháp luật và tối ưu hóa tài chính.
Như vậy, Kế toán trưởng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài chính và kế toán của doanh nghiệp. Họ chịu trách nhiệm quan trọng trong việc xây dựng chiến lược và đảm bảo tính chính xác và minh bạch của dữ liệu tài chính. Hãy cân nhắc và chuẩn bị kỹ lưỡng khi muốn trở thành một kế toán trưởng xuất sắc!
